Seversintabi.com Türkiye'nin En Büyük Forumu Bence Seversin Tabi

Seversintabi.com Türkiye'nin En Büyük Forumu Bence Seversin Tabi (https://seversintabi.com/)
-   cografya (https://seversintabi.com/cografya/)
-   -   Coğrafyanın Çıkışı (https://seversintabi.com/cografya/16963-cografyanin-cikisi.html)

eLanuR 12 December 2008 14:58

Coğrafyanın Çıkışı
 
Geçmişte coğrafya farklı kimselere farklı zamanlarda farklı şeyler ifade etmişti şimdi de farklı şeyler ifade etmektedir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Bazılarında uzak yerler ile ilgili imajlar uyandırıp, hiç kimsenin gitmediği yerlere giden cesur kaşifleri hatırlatırken; diğer bazıları içinde coğrafyacı, dünyanın en uzun nehirleri, en yüksek dağları, en büyük şehirleri hakkında ansiklopedik bilgidir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]

Coğrafya en eski inceleme alanlarından birisidir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] İlk coğrafyacı da, diğer tarafta ne olduğunu görmek için bir ağaca tırmanan veya bir akarsuyu geçen insandı[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Belki de o kişi hala coğrafyacıların sordukları o soruları kendi kendine sormuştur; orası neresi ve orada ne var? Coğrafya da temelde insanın kendi yapısında bulunan, kendilerininkinden başka ülkeler, yerler hakkındaki eski ve gidilemez merakın ürünüdür[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]

Coğrafyanın ortaya çıkması insanoğlunun kendi çevresi ve başka yerleri tanıma merakının sonucunda olmuştur[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Bu kişisel merakın coğrafya olarak nitelenebilecek çalışmalar haline gelmesi M[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]Ö[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]1[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]yüzyılda olmuştur[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Bundan önceki çalışmalar dünyanın tanınması, ölçülmesi, tasvirleriyle ilgili genel çalışmalardı[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] İlk Yunan yazımlarında bu çalışmalar üç grup halinde görülmektedir:

· Topografik Gelenek-yeryüzünün ve üzerinde yaşayan insanların tasviri[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]

· Matematik ve Astronomik Gelenek-yeryüzünün çeşitli kısımlarının ölçümü[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]

· Teolojik Gelenek-insanın yeryüzünde varoluş nedeni hakkındaki soruların yanıtlarının bulunmayısa çalışılması[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]

Topografik yazımların tümü Herodot’un (yaklaşık M[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]Ö[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]485-425) Tarihler adlı yapıtında birikmişti[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Değişik yerler ve insanlar hakkındaki merak coğrafi bilgilerin artmasını sağlamıştır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Topografik çalışmaların yanında yeryüzünün ölçülmesi ve astronomi de gelişmeye başlamıştır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Tales güneş sistemini incelemiş çeşitli ölçümler yapmıştır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Pisagor dünyanın bir ateş etrafında başka gök cisimleriyle birlikte dönmekte olduğunu ileri sürmüş ve gök cisimlerinin yuvarlak olma olasılıklarının daha fazla olacağı üzerinde durmuştu[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Dünyanın yuvarlaklığı Plato (yaklaşık M[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]Ö[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]427-347) tarafından derinlemesine incelenerek ortaya konulmuştur[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Topografik ve astronomik hesaplar teolojik gelenekle sıkı sıkıya bağlantılıydı[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Dünyanın büyük güç tarafından bir yaratılış amacı ve bir düzeni olduğu; çevrenin insan üzerinde bir etkiye sahip olduğu ve insanın da çevreyi değiştirdiği inancı vardı[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]

Helenistik Çağın sonuna doğru, Roma İmparatorluğu’nun güçlenmesiyle coğrafi bilgiler de artmayısa başlamıştı[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Yunanlı Strabo’nun (yaklaşık M[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]Ö[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]60-M[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]S[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]21) dünyanın tasvirlerini içeren 17 ciltlik çalışması Geographia’nın çıkmasıyla coğrafya “kendi yaşayan ifadesi”ni bulmuştur[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Bundan sonra Plinius’un (M[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]S[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]23-79) Doğal Tarih adlı çalışması önemli bir çalışmadır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Burada yerküre bir astronomik konum içinde ele alınarak “dünyanın ve elemanlarının bir dökümü” yapılmıştır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Batlamyus (M[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]S[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]90-168), Strabo ve Plinius’un çalışmalarına zıt çalışmalar yapmıştır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Çalışmasında belirli yerlerin çeşitli özelliklerinin hesaplanmasıyla ilgili matematik ölçümler (enlem, boylam vb[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]) ağır basmaktadır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden, Avrupa’da aydınlanma çağı olan 15[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]yy’da Rönesans çağına kadar uzun bir dönem boyunca batıda çok az coğrafi bilgi birikimi olmuştur[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Bu yüzden de Batlamyus’un coğrafyayla ilgili kitabı 1406’da Latince olarak tekrar ortaya çıktığında bile hala coğrafi bilginin en yetkili tek kaynağı olarak kabul ediliyordu[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Strabo ve Batlamyus’un coğrafyaları sayesinde klasik dönemin coğrafyası ortaçağda da hayatta kalabilmeyi başarmıştır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]

476’da Roma İmparatorluğu’nun çöküşüyle Avrupa’da “karanlık çağ”a girmiş, coğrafyası da bundan etkilenmiştir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Birçok çalışma yok olmuş ve de tahrip edilmiştir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Doğu Asya’da ise askeri fetih amaçlı coğrafi bilgiler artmıştı[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Avrupa karanlık çağı yaşarken Çin’de geniş bir coğrafi literatür birikmişti[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Haritacılık da büyük ilerleme göstermiştir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]

İslam dininin yayılmasıyla coğrafya biliminde bir başka büyük gelenek ortaya çıkmıştı[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Yunan ve Roma eserleri Arapça’ya tercüme edilmiştir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Yapılan fetihler, doğuyla ticari ilişkiler nedeniyle Çin’den gelen kültürel ve bilimsel etkiler coğrafi bilgilerin artmasını sağlamıştır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Mekke’ye yapılacak hac ziyaretleri için çeşitli bilgilerin sağlanması gerekli olmuştu[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Bu sebeple sayısız rehber hazırlanmıştır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] İslam coğrafyacılarının ilk çalışmaları öncekilerden yapılan alıntılardan oluşuyordu[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] El Mukaddisi’nin (M[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]S[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]945-988) çalışmalarıyla yeni bir bakış açısı gelmiştir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Yazdıkları tamamen kendi deneyimlerine dayanıyordu[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] El İdrisi (1099-1180) Avrupa hakkında bilgi toplamış, dünyanın diğer kesimleriyle birlikte bir harita hazırlamıştır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Arap gezginleri arasında en tanınanı İbni Batuta’dır (1304-1368)[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Hindistan, Anadolu, Batı Afrika ile ilgili tasvirleri hem çok ayrıntılı hem de çok önemlidir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] İslam coğrafyacıları dünya hakkında topografik hesaplar ve kartografik tasvirler kadar, astronomik çalışmalar da yapmışlardır[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]



Saat: 04:29

Telif Hakları vBulletin® v3.8.9 Copyright ©2000 - 2024, ve
Jelsoft Enterprises Ltd.'e Aittir.


Search Engine Friendly URLs by vBSEO 3.6.0 PL2