|
|
#1
18 August 2009, 11:33
|
||||
|
||||
Afganistan'da seçime doğru
Afganistan seçimleri perşembe günü yapılacak ve Afganistan'ın staratejik özelliklerinin de bir çok alanda bir çok ülke ve örgütü de ilgilendirdiği bilinmektedir.
SEÇİM, OBAMA'NIN SINAVI Afganistan'da yaklaşan seçim, daha fazla asker ve teçhizat gönderip yayılan direnişe karşı koymaya neredeyse and içmiş ABD Başkanı Barack Obama yönetimi için de bir dönüm noktası, bir sınav niteliği taşıyor. Seçim, Afganların özgürce ve güvenlik içinde oy kullanmalarına olanak sağlamak için seferber olmuş Amerikan askerleri ile NATO kuvvetleri için de önemli bir sınav olacak. Uzmanlar, aslında ABD'nin Afganistan'daki varlığının ve taahhütlerinin seçim döneminde değil, birkaç ay sonra yargılanacağı görüşünde. Bunlardan biri olan, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde ulusal güvenlik uzmanı Anthony Cordesman, Afganistan'daki durumu, ''Taliban 2003'te 364 bölgenin 30'unu kontrol ederken, 2008'de 160'ını kontrol ediyor ve direnişçilerin saldırıları Ekim 2008 Nisan 2009 döneminde yüzde 60 oranında arttı'' diyerek anlatıyor. Amerikan askerleri Temmuz ayında, 44 can kaybıyla 2001'den beri en kanlı ayını geçirirken, önceliklerinin başına ''El Kaide'yi çözmeyi, yenmeyi ve geri dönüşünü engellemeyi'' yerleştiren Obama yönetimi, durumun kötüleşmesiyle artık giderek, halkı korumaya öncelik vermek, ulusal güvenlik kuvvetlerini eğitmek ve ekonomik ve siyasi kalkınmayı sağlamak gibi Irak'ta başarısı kanıtlanmış yöntemlerle Afgan ulusunu ayakları üzerinde doğrultma hedefine yönelmiş görünüyor. Amerikan Senatosu'nun Dış İlişkiler Komisyonu'nun bir raporunda, "Obama yönetiminin Afgan savaşını sınırlı bir müdahaleden daha hırslı ve potansiyel olarak riskli bir karşı direniş stratejisine dönüştürerek çitayı yükselttiği" görüşüne yer verilirken, Amerikalı Komutan General Stanley McChrystal'in ise görevini layığıyla yerine getirmek için önümüzdeki günlerde Washington'dan binlerce asker takviye isteyebileceği söyleniyor. Bu yeni durumun ise maliyetin daha da yükselmesinin yanı sıra askerlerin Afganistan'da kalış sürelerini uzatma riskleri bulunuyor. Vietnam'dan sonra Amerikan tarihinin en uzun savaşı olan ve ABD'ye aylık 4 milyar dolarlık maliyeti olan Afganistan savaşı ekimde dokuzuncu yılına giriyor. ABD Savunma Bakanı Robert Gates, geçen günkü açıklamasında Amerikan askerlerinin Afganistan'daki varlığının süresinin artık ''öngörülemez'' olduğunu söylemiş, 6 yıldır Irak'taki Amerikan askerleri ve Amerikan halkının artık yorgun olduğunu itiraf etmişti. SEÇİM AFGANİSTAN'DA KADIN HAKLARI İÇİN UMUT IŞIĞI Afganistan'da, 20 Ağustosta yapılacak devlet başkanlığı seçimi genç kuşak kadınların unutulmuş hakları için az da olsa bir umut taşıyor. Oy vereceğini söyleyen Riahana ile Feride Kavun, 8 yıl kadar önce Taliban rejiminin devrilmesinden beri unutulan kadın hakları için çabaların yoğunlaşması umudu taşıyor. Taliban iktidardayken çocuk olan 18'indeki Feride, ülke tarihindeki ikinci seçimde ilk kez oy kullanmaya hazırlanıyor. Kabil Üniversitesi'nde ticaret okuyan Feride, ''Anneminkiyle benim kuşağım arasında büyük bir fark var. Adımı seçmen listesinde gördüğümde çok mutlu oldum, ülkemin kaderi hakkında bir söz söylemek için oy kullanmaya gideceğim'' diyor. Kayıtlı 17 milyon seçmenin 5 milyonunu oluşturan kadınların oy kullanması için birçok sivil toplum örgütü ve dernek kampanyalar başlatırken, 41 adaydan sadece 2'sinin kadın olması ise dikkati çekiyor. 