|
|
#1
9 February 2009, 12:51
|
|||
|
|||
Orta Afrika Cumhuriyeti
Orta Afrika Cumhuriyeti
 DEVLETİN ADI: Orta Afrika Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: Bangui NÜFUSU: 2.930.000 YÜZÖLÇÜMÜ: 622.984 km2 RESMİ DİLİ: Fransızca DİNİ: Putperestlik, Hıristiyanlık,İslamiyet PARA BİRİMİ: CFA (Afrika Finans TopluluğuFrankı) Kuzeyde Çad, doğuda Sudan, güneyde Zaire ve Kongo, batıda Kamerun ile sınırları olan ve 2°16’ ve 11°20’ kuzey enlemleri 14°20’ ve 27°45’ doğu boylamları arasında kalan bir ülke. Denizden uzaklığı 480 km olan Orta Afrika Cumhuriyeti, Afrika kıtasının iç kesiminde kalan ve en az gelişmiş ülkelerinden biridir. Tarihi On dokuzuncu yüzyıla kadar Orta Afrika Cumhuriyeti topraklarında pek az kimse bulunuyordu. Esir tüccarlarından kaçan çeşitli kabileler kuzeyden, Nil havzasından ve kıyı bölgelerinden göç ederek bugünkü Orta Afrika Cumhuriyeti topraklarına yerleşmişlerdir. O zamanlar Ubangi-Shari adı verilen bu ülkeye, Fransızlar ilk olarak 1887’de girerek, 1910’da sömürge haline getirdiler. İkinci Dünya Savaşından sonra Fransa’nın sömürge siyasetindeki değişiklik ve siyasi partilerin kurulması, bağımsızlığa doğru adım atılmasına imkan verdi. 1957’de o zamana kadar Ubangi-Shari olan ülkenin ismi değiştirilerek “Orta Afrika Cumhuriyeti” oldu. 13 Ağustos 1960’ta ülke Fransa’dan bağımsızlığını elde etti. 1960 ve 1966 yılları arasında kötüye giden ekonomi ve iktidar partisinde giderek artan bölünme ülkeyi ihtilalin eşiğine getirdi. 31 Aralık 1966-1 Ocak 1967 gecesi Albay Bokassa kansız bir darbe yaparak, hükümeti iktidardan uzaklaştırdı. 4 Aralık 1976’da, Bokassa ülkenin ismini Orta Afrika İmparatorluğu olarak değiştirerek kendisini imparator ilan etti. 21 Eylül 1979’da İmparator Libya’da iken, eski başkan Dacko, Fransa’nın yardımıyla kansız bir darbe yaparak iktidarı ele geçirdi. Orta Afrika Cumhuriyeti tekrar kurularak, Bokassa sürgün edildi. Mart 1981’de Dacko altı yıllık süreyle devlet başkanı seçildi. Fakat General Kolingba 1 Eylül 1981’de Dacko’yu uzaklaştırarak yerine geçti. 1986’da yapılan halk oylaması ile yeni anayasa kabul edildi. Ülkede tek partiye dayalı bir rejim kuruldu. Kolingba’nın devlet başkanlığı görev süresi 6 yıl uzatıldı. Kemer sıkma politikası yüzünden 1991’de yapılan eylemler neticesinde siyasal çalkantılar başladı. Bunun üzerine Devlet Başkanı Kolingba Kasım 1992’de bir açıklama yaparak 1993’te çok partili seçimlerin yapılacağını bildirdi. Fiziki Yapı 622.984 km2lik bir alana sahip olan Orta Afrika Cumhuriyeti, Afrika kıtasının iki büyük çöküntü alanı olan Çad ve Kongo havzaları arasındaki büyük bir yayla üzerinde yer alır. Ubangi-Shari ve yakınındaki küçük yaylaların deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 600 ila 900 m arasında değişir. Fakat kuzeydoğu ve merkezi batı uçlarında yükseklik 1200 metreye ulaşır. Kuzeydeki nehirler hafif bir meyille Çad Gölüne akarak yoğun bir ağ meydana getirirler. Bu kesimdeki Shari Nehri yağmurlu mevsimde taşarak 6,5 km genişliğinde bir bataklık meydana getirir. Güneydeki akarsular yayla yüzeyi boyunca derin, dar vadileri keserek Kongo Nehrinin büyük bir kolu olan Ubangi Nehrine karışırlar. Ubangi Nehri güney sınırı boyunca akarak, ülkede büyük bir anayol teşkil eder. İklim Orta Afrika Cumhuriyetinde tropikal bir iklim hüküm sürer. Marttan ekime kadar devam eden yağışlı mevsim, diğeri senenin kalan zamanında devam eden kurak mevsim olmak üzere senede iki mevsim vardır. Her ne kadar batıdaki yüksek arazilerde havalar ekseriya soğuk geçiyor ise de, iklim sıcak ve nemlidir. Bangui’de yıllık sıcaklık ortalaması 22°Cile 33°C arasında değişir. En kurak aylar ocak ve şubattır. Yağış, en fazla haziran ve ekim ayları arasında