Filozoflar genellikle
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] veya
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL],
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] veya iyilik,
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL],
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ve
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] konularıyla ilgilenmişlerdir. Tarihsel olarak birçok filozof dini inançlara veya bilime de eğilmiştir. Filozoflar genellikle bilimin dışında kalan bu kavramlarla ilgili kritik sorular sorarlar. Felsefe nedir sorusunun cevabının aranması da bir felsefi uğraştır. Filozoflar genellikle şu soruların cevaplarını ararlar:
- Gerçek nedir? Bir ifadeyi nasıl veya niye doğru veya yanlış olarak tanımlarız? Nasıl karar veririz?
- Bilgi mümkün müdür Bildiğimizi nasıl biliriz? Doğru bilginin kökeni ve sınırları ?
- Ahlaken doğru veya yanlış hareketler (veya değerler, veya kurumlar) arasında bir fark var mıdır? Hangi hareketler doğrudur, hangileri yanlıştır? Değerler mutlak mı, izafi midir? Yani nasıl yaşamak gerekir? Ahlakın kaynağı nedir ?
- Gerçeklik nedir ve neler gerçek olarak nitelendirilebilir? Gerçek olan şeylerin doğası nedir? Bazı şeyler algımızdan bağımsız olarak var olabilir mi? Zaman ve mekanın doğası nedir? Düşünme ve düşüncenin doğası nedir? Birey olmak ne demektir?
- Güzel nedir? Güzel şeylerin farkı nedir? [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] nedir?
- Din kavramının kökeni nedir ? Tanrı insanların korkularından kaynaklanan bir varsayım mıdır ? Tanrı var mıdır ?
- Varlık, zaman ve mekan arasında ne tür bir bağ vardır? Esasen bu kavramlar arasında herhangi bir bağ var mıdır?
Antik Yunan felsefesinde, yukarıdaki sorulardan ilk beşi sırasıyla, analitik veya
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL],
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL],
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL],
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ve
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] olarak adlandırılırdı. Bunların dışında da konular vardı ve bu tanımlamaları ilk kez kullanan
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] aynı zamanda
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL], modern
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL],
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL],
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL],
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ve
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]'yi de felsefenin konuları arasına almıştır. Yunanlılar
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]'in etkisiyle bir
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] geleneği geliştirmişler ve konuyu daha iyi anlamak için parçalarına ayırmışlardır.
Diğer gelenekler bu tip tanımlar kullanmamış veya aynı temaları ön plana çıkartmamıştır.
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ile benzerlikler taşısa da, binlerce yıldır felsefe ile ilgilenmiş olsalarda
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL],
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ve
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]'de
felsefe kelimesi 19.yy'a kadar yoktu. Özellikle Çinli filozofların Yunanlılara göre farklı bir sınıflandırması vardı. Tanımlamaları da genel özelliklere değil çoğunlukla metaforikti ve aynı anda birkaç konuya ilintiliydi
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]. Ancak batı felsefesinde de konular arasında kesin sınırlar yoktur ve 19.yy'a kadar batı filozoflarının çalışamalarında konusal bir ayrım yapılmamıştır. Gerçek felsefe Rönesans sonrası Alman İdealizmi sonrasında doruk noktasına ulaşmıştır.
Amaç ve yöntem
Felsefi düşünce insanın evreni içinde kendi varlığını merak etmesiyle ve bu konuda sorular sormasıyla başlar. Felsefe için merak etmek ve soru sormak yeterli değildir. Sorulara sistemli bir açıklama getirmek de önemlidir. Aynı zamanda getirilecek olan açıklamanın sistemli veya sistemsiz olması gerektiği de felsefenin bir sorusudur. Felsefi düşünüş sıradan düşünüşten tamamen farklıdır onun ayırt edici özelliği
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ve
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] olma çabasıdır. Felsefi düşüncenin
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] insana hemen her konuda akıl yürütebilmesi için gerekli temelleri sağlar. Felsefe eleştirel bir düşünüş biçimidir. Felsefi düşünce önceden kazanılmış bilgiler üzerine bir düşüncedir.
Felsefe diğer disiplenlerden sorgulama yöntemiyle ayrılır. Filozoflar, ilginç, harika veya şaşırtıcı buldukları bir konudaki şüpheleriyle ilgili anlaşılır örnekler verebilmek için, genellikle sorularını problemler veya bilmeceler olarak çerçevelendirirler. Bu sorular genellikle bir inanca ait varsayımlarla veya insanların karar vermek için kullandıkları yöntemlerle ilgilidir.
