Kıbrıs Rum yönetimi, mülkiyet sorununun çözümü için, öncelikli olarak mülkün eski sahibine iadesini öngörüyor.


Kıbrıs Rum kesiminde yayımlanan Politis gazetesi, KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ile Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas'ın, Kıbrıs müzakereleri çerçevesinde ele aldığı "Mülkiyet" başlığında karşılıklı sundukları önerileri yayımladı.
Buna göre, Türkiye'den adaya yerleşenleri "yerleşik" olarak niteleyen Rum yönetimi, bu kişilerin "yasa dışı" olduğu ve "Cenevre Anlaşmasına göre savaş suçu teşkil ettikleri" tezini yineliyor. Rum yönetimi, "Geri gönderilecek 'yerleşiklerin' sayısı ne kadar çok olursa, mülkiyet konusunun halli de o kadar kolay olur" görüşünde.
Habere göre Kıbrıs Türk tarafı ise, çözümün iki kesimli olacağına vurgu yaparak, "mülkiyet hakkının iadesinin mülk sahiplerinin kişisel tercihlerine dayandırılamayacağını, takas, tazminat ya da iadenin nasıl olacağı konusunda tarafsız kriterler belirlenmesini" savunuyor.
-RUM TARAFININ ÖNERİLERİ-
Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum tarafının mülkiyet başlığında birbirlerine sundukları öneriler olduğunu iddia eden Politis'e göre, Kıbrıs Rum tarafının önerilerilerin bir bölümü şöyle:
"Tüm yerinden olmuş mal sahiplerinin, mülklerine yeniden sahip olma, tazminat ve takas arasında seçme hakkı vardır.
Tüm mülk sahiplerinin, uluslararası örgütlere kişisel başvuru yapma hakkı da dahil olmak üzere, kişisel hakları etkilenemez.
Tüm yerlerinden edilmişler ve göçmenler, zorla veya yasa dışı şekilde mahrum bırakıldıkları ev, arazi ve mülklerini yeniden alma hakkına sahiptirler. Yerinden olmuş kişiler için arzu edilen öncelikli çözüm, mülkün iadesidir."
Kıbrıs Rum tarafına, özellikle de Kıbrıslı Rumların mülklerinin çoğunlukta bulunduğu bölgelerden ne kadar çok iade yapılırsa, mülkiyet konusunun çözümü de o kadar sonuç getirici olacaktır.
Yerleşikler yasa dışıdır ve Cenevre Anlaşmasına göre savaş suçu teşkil etmektedir. Geri gönderilecek yerleşiklerin sayısı ne kadar çok olursa mülkiyet konusunun halli de o kadar kolay olur.
Mülkleri şu anda kullananların, yeniden yerleştirilmeler için alternatif çözüm bulunana kadar güvenli bir şekilde ikametleri gibi, insani durumlar da bilinmektedir."
-KIBRIS TÜRK TARAFININ TEZLERİ-
Habere göre Türk tarafı ise şu önerileri getirdi:
"İki Kesimlilik, mülkiyet konularını etkiler, her kurucu devletteki net nüfusu ve mülkiyet dağılımını garanti altına alır,
Mülkiyet hakkının iadesi mülk sahiplerinin kişisel tercihlerine dayandırılamaz, iade düzeyinin üst sınıra sahip olması gerekir, iadeye, tazminata ya da takasa kimin karar vereceği konusunda tarafsız kriterler belirlenir.
Mülkiyet hakkı mutlak bir hak değildir. Mülk sahiplerinin ve bugünkü kullanıcılarının değişken meşru çıkarlarını uyuşturacak şekilde düzenlenmesi gereklidir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine göre, mülkiyet hakkına “kamu çıkarları” için el konulması mümkündür. Meşru hedefler istenmesi makuldür.
Gali Fikirler Dizisi ya da Annan Planında mülkiyet konusuna ilişkin yer alan maddeler Uluslararası Hukuka uygundur ve özellikle Kıbrıs için oluşturulmuştur. Yasal mülkiyet hakkından şu şekillerde istisnalar öngörülür: a. Gali Fikirler Dizisi: Eğer bir mülkü şu anda kullanan kişi de göçmen ise ve söz konusu mülkte kalmayı istiyorsa yada mülk önemli derecede değişime uğramışsa ya da kamu yararına kullanılıyorsa, mülkün yasal sahibinin mülkiyet hakkı incelenir. b. Annan Planı: Eğer mülkü şu anda kullanan kişi de göçmense ve mülkte önemli derecede iyileştirme yapmışsa, bugünkü kullanıcıya öncelik tanınır."
Habere göre Türk tarafının önerilerinde, mülkiyet konusunu etkileyen diğer faktörler de şöyle sıralanıyor:
"Kıbrıs'ın Kuzey ve Güney kesimi arasındaki ekonomik durumdaki dengesizlik dikkate alınmalıdır,
Kıbrıs sorununun 40 yıldır çözülememesi mülkiyet konusunu karmaşıklaştırmıştır,
Mülkiyet konusunun düzenlenmesinin maddeleri Avrupa İnsan Hakları Anlaşmasına göre sağlanmalıdır,
Bu konuda yapılan pek çok ciddi araştırma, Evkaf mallarının yağmalandığını ve tapularının sahtelendiğini ya da değiştirildiğini göstermiştir. Bu faktör göz önüne alınmalıdır."