|
|
|
#1
27 November 2008, 15:38
|
|||
|
|||
Söz Sanatları
SÖZ SANATLARI I
1.)TEŞBİH(BENZETME) Sözü daha etkili duruma getirmek için aralarında ilgi bulunan iki unsurdan güçsüzü olanı güçlü olana benzetmektir. Benzetmede dört unsur bulunur: a)Benzenen b)Benzetilen c)Benzetme Yönü d)Benzetme Edatı Bu öğelerin kullanılıp kullanılmaması açısından da üç çeşit benzetme vardır: --- Çocuk tilki gibi kurnaz biriydi. ---Minik yavrucak elma gibi kıpkırmızı yanaklarıyla gülücükler saçıyordu. Benzeyen ---Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi zeybeğin ---Binalar kale gibi olduğundan içeri B.tilen B.nen B.E girilemiyordu. ---Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? B.tilen B.yen ---Karısına yıllarca cehennem hayatı yaşattı. B.tilen B.yen ---Muavin,yolculara: Pamuk eller cebe! B.tilen B.yen diye bağrıyordu. 2.İSTİARE(EĞRETİLEME) Benzetmenin asıl unsuru olan benzeyen ve benzetilenden yalnızca biri kullanılarak yapılır. a.)Açık İstiare:Benzeyenin bulunmayıp yalnızca benzetilenle yapılan istiaredir. b.)Kapalı İstiare:Benzetilenin bulunmayıp yalnızca benzeyenle yapılan istiaredir. ---Bir hilal uğruna ya rab ne güneşler batıyor. (A.İ) ---Ay,altın ağaçlardan yere damlıyordu.(K.İ) Açtım avucumu altına tuttum. ---Ülkemizde üniversiteden mezun olmuş pek çok fidan artık iş de bulamıyor.(A.İ) ---Bahar gelince bir ağızdan şarkılar söyler kuşlar.(K.İ) ---Bugün gökten inciler yağıyordu.(A.İ) ---Galatasaray,Fenerbahçe kalesine gol yağdırdı.(K.İ) ---Genç adamın sözleri,kızın yüreğini yakıyordu.(K.İ) ---Sanat,hür bir ortamda boy atar.(K.İ) ---Kurban olam,kurban olam, Beşikte yatan kuzuya.(A.İ) 3.)KİNAYE Bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlamda kullanmaktır. Uyarı:Kinayede daha çok mecaz anlam kastedilir. ---Mum dibine ışık vermez. ---Hamama giren terler. ---Taşıma su ile değirmen dönmez. ---Yuvarlanan taş yosun tutmaz. ---Ateş düştüğü yeri yakar. ---Yaptığı hatayı anlayınca yüzü kızardı. 4.)MECAZ-I MÜRSEL(AD AKTARMASI) Benzetme amaç güdülmeden bir sözün ilgili olduğu başka bir söz yerine kullanılmasıdır. ---İşe alınman için dün şirketle görüştüm.(İnsan) ---Yarın sınıfı 9/H sınıfı yapacak.(Öğrenci) ---Toplantıya Milliyet gazetesinin güçlü kalemleri de geldi.(Yazar) ---Nihatın golüyle tüm stat ayağa kalktı.(Seyirci) ---O evine çok bağlı bir insandır.(Ailesi) ---Bu olay üzerine bütün köy ayaklandı.(Halk) ---İstanbul'dan kalkan uçak az önce Adana'ya indi.(Havaalanı) 5.)TEŞHİS(KİŞİLEŞTİRME) İnsan dışındaki canlı cansız varlıklara insan özelliği kazandırmaktır. Her teşhiste aynı zamanda kapalı istiare vardır. ---Güzel gitti diye pınar ağladı. ---Menekşeler külahını kaldırır. ---Bir sarmaşık uyanıyordu uykusunda Geriniyordu bir eski duvarın sıvasında. ---Toros dağlarının üstüne, Ay un eledi bütün gece. ---O çay ağır akar