23 yaşında olan ve ikinci kez oy kullanacak Riahana ise, Taliban'ın düşmesinden beri önemli ilerlemeler olduğunu söylüyor. Kabil Üniversitesi'nde Arap Dili öğrencisi Riahana, ''Annem Ferime böyle bir imkanı hayal bile edememiş. Taliban döneminde eve kapanmıştı'' diyor, bununla birlikte 4 kızına ders vermesi için eve bir kadın öğretmen çağırmaya cesaret ettiğini ekliyor. Ferime'nin iki kızı bugün üniversiteye gidiyor, diğer ikisi de üniversiteye gidecekleri günü iple çekiyor. Onlar şanslı, çünkü Afganistan'da gençler arasında üniversiteye gidebilmek gibi bir imkanı olanların sadece yüzde 20'sini kızlar oluşturuyor. Kadınların ve yoksul kızların eğitimi için faaliyet gösteren bir dernekte çalışan Arezo Kani, medeni haklar konusunda ülkede erkekler için olduğu kadar kadınlar için de çok ilerleme kaydedildiğini ama bu ilerlemelerin artması için daha çok çaba sarfedilmesi gerektiğini söylüyor. Kani, büyük şehirlerde yaşayan kadınlarla kırsal kesimde yaşayan kadınların oy verme oranları arasında bir eşitlik olmadığının altını çizerek, büyük olasılıkla şehirlerde yaşayan kadınların daha büyük oranda katılım göstereceğini, gelenekler ve Taliban tehdidi altında kırsal kesimdekilerin ise evlerinden bile çıkmayacaklarını öngörüyor. SEÇİMDE EŞEKLERLE SANDIKLAR DAĞLIK ALANDAKİ KÖYLERE TAŞINACAK Afganistan tarihinde ikinci kez düzenlenecek seçimin lojistik yönü seçimden sorumlu yetkililer için bir kabus olmaya devam ediyor. Devrilmesine rağmen etkinliğini koruyan ve halkı seçimi boykota çağırıp oy verme merkezlerine yeni saldırı taktikleri uygulayacağını ilan eden Taliban tehdidi altında yapılacak seçimin malzemelerinin bazı dağlık bölgelerde helikopterler veya eşeklerle taşınması bekleniyor. 20 Ağustos seçiminin maliyeti 223 milyon dolar ve bunu Afganistan'da güvenlik ve yeniden inşa faaliyetlerini üstlenen devletler finanse edecek. Ayrılan bütçenin bir kısmının, pusula, kalem dahil seçim gereçlerinin 7 bin kadar oy verme merkezine taşınmasına harcanacağı belirtilirken, bu görevi 3 helikopter, 3 bin motorlu araç ve 3 bin at, eşek ve devenin üstlenmesi bekleniyor. BM yetkilisi Alem Sıddık, ''Afganistan savaşlar yüzünden 30 yıldır kendini toparlamaya çalışan bir ülke. Böyle bir ortamda resmi gereçleri dağıtmak gerçek bir tehlike. Okuma yazma bilmeyen halkın büyük bir çoğunluğuna seçimin önemini anlatmak ve seçim sürecinin nasıl işlediğini açıklamak, organizatörlerin karşılaştığı diğer sorunlar'' diye konuştu. AFGANİSTAN'IN KONUMU VE ÖZELLİKLERİ Uluslararası müdahaleden beri şiddet olaylarının eşi benzeri görülmemiş biçimde tırmandığı bir ortamda seçime hazırlanan Afganistan, Orta Doğu, Orta Asya ve Güney Asya'nın kavşağında dağlık bir ülke. Dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Afganistan'la ilgili bazı bilgiler şöyle: COĞRAFİ KONUM: Orta Asya'nın merkezindeki Afganistan, kuzeyde dağılan SSCB'nin 3 Müslüman cumhuriyeti Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan, batıda İran, doğu ve güneyde Pakistan, doğuda Çin ile komşu. 