Yetiştirme İstekleri - Seversintabi.com Türkiye'nin En Büyük Forumu Bence Seversin Tabi

**ceyLin** · #1 30 December 2008, 15:54

Türkiye, son derece eski ve köklü bir bağcılık kültürüne sahip bir bölge üzerindedir. Üzüm besin değeri yüksek bir meyve olup A,B, B2 ve vitaminleri içerir. Üzüm sofralıkta tüketim dışında kurutmalık şaraplık, şıralık, konservelik olarak da tüketilebildiğinden yılın her yılı tüketilebilir.

Çeşit seçimi

Bağ kurmak için seçilecek üzüm çeşitlerinde özellikler; 1. Seçilen çeşit iklim istekleri yönünden yörenin iklimine uygun, 2. Yörede ekonomik olarak tercih edilen çeşitler olmalı 3. Seçilen çeşit, üretim amacına uygun olmalı(sofralık, sarp kurutmalık) 4. Döllenme biyolojisi yönünden seçilen çeşitler birbirine uygun, 5. Bir bağ, kendine verimli üzüm çeşitleriyle kurulduğu zaman bağ parseller halinde dikilmelidir. Çünkü her çeşidin budanması,gübre ihtiyacı dayanımı ve hasadı birbirinden farklıdır. Bağ kurarken salkımda yeknesak bir tane tutumunu sağlamak için çeşitlerin döllenme biyolojisi açısından çiçek yapılarının iyi bilinmesi gerekir . Tahannebi, Hönüsü ve Karagevrek gibi morfolojik erdişi fizyolojik dişi çeşitlerine sahip olan çeşitler seçildiği zaman (bunlar kendine kısır olduğundan) mutlaka dölleyici (babalık) çeşitlerinde birlikte belli oranda dikilmesi gerekir. Dölleyici çeşit (babalık) seçiminde dikkat edilecek hususlar şunlardır; 1. Dölleyicinin bol çiçek tozu oluşturması ve çiçek tozlarının çimlenme oranı yüksek olmalıdır. 2. Dölleyici çeşitle, ana çeşidin çiçeklenme dönemlerinin bir olması gerekir. 3. Dölleyici çeşidin çiçeklenme döneminin uzun olması gerekir. 4. İki çeşit arasında döllenmede kısırlık olmamalıdır. 5. Dölleyici çeşidinde o bölge için ekonomik öneme sahip olması gerekir. Bölge çeşitleriyle uyuşabilecek anaçların seçilmesine özellikle dikkat edilmelidir. Erkenci çeşitler için Berlandier X Riparia melezlerinden koker 5BB, 420 Ave 5C anaç olarak seçilebilir.Bu anaçlar yüksek oranda kirece ve yeterli düzeyde nematoda dayanıklıdırlar. Orta mevsimde ve özellikle geç dönemde olgunlaşan çeşitler için ise kirece dayanımı yüksek , nematodlara dayanımı yeterli ve kuvvetli gelişme özelliğine sahip 140 Ruggeri anaçları , tuzluluk sorunu olan yerlerde ise Solonis X Riparis melezi olan 1616 C anaç olarak seçilime uygundur.Çeşitlerin budanması , uyanması , olgunluk zamanı v.s. farklılık gösterdiğinden böyle bağların bakımı, hasadı, üzümün değerlendirilmesi çok zor olmaktadır. Bu nedenle bağa konulacak çeşit sayısı en az sayıda tutulmalı veya ikiye geçmesi tavsiye edilir.

