DEVLETİN ADI: Gine-Bissau Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ: Bissau
NÜFUSU: 1.015.000
YÜZÖLÇÜMÜ: 36.125 km2
RESMİ DİLİ: Portekizce
DİNİ: % 30 İslamiyet, % 5 Hıristiyan, % 65 Putperest.
PARA BİRİMİ: Gine Bissau Pesosu

Batı Afrika’da Atlas Okyanusu sahillerinde Kuzeyden Senegal, güney ve doğudan Gine ile çevrili ülke. Yakın zamana kadar Portekiz Ginesi olarak biliniyordu.

Tarihi

Gine-Bissau’nun bilinen ilk tarihi, 1466’da Portekizli Nuno Tristao’nın buraya, Portekiz adına gelerek hakim olmaya çalışmaları ile ilgilidir. Burada çeşitli ticaret merkezleri kuran Portekizliler, özelikle 16-19. asırlar arasında sadece esir ticareti yapmışlardır. Portekizliler 19. asra kadar ülke topraklarına hakim olmaktan ziyade esir ticareti için kurdukları merkezlerle yetinmişlerdi. 1886 senesinde ülke sınırları tesbit edilerek, tam manasıyla bir sömürge haline getirildi. Bugünkü sınırları ise 1905 senesinde tesbit edilmişti.

1950 senesinde Amilcar Cabral liderliğinde milli bir siyasi parti kuruldu. Bissaulular tarafından kurulan bu parti ülkede bağımsızlık savaşını başlattı. Gine-Bissau’nun idaresinde yönetimde söz sahibi olmalarına rağmen, halk tam bir bağımsızlık için mücadelesine devam etti. Komşuları olan Gine ve Senegal’in bağımsızlığına kavuşması, bu ülke halkının kendi bağımsızlık mücadelesinde bir destek oldu. Bu destek sayesinde halk kendilerine bağımsızlık hakkı tanımayan Portekizlilere karşı 1963’te silahlı mücadeleye başladı. Sürekli bir mücadele neticesinde iç kontrolü tamamen ele geçiren Gine-Bissau halkının bağımsızlığını kabul etmemekte direnen Portekiz, 1974’te meydana gelen hükumet değişikliği neticesinde Gine-Bissau’nun bağımsızlığını tanıdı. Ülke, Gine-Bissau Cumhuriyeti adıyla bağımsızlığına kavuştu. Luis de Almeida Cabral ilk devlet başkanı seçildi. 1980’de askeri bir darbe sonucunda yönetimi dokuz üyeli Devrim Konseyi ele geçirdi. 1984’te yapılan seçimlerle demokrasiye geçildi ve seçimleri kazanan Devrim Konseyi başkanı Vieiro devlet ve hükümet başkanı seçildi. 1989’da yapılan seçimleri tekrar Vieiro kazandı. Halihazırda devlet ve hükümet başkanlığını sürdürmektedir.

Fiziki Yapı

Yaklaşık 36.125 km2lik bir yüzölçümüne sahib olan ülkenin, hemen hemen tamamı alüvyon ovasından meydana gelmektedir. Atlas Okyanusu kıyılarına yakın olan Bissagos Takımadaları da Gine-Bissau’ya aittir. Komşusu olan Gine’deki Futo-Djalon Platosunun kumtaşlı alçak uzantılarının yüksekliği 300 m’ye erişemediği güneydoğu bölgesi, Gine-Bissau’nun en yüksek kesimidir. Ülkenin akarsuları umumiyetle buradan çıkar ve Atlas Okyanusuna dökülür. Bu akarsulardan en önemlileri; Corubal, Geba ve Cacheu ırmaklarıdır. Yağış mevsimlerinde taşmaları ve arazinin fazla eğimli olmaması sebebiyle özellikle kıyı bölgelerinde bataklıklar meydana getirirler. Atlas Okyanusu kıyıları çok girintili çıkıntılıdır. Özellikle ırmak yataklarında denizin aşındırması neticesinde meydana gelen uzun mesafeli haliçler, bol miktardadır. Ülke önemli bir göle sahip değildir.