652 bin 225 kilometrekarelik ülkenin yükde 85'ini dağlık alanlar oluşturuyor. NÜFUS: 26-32 milyon. YOKSULLUK: Ayda 14 doların altında yaşamaya çalışan yüzde 42'lik nüfusa sahip Afganistan, dünyanın beşinci yoksul ülkesi. ÇOCUK ÖLÜMÜ: BM'ye göre, Sierra Leone ve Angola'dan sonra çocuk ölümlerinin en çok görüldüğü üçüncü ülke olan Afganistan'da her bin çocuktan 257'si ölüyor. ANNE ÖLÜMÜ: BM'ye göre, Sierra Leone'den sonra ikinci yüksek oran Afganistan'da. Her 100 bin anneden 1600'ü ölüyor. OKUMA-YAZMA ORANI: Yetişkin nüfusun sadece yüzde 23'ü okuma yazma biliyor. OKULA GİTME ORANI: Çocukların yarısı okula gidiyor, ama bunlar arasında sadece yüzde 35'i kız. ORTALAMA ÖMÜR: 43. BAŞKENT: Kabil. RESMİ DİLLER: Farsça, Peştun dili ve başta Özbekçe olmak üzere 30 kadar azınlık dili. DİNİ: İslam (Yüzde 80 Sünni, yüzde 20 Şii). TARİHÇE: Afganistan'da 1747 ile 1973 arasında Peştun Durrani hanedanı hüküm sürdü. 1973'te Kral Zahir Şah devrildi. Nisan 1978'de yapılan bir darbe, komünistleri iktidara taşıdı. Sovyet ordusu Aralık 1979'da ülkeyi işgal etti, ama Mücahitlerin direnişiyle karşılaşınca Şubat 1989'da çekildi. Devlet Başkanı Necibullah, Moskova tarafından 1986'da ülkenin başına getirildi ve Nisan 1992'de azledildi. Bu da kanlı iç savaşın başlangıcı oldu. 1996 sonbaharına gelindiğinde çoğu Pakistan'da eğitilen radikal dinciler, Kabil'i kuşattı ve şeriat kanunları uygulamaya başladı. Taliban rejimi, 11 Eylül saldırıların sorumlusu kabul edilen Usame Bin Ladin'i teslim etmeyi reddettiği için de 2001'de ABD liderliğindeki uluslararası koalisyonun müdahalesiyle devrildi. Aralık 2001'de Bonn'da düzenlenen uluslararası konferans, Hamid Karzai liderliğindeki geçiş hükümetini göreve getirdi. REJİM: 2004'teki anayasa uyarınca devlet başkanlığı sistemi var. Hamid Karzai, Ekim 2004'te demokratik olarak seçilen ülkenin ilk devlet başkanı. KAYNAKLAR: Kömür (Dünya rezervinin yüzde 4'ü), demir, bakır, (lapis ve yeşim taşı başta olmak üzere) değerli taşlar (dünyanın en önemli rezervi). Kurşun, çinko, kalay, tungsten, sezyum yatakları henüz işletilmiyor. Afganistan, doğal gaz bakımından da zengin bir ülke. UYUŞTURUCU: Dünyada afyon üretiminin yüzde 93'ü Afganistan'da bulunuyor. 2008'deki tahminlere göre, ihracat değeri 3,4 milyon dolar. Bu paranın bir kısmının Taliban'ı finanse etmeye gittiği sanılıyor. SAVUNMA: 20 Ağustosta bir kez daha seçilirse Karzai 5 yıl içinde Ulusal Afgan Ordusu'nun personel sayısını 130 binden 260 bine, polis sayısını da 80 binden 160 bine çıkaracağını söylüyor. Ülkede, çoğu Amerikalı 100 binden fazla yabancı asker bulunuyor. AFGANİSTAN'A MÜDAHALEDEN BU YANA YAŞANANLAR ABD önderliğindeki çok uluslu güç, Afganistan'da iktidardaki Taliban rejimini devirmek için 7 Ekim 2001'de müdahalede bulundu. Müdahaleden önce, 30 yılını savaşla geçiren Afganistan, tarihinde ikinci kez, 20 Ağustosta seçime gidiyor. 2001'den beri Afganistan'dan meydana gelenlerin kronolojisi ise şöyle: 7 Ekim 2001: ABD ve İngiltere, 11 Eylül 2001'de ABD'ye yönelik saldırılara misilleme olarak Afganistan'ın başkenti Kabil'e ilk bombaları attı. ABD, 1996'dan beri iktidardaki Taliban rejimini devirmek için oluşturulan uluslararası askeri koalisyonun önderliğini yapıyordu. 9-13 Kasım: Taliban'a silahlı muhalefet eden Kuzey İttifakı, kuzeydeki Mezar-ı Şerif ve Herat ile Kabil'i aldı. 20 Kasım: ABD, El Kaide lideri Usame Bin Ladin'in başına 25 milyon, Taliban lideri Molla Ömer'in başına da 10 milyon dolar ödül koydu. 4-16 Aralık: Bin Ladin'in saklandığı sanılan doğudaki dağlık bölge Tora Bora'ya baskın düzenlendi. 