İklim isteği

Asma günlük ısı ortalaması 10 C yi bulunca gelişmeye başlar ve sonbaharda ısı ortalaması bu derecenin altına düşünceye kadar gelişmesini sürdürür yani gelişme devresi oldukça uzun süren bir bitkilerdir. Bağcılık yapabilmek için, yıllık ortalama sıcaklık 9-20 C ve sıcak aylar ortalaması 17-20 C olmalıdır. Erken olgunlaşan çeşitlerde tam çiçeklenmeden olgunluğa kadar geçen sürede 1600-2000 C, geç olgunlaşanlarda ise 3000 C yada daha fazla sıcaklık toplamına ihtiyaç duyulmaktadır. Asma kökleri derinlere gittiği için diğer bitkilere oranla daha az yağış alan yerlerde de yetişebilir. Yıllık yağış miktarı yanında, yağışın dağılımı bağcılık bakımından çok önemlidir. Bağcılıkta iklim faktörleri çok önemlidir. Eğer bir yerde ilkbahar donları omcaların sürgün sürmesine denk gelirse yeşil akşam -1,-2 C nin altındaki ısıdan zarar göreceğinden bağ hasara uğrar. Sonbaharda erken gelen donlarda odun kısmının iyi odunlaşmasına engel olarak genç omcaların kurumasına sebep olur. Rüzgarın bağlara çok etkisi vardır. Diğer iklim faktörleri müsait olmak şartıyla rüzgarlardan korunmuş yerler bağcılığa daha uygundur.

Toprak Faktörü

Kaliteli ve verimli bir üretimin ilk şartı, yetiştiriciliğe uygun topraktır. Bağ kurulacak arazinin yapısı ve özellikleri bu işe ne kadar uygun ise; ileriki dönemlerde karşılaşılacak problemler o kadar az olur. Bu nedenle toprak seçimi ilk ve en önemli temel konudur. Bağ yeri hazırlanırken öncelikle arazinin genelini temsil eden tüm parsellerden 0-30 ve 30-60 cm’ lerden toprak numuneleri alınıp tahlil yaptırılmalıdır. Bu analiz sonuçlarına göre toprakta besin elementi bakımından mevcut olan eksiklikler giderilmeye çalışılmalı ve toprak dikime hazırlanmalıdır. İdeal bir bağ toprağı; kalsiyumca zengin, ph değeri 6.5-7.5 arası olan, organik maddece fakir olmayan kumlu tınlı bir yapıda olmalıdır. Tuzluluk problemi görülen, ağır ve geçirimsiz topraklar yetiştiriciliğe uygun değildir. Toprağın bunun dışındaki eksikliklerini dışarıdan gidermek kısmen daha kolaydır. Dikim için hazırlanan boş bir arazi, dikimden en az bir yıl önce derin patlatmayla (subsoiler) işlenmeli, dikimin yapılacağı yıl, ağustos ayında derin sürüm yapılarak toprak havalandırılmalıdır. Dikimden hemen önce tekrar yüzeysel sürülerek inceltilmeli ve dikim planına uygun olarak işaretlenerek açılan fidan çukurlarına dikim yapılmalıdır. Sıraların yönü hem güneşlenmeye, hemde hakim rüzgar yönüne göre oluşturulmalıdır. Dikimden sonra ilk bir iki yıl tesviye amacıyla toprak işleme yapılabilir. Ondan sonra toprağın verimliliğini koruma ve olası erozyon riskini ortadan kaldırma amacı ile toprak işleme tamamen kaldırılmalıdır. Sıra üzerinde ot mücadelesi için herbisit uygulaması ve sıra arasında bırakılacak otların hastalık ve zararlılara yataklık etmemesi amacı ile traktörle otların biçilmesi yeterlidir. Tabi ki bağda bu uygulamaya destek verecek yegane uygulama damla sulama yöntemidir. Bunların hepsi bir bütündür. Ayrı düşünülemez.

Sulama

Bağlarda kaliteli yüksek verim alabilmenin en önemli unsurlarından birisi de sulamadır. Verilen suyun asmanın ihtiyacı olduğu her dönemde yeterince verilmesi çok önemlidir. Çok miktarda ve birden verilen sudan faydalanma daha iyi olmaz. Bunun için kullanılacak tek yöntem damla sulamadır. Bu yöntemle ortam rutubetini fazla arttırmadığımız için hastalıkların ortaya çıkışıda azalmakta ve de ilaçlama maliyetleri düşmektedir. Asmalar sıcak ve kurak havalarda su stresine girmediği için ürün kalitesi artmaktadır. Suyla birlikte her dönemde bitki besleme de yapabilmek (fertigasyon-gübrenin su ile beraber verilmesi) mümkün olduğu için üretime amaç doğrultusunda yön vermek daha da kolay hale gelmektedir. Suyu asmanın ihtiyaç duyduğu miktarda verilebilmesi ve en ekonomik şekilde kullanılması damlama sulama sistemi ile mümkündür. Kısacası, ihracata uygun dünya standartlarında üzüm yetiştirebilmek için salma sulama yerine mutlaka damla sulama yapılmalıdır.