düşer. Ubangi Nehri Vadisinde yıllık yağış mikdarı 1800 mm civarındadır. Ülkenin kuzeydoğu ucunda ise yağış miktarı ortalaması, ancak 790 mm civarındadır. Tabii Kaynakları Ülke esas itibariyle savana tipi bitki örtüsüyle, yani uzun veya orta boylu otlar ve seyrek ağaçlardan meydana gelen bozkır ile kaplıdır. Ülkenin güneybatı köşesinde ekvator çengeli (sık ağaçlı orman) bulunur. Ülkede bol miktarda vahşi hayvanlara rastlanır. Açık arazilerde, fil, aslan, yaban sığırı, zürafa, sırtlan, çakal ve ceylanların birçok çeşidi bulunur. Şempanze, habeş maymunu ve bir miktar goril, ülkenin güney kısmındaki sık ormanlıklarda yaşar. Ubangi ve Shari nehirleri gibi büyük akarsularda timsah ve suaygırı bulunur. Ülkede yeraltı zenginlikleri olarak elmas, uranyum, demir ve bakır vardır. Nüfus ve Sosyal Hayat Orta Afrika Cumhuriyeti 2.930.000’lik bir nüfusa sahip olup, yaklaşık nüfusun % 75’i köylerde yaşar. Büyük nüfus merkezleri Ubangi Nehri boyunca ve Çad sınırı yakınlarında bulunur. En önemli şehir merkezi, başşehir Bangui olup, nüfusu 451.690’dır. Ülke nüfusunu, iki yüz yıllık bir dönem süresince, esir tüccarlarından Afrika içlerine kaçan çeşitli etnik gruplar meydana getirir. Güneyde Ubangi Nehrinin kuzey kıyılarında Bantu dilini konuşanlar bulunur. Doğu kesimde, Nil ve yöresine ait kültürün tesirleri görülür. Başlıca etnik gruplar Azande, Yakoma, Zango, Banziri, Banda, Mandjia, Baya ve Sara’dır. Ülkenin resmi lisanı Fransızcadır. Her tarafında konuşulan Zango dili değişik etnik gruplar arasında bir dil köprüsü vazifesi görür. Nüfusunun % 60’ı putperest, çoğunluğu katolik olmak üzere % 35’i Hıristiyan, % 5’i Müslümandır. Ülkedeki doğum oranı binde 47, ölüm oranı binde 20, yıllık nüfus artışı ise % 2,7’dir. Yüz bin kişiye 138 hastane yatağı ve beş doktor düşmektedir. Doğan her bin çocuktan 190’ı ölmektedir. Ülkedeki öğretim sistemi Fransa’yı model almıştır. 5 ila 19 yaşı arasındaki nüfusun % 37’si okula devam etmekte olup, okuma-yazma oranı % 16’dır. Ülkede yüksek tahsil kuruluşları olmamakla birlikte, birçok meslek okulları, kamu idaresi, makina, tarım ve öğretim alanlarında eğitim imkanı sağlar. Birkaç yüz öğrenci Fransa, Birleşik Amerika ve diğer ülkelerdeki yüksek okul ve üniversitelere devam etmektedir. Siyasi Hayat Ülkede tek parti sistemine bağlı rejim hakimdir. Yasama yetkisi 52 üyeli Milli Meclisin elindedir. Meclis üyeleri Orta Afrika Demokratik Birliği liderleri arasından seçilir. 13 Ağustos 1960’ta bağımsız olan Orta Afrika Cumhuriyeti, aynı sene Birleşmiş Milletlerin üyesi oldu. Ekonomi Çalışan nüfusun % 87’sinin tarımla uğraştığı Orta Afrika Cumhuriyeti, esas itibariyle bir tarım ülkesidir. Topraklarının % 15’i işlenmeye elverişlidir. Başlıca yiyecek bitkileri manyok, akdarı, süpürgedarısı ve mısırdır. Para getiren başlıca bitkiler kahve ve pamuk olup, ihracatının büyük bölümünü teşkil eder. Diğer ticari bitkiler yerfıstığı ve hurmadır. Çoğu tüketim ve üretim malları ithal edilmektedir. Sanayii, tekstil ve hafif çapta imalatla sınırlıdır. Meşrubat, plastik eşya ve sabun gibi imalat sanayileri ve gıda sanayii gelişmiştir. Ayrıca birçok kereste doğrama fabrikası mevcuttur. Elmas ülke için büyük bir gelir kaynağı teşkil etmektedir. Kişi başına düşen yıllık gelir 390 dolardır. Ülke, ihracatını Fransa, İsrail veABD’ye, ithalatının yarıdan fazlasını ise (% 61) Fransa’dan yapar. İthal malları satın aldığı diğer ülkeler Avrupa Ortak Pazar ülkeleri (bilhassa Almanya ve Hollanda) Birleşik Amerika, İngiltere ve Senegal’dir. Orta Afrika Cumhuriyetindeki karayolları yetersiz ve bakımsız olup, 17.700 km uzunluğundadır. Ulaşımda nehirlerden büyük ölçüde faydalanılmaktadır. Havaalanları Bangui, Berbèurati ve Bovar’dadır. 
|
Normal
