|
|
#1
1 December 2008, 15:56
|
|||
|
|||
Koful
KOFUL
Hücre zarının sitoplazmaya doğru yaptığı bir kıvrımlardan, endoplazmik retikulumdan, veya golgi aygıtından meydana gelirler.Kese şeklinde içi sıvı dolu bir organeldir.Kofullar madde alış verişinde ve bazı maddelerin depolanmasında ve hücre içi sindiriminde rol oynarlar. Kofullar daha çok tek hücreli organizmalarda ve bitki hücrelerinde bulunurlar.Hayvan hücrelerinde çok küçük olan koful, bitki büyük ve fazla gelişmiştir. Kofullar genç hücrelerde küçük, yaşlı hücrelerde ise hücreyi doldurabilecek kadar büyük olabilirler.Tek hücreli canlılardaki boşaltım kofullarına kontraktil kofulu denir. PLASTİDLER Sadece bitki hücrelerinde bulunan hayvan hücrelerinde bulunmayan organeldir.Plastidler renklerine göre üçe ayrılırlar. Kloroplastlar:Yeşil pigment (renk maddesi) taşıyan plastidlerdir.Bitkilerin yaprak ve genç gövdelerindeki hücrelerde bulunurlar.Mitokondrilerde olduğu gibi çift zarla çevrilmişlerdir.Kendilerine özgü DNA ve RNA’ları vardır.Kloroplastların içi stroma denilen renksiz sıvı ile doludur.Stroma içinde ise lameller şeklinde granumlar yer alır. Klorofil pigmentleri lameller üzerinde yer alır. Kromoplast:Genellikle genç hücrelerin plastidlerinden meydana gelir.Sarı(ksantofil), turuncu(karoten), kırmızı(likopin) gibi pigmentleri taşırlar.Bu pigmentler meyvelerin ve çiçeklerin rengini verir.Domateste likopin, havuçta karoten, ayçiçeğinin taç yapraklarında ksantofil pigmentleri vardır. Lökoplast:Bitkilerin ışık görmeyen kısımlarında oluşan renksiz plastidlerdir. Lökoplastlar ışık varlığında kloroplasta dönüşürler.Bitkilerin protein, yağ, nişasta depolandığı organeldir. ÇEKİRDEK (NÜKLEUS) İlk defa 1831’de Robert Brown tarafından her hücrede bulunan parlak bir boşluk olarak tanımlanmıştır.Bakteri ve virüsler hariç, hemen hemen bütün hayvan ve bitki hücrelerinin birer çekirdeği vardır.Bununla beraber, memeli karaciğer hücreleri, böceklerin ortabarsak hücreleri ve bazı tek hücreliler iki çekirdekli, çizgili kas hücreleri ise çok çekirdeklidir.Çekirdeği bulunmayan bakteri ve virüslerde çekirdek maddesi, sitoplazma içinde granül halinde dağılmıştır. Çekirdek genellikle hücrenin ortasında bulunur.Fakat bazen kofullar veya vitellus gibi maddelerin etkisi ile hücrenin bir kutbuna itilmiş olabilir. Çekirdeğin şekli ve büyüklüğü bir türden diğerine ve aynı türde bir dokudan diğerine çok değişir.Örneğin, yassı hücrelerde çekirdek de yassılaşmıştır. Küre şeklindeki hücrelerde yuvarlak, silindik hücrelerde oval bir şekil almıştır. Çekirdek hücrenin morfolojik ve biyolojik yönden kontrol merkezidir. Bütün canlılık olaylarını yönettiği gibi canlının kalıtsal karakterlerinin dölden döle geçmesini de sağlar.Çekirdeğin hücredeki önemi bazı deneylerle açıklanmıştır.Eğer bir amibin sitoplazması çekirdekten ayrılıp uygun bir ortama konulursa bu kısım enzim ve diğer organeller görevlerini yaptıkları sürece , yaşamını sürdürür, beslenir, hareket eder fakat büyüyemez ve çoğalamaz.Kısa süre sonra ölür.Çünkü protein sentezi için gerekli olan eRNA ve diğer RNA’lar çekirdekte sentezlenir, ayrıca sitoplazmadaki ****bolik olaylarda çekirdeğin denetimi altında gerçekleşir. Çekirdek başlıca; çekirdek zarı, çekirdek plazması, çekirdekçik ve kromatin ağı veya kromozomlardan oluşur. ÇEKİRDEK ZARI Çekirdek materyeli çift zarla çevrilmiş olarak sitoplazmadan ayrılır.çekirdek zarı, endoplazmik retikulumun devamı şeklinde olup E.retikulumun zarı ile bağlantı halindedir.Çekirdeğin iki zarı arsında, kanal bulunur.Bu zar yapı olarak hücre zarının yapısına benzer.Hücre zarından farklı olarak, dış zar üzerinde ribozomlar bulunur ve halka şeklinde “annulus” denilen yapılardan oluşan geniş porlar görülür. Porlar çekirdek plazması ile sitoplazma arsında serbest geçişe ve madde alış verişine imkan sağlar.Çekirdekte sentezlenen RNA molekülleri porlardan sitoplazmaya geçer.Ayrıca sitoplazmada sentezlenen bazı proteinlerde bu porlardan çekirdek içine alınırlar. ÇEKİRDEK PLAZMASI Çekirdeğin içini dolduran sıvıya çekirdek plazması denir.Yarı-akışkan yapıda olan bu sıvının viskositesi sitoplazma sıvısından daha yüksektir.Çekirdek sıvısı; su (%50-80), protein (%39), DNA (%10), RNA (%1), mineral ve diğer maddelerden oluşur. ÇEKİRDEKÇİK Hücrede bir veya daha fazla sayıda bulunabilen çekirdekçik, ribozom ve protein sentezinde aktif rol oynar.Yapısında DNA,RNA ve bazik proteinler bulunur.Ribozomun yapısına katılan RNA’ların çoğu çekirdekçikte sentezlenir.Çekirdekçik hücrede RNA’ların en yoğun olduğu bölgedir.RNA’lar burada proteinlerle birleşerek ribozomun alt birimlerini oluştururlar. Çekirdekçiğin sayısı ve büyüklüğü hücrenin işlevine göre değişir.sperm hücreleri , blastomerler, kas hücreleri gibi protein sentezinin az olduğu hücrelerde çekirdekçik bulunmaz veya çok küçüktür.buna karşılık salgı hücreleri, sinir hücreleri ve yumurta hücreleri gibi protein sentezinin hızlı olduğu hücrelerde çekirdekçik büyük veya çok sayıda bulunur. Çekirdekçik ışığı çok iyi kırdığından ışık mikroskobuyla belirgin larak görülebilir.Çekirdeğin diğer kısımları bazik boyalarla iyi boyanmalarına karşılık; bu kısım, asidik boyalarla daha iyi boyandığı için çekirdekten kolayca ayırt edilebilir 
|
Normal