Asmalarda Dikim

Asma fidanları ilkbaharda veya sonbaharda dikilir. İklimi çok sert yerlerde ilkbahar dikimi, iklimi mutedil yerlerde ise sonbahar dikimi yapılması uygundur. Asma fidanlarının dikiminden önce sıralara verilecek yön ile ara belirlenmesi gerekmektedir. Yön, genelde arazinin şekli ile ilgili bir sorundur. Güneşlenmenin sağladığı kuzey-güney doğrultusunda olmalıdır. Şiddetli esen rüzgarların bulunduğu yerlerde ise telli terbiye sistemleri hakim rüzgara paralel olmalıdır. Böylece bağın iyi havalanması sağlanır ve rüzgarlardan zarar görmez. Yeni bir tesiste asmalara verilecek aralık ve mesafeler seçilen çevre durumuna, anaca, iklim ve toprak faktörlerine, toprağın işlenme durumunun terbiye sistemine bağlı olarak tespit edilir. Taban topraklarda yetiştirilen bağ için omca başına 9-10 m^2 gibi (3x3 m) geniş alanlar iken, zayıf topraklarda çeşitler için 4 -5 m2 lik (2x2 m, 2,5x2.5 m) sahalara yeterli olmaktadır.

Dikim

Sonbaharda krizma yapılmış arazi ilkbaharda düzelttikten sonra, hayvan veya makine gücü ile işlenebilecek aralık ve uzunlukta çukurluklar açılır. İklimin daha sıcak olduğu bölgelerde güneş zararlarını azaltmak için sıralamanın doğu batı yönünde yapılması, meyilli arazilerde dik olması gerekir. Denemeler yeni bağlarda sıra üzerinin 1.5 – 2 m, sıra arasını 2.5 – 3 m arası olması gerekir. İşaretlenmiş yerleri iki kürek derinliğinde, bir kürek genişliğinde çukur açılır. Çukurların öbür kısmına yanmış çiftlik gübresi ince toprakla karıştırılarak kullanılır. Dikim için fidanlı budama yapılır. Yan ve boğaz köklerinde tamamı ile, dip kökleri ise 10 cm üzerine çepeçevre kesilir. Oluşmuş sürgünlerin en kuvvetlisi bırakılır. Fidanın gövde kısmının en az 10 – 15 cm toprak üzerinde kalacak şekilde açılan çukurlara 10 -15 cm kalınlığında toprak atıldıktan sonra fidan hava almayacak şekilde sıkıştırılmalıdır. Daha sonra can suyu verilir. Dikim yapılırken bazı çeşitler (Morfolojik erdişi, fizyolojik dişi) saf olarak dikilmemelidir. Çünkü bu çeşitlerin polen tozlarının döllenme yeteneği yoktur. Bunun için dikim planı 8 omcaya bir babalık veya iki sıraya bir dölleyici dikmek sureti ile yapılmalıdır. Fakat buraya babalık olarak kullanılan çeşitlerin çiçek açma tarihleri döllenecek çeşitle aynı tarihe denk gelecek şekilde seçilmesine dikkat edilmelidir.

Gübreleme

Genelde bağlar için çiftlik gübresinin önemi daha fazladır. Ancak çiftlik gübresini asman tüm besin elementleri ihtiyacını karşılayamayacağı için ticari gübrelerde kullanılmalıdır. Bağlara verilecek gübre miktarı önceden bazı tahlillerin yapılması gerekmektedir. Azotlu gübrenin bağlara en uygun verilme zamanı ilkbaharda ilk toprak işlemesinde hemen önce Şubat – Mart aylarıdır, istenirse azotlu gübrenin ikinci yarısı Nisan mayıs aylarında da verilebilir çiftlik gübresi ile fosforlu gübrelerde ise sonbahar toprak işleme sırasında sıralar arasına verilerek toprakla karışması sağlanır.

kaynak=bahcenet.com