İklimi

Gine-Bissau’da genel olarak ekvator iklimi hüküm sürer. Nem ve sıcaklık yüksek olup, senelik sıcaklık değişimi hemen hemen yok denecek kadar azdır. Yağışlar yağmur şeklinde olup, umumiyetle sağnak halindedir. Senelik yağış miktarı ortalama 2000 mm üzerindedir. Mayıs-kasım ayları arası yağışların bol olduğu mevsimdir.

Tabii Kaynaklar

Çoğunluğu bataklıklarla kaplı olan ülkede bataklık bitkileriyle birlikte tropikal ormanlar, ülke yüzölçümünün önemli bir bölümünü kaplar. İç kısımlarda az bir bölümde tropik ormanlar yerini savanlara bırakır. Tropikal ormanlarda yaşayan hayvanlardan kaplan, fil ve bataklıklarda yaşayan timsahlar, Gine- Bissau’da bulunan yabani hayvanların en çok görülenidir. Yeraltı kaynaklarından petrol ve boksit madenleri, yüzölçümü çok küçük olan ülkenin önemli yeraltı zenginliklerindendir.

Nüfus ve Sosyal Hayat

1.015.000’in üzerindeki nüfusu yerli Balante, Fulanı ve Mandyoko kabileleri ile “Assimilados” denilen Portekiz asıllılar ve melezler teşkil eder. Başşehri olan Bissau, ülkenin en önemli şehri ve limanıdır. Nüfusun yaklaşık altıda biri başşehir ve civarında yaşamaktadır. Portekizce resmi dil olmasına rağmen, halk arasında yerli diller konuşulmaktadır. Nüfusun hemen hemen yarısı Müslümandır. Çok az bir miktarda Hıristiyan bulunan ülkede, kalan halk ise Putperesttir. Portekiz sömürgesi olduğu zamanlarda eğitim ve öğretime hiç önem verilmediği gibi, bu yönde yapılan çalışmalar da sömürgeciler tarafından daima engellenmekteydi. Bu sebepten okuma yazma bilenlerin sayısı % 10 gibi çok düşük bir seviyededir. Halk umumiyetle çiftçilikle uğraşmaktadır. Pirinç, Gine-Bissau halkının temel beslenme maddesidir.

Siyasi Hayat

Gine-Bissau bağımsızlığına kavuştuğu 1974 senesinde Cumhuriyet rejimini kabul ederek altı sene bu yönetim şekliyle idare edildi. Fakat 1980 senesinde yapılan bir hükümet darbesi neticesinde, ülke yönetimi General Joao Bernardo Vieria eline geçti. Ülke, Birleşmiş Milletler ve Afrika Birliğine üyedir.

Ekonomi

Tarıma dayalı bir ekonomik yapıya sahiptir. Evvelce de pek iyi olmayan ekonomisi, bağımsızlık savaşı yıllarında büyük sarsıntıya uğradı. Ormancılık ziraatten sonra ekonominin ikinci ana kaynaklarındandır. Tarım ürünlerinden pirinç, hindistan cevizi, manyok, tatlı patates, mısır ve yer fıstığı en önemlileridir. Hayvancılık umumiyetle savan bölgelerinde büyük baş hayvan besiciliği olarak yapılmaktadır. Yeraltı zenginliklerinden yeteri kadar faydalanılamamaktadır. Bir miktar petrol üretilmesine rağmen, boksit üretimi yapılamamaktadır.

Sanayi mevcut değildir. Mevcut fabrikalar umumiyetle ziraat ürünlerini işlemek içindir. Bunun yanında bir petrol rafinerisi ve sabun fabrikaları mevcuttur. Demiryolunun bulunmadığı ülkede karayolları da yeterli değildir. Yurtiçi ulaşım, fiziki yapısının bir neticesi olarak daha ziyade ırmaklar ve bunları birbirine bağlayan kanallarla yapılmaktadır.

Ülke ticaretinde tekstil ve sanayi ürünleri, ithalatının temelini teşkil ederken, hurma yağı, hindistancevizi, yerfıstığı ve kereste ise ihraç ürünlerindendir.