5 Aralık: Bonn'da BM himayesinde düzenlenen konferansta Afgan fraksiyonları, Peştun lideri Hamid Karzai liderliğinde geçiş hükümeti kurulması konusunda anlaşmaya vardı. 7 Aralık: Taliban'ın "başkenti" Kandahar teslim oldu. 22 Aralık: NATO'nun uluslararası gücü ISAF ve Karzai önderliğinde, etnik grupların katılımıyla kurulan hükümet görevlerine başladı. 2-18 Mart 2002: Uluslararası koalisyon, Pakistan sınırındaki vilayetlerde "Anaconda Operasyonunu" başlattı. Bu operasyonu birçok operasyon izledi. 5 Eylül: Kabil'de bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 30 kişi öldü. 2 Ekim: Eski Başbakan Gülbeddin Hitmetyar, yabancı birliklerin ülkeden atılması çağrısında bulundu. 6 Ocak 2004: ISAF, görev alanını Kabil'in dışına taşıdı. 9 Ekim: Karzai, ülke tarihinin ilk seçiminde, ilk turda seçimi kazandı ve devlet başkanı oldu. 23 Haziran 2005: Afgan ve Amerikan güçleri güneydeki "kara üçgenine" operasyon düzenledi: 130 kişi öldü 18 Eylül: 2001'den sonra ilk kez genel seçim ve eyalet seçimi yapıldı, şiddet olayları seçimlere gölge düşüremedi. 19 Aralık: Parlamento ilk oturumunu yaptı. Mayıs 2006: Koalisyonun güneyde düzenlediği operasyon 6 hafta sürdü ve bin Taliban militanı öldürüldü. 2-17 Eylül: Bu kez de Kandahar'da operasyon düzenlendi, 20 NATO askerinin öldüğü operasyonda binden fazla Taliban militanı öldürüldü. 27 Şubat 2007: Kabil'in kuzeyindeki Bagram üssü önünde intihar saldırısı düzenlendi. Dönemin ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney'nin ziyareti sırasında düzenlenen saldırıda 24 kişi öldü. 17 Şubat 2008: Bir köpek döğüşü sırasında düzenlenen intihar saldırısında 140 kişi öldü. Taliban saldırıyı üstlenmedi. 18 Ağustos: Kabil yakınlarında Fransız askerleri pusuya düşürüldü, 10 asker öldü. Temmuzda da doğuda 9 Amerikan askeri ölmüştü. 22 Ağustos: ABD'nin batıda bir bombardımanında 90 sivil öldü. Bu, yabancı askerlerin bombardımanında sık sık sivil kurbanların hayatlarını kaybetmesini tartışmaya açmış oldu. 11 Şubat 2009: Kabil'de devlet binalarına Taliban tarafından düzenlenen saldırılarda 34 kişi öldü. 27 Mart: ABD Başkanı Barack Obama, 4 bin takviye asker gönderilmesiyle yeni bir strateji izleneceğini açıkladı. Obama, şubatta da 17 bin takviye asker gönderileceğini açıklamıştı. 4-5 Mayıs: Ferah vilayetinde Amerikan bombardımanında yine onlarca sivil öldü. Afgan İnsan Hakları Komisyonu ölü sayısını 97, hükümet 140, Amerikan ordusu ise 20-30 sivil, 60-65 Taliban militanı olarak açıkladı. 23 Haziran-2 Temmuz: Güneydeki Helmand'da İngilizlerin Panter Pençesi ve Amerikalıların "Yumruk" operasyonları başladı. 30 Temmuz: Taliban, Afgan halkını seçimleri boykot etmeye ve işgalcilere karşı silaha davranmaya çağırdı. 31 Temmuz: BM, 2009'un ilk 6 ayında binden fazla sivilin öldüğünü açıkladı. BU dönemde, 76 yabancı asker de öldü. Bu, askerler için 2001'den beri en yüksek kayıp sayısı. 
|
 |
|
||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| İbrahim Tatlıses - Rakı İçtim Şarap İçtim | AlpikE | G,Ğ,H,I,İ,J | 0 | 10 June 2009 02:14 |
| Emekli Maaşları Haczedilemez | GeCeKuPa | Hukuk | 0 | 11 March 2009 09:16 |
| Turksat 1C / 1B Uydusu Frekans Listesi | ceyLin | Uydu Teknolojileri ve Dijital Yayın | 0 | 11 February 2009 12:11 |
| Erkek atkı ve bere | ceyLin | Örgü - Dantel ve Elişi | 0 | 19 January 2009 15:29 |
Normal