Filozoflar problemleri mantıksal bir şekilde ortaya koyarlar. Tarihsel olarak
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL],
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ve
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]'dan itibaren de
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] kullanır ve daha sonra kritik okuma ve fikir yürütmelerle bir sonuca doğru ilerlerler. Sokrat gibi, tartışmayla, veya diğerlerinin ileri sürdükleri fikirlere cevap vererek, veya dikkatli kişisel düşünmeyle cevap ararlar. Filozoflar bu yöntemlerin birbirine göre üstünlükleirini tartışa gelmişler, örneğin felsefi "çözümlerin" nesnel, kesin yani gerçeklik hakkında bilgi veren mi; yoksa konuştuğumuz dilin mantığına açıklık kazandıran veya hatta kişisel terapi mi olduğunu sorgulamışlardır.
Dil filozofun en önemli aracıdır.
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] felsefi yöntemle ilgili tartışmalar felsefe ve dille ilgiliydi.
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] de benzer kaygılar vardır.
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL], yani felsefenin felsefesi, felsefi problemlerin, felsefi çözümlerin ve problemden çözüme gidişteki yöntemlerin doğasını araştırır. Bu tartışmalar aynı zamanda dil ve yorum üzerine yapılan tartışmalarla da ilgilidir.Yani felsefe düşünce ve mantık bilimi olup her şey hakkında birçok şey bilme sanatıdır.
gelenekler
Bir çok toplum felsefî sorunları araştırmış ve bir felsefe geleneği yaratmıştır. Avrupa-Amerikan akademik çevrelerinde "felsefe" terimi genellikle sadece Batı Avrupa medeniyetinin oluşturduğu felsefe geleneği olan
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] yerine kullanılır. Bunun coğrafi olarak karşısında yer alan
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] çok farklı bir yapıya sahiptir.
Doğu ve Orta Doğu felsefe gelenekleri Batı filozoflarını etkilemişlerdir. Rus, Yahudi, İslam ve yakın zamanda Latin Amerika felsefe gelenekleri Batı felsefesine katkı sağlamış ve ondan ayrı olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir.
Batı akademik filozoflarını iki geleneğe ayırmak mümkündür.
"Batı felsefesi" tanımı geçen yüzyıl içinde sıklıkla bu iki gelenekten birinden diğerine doğru ağırlık kazanmıştır. İnsanlığın geleceği için karamsar sonuçlara ulaşma eğilimindedir.
Felsefenin Disiplinleri(konu veya kategori felsefede disiplin ismini alır)
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
akımlar
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ([Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL])
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ([Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL])
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ([Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL])
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ([Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL])
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
Bir bilim dalı veya bir bilim disiplini olmamasına rağmen "düşün" ve "bilim" sözcüklerinin birleştirilmesiyle Türkçeleştirilmeye çalışılmış olan "felsefe" sözcüğünün birinci anlamı dışındaki anlamlarıyla ilgili olarak aşağıdakiler gösterilebilir:
- Bir filozofun, bir felsefe okulunun, bir çağın öğretisi anlamında da kullanılır. Ör: Aristo felsefesi
- Bir bilimin veya bilgi alanının temelini oluşturan ilkeler bütünü anlamında kullanılır. Ör: Matematik felsefesi
- Bir trajediye felsefi yaklaşmak, duygusal reaksiyonlar yerine, entelektüel bir mesafeden bakmak anlamına gelebilir. Bu tanım [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]'la ilgili bir örnekten kaynaklanmaktadır. Sokrat [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] zehrini içmeden önce sakin bir şekilde takipcileriyle ruhun doğasını tartışmıştır.
- Halk arasındaki kullanımıyla felsefe edinilmiş bilgi, veya bir insanın hayat görüşü veya bir şeye erişmenin arkasındaki yöntem veya prensipler olarak da kullanılmaktadır. Buna aynı zamanda [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] de denilir.
- Bir konuda soyut düşünmek anlamına gelir. Ör: "Uzun felsefelerden sonra Mediha'yı benden çok sevdiğini anlatıyor." H.E. Adıvar
- Bir adamın bilgeliği ne kadar büyükse aleti o kadar küçüktür" S.Fre
- <LI id=cite_note-0>[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Jenny Teichmann and Katherine C. Evans, Philosophy: A Beginner's Guide (Blackwell Publishing, 1999), p. 1: "Philosophy is a study of problems which are ultimate, abstract and very general. These problems are concerned with the nature of existence, knowledge, morality, reason and human purpose."
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL], Philosophy 1: A Guide through the Subject (Oxford University Press, 1998), p. 1: "The aim of philosophical inquiry is to gain insight into questions about knowledge, truth, reason, reality, meaning, mind, and valu
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
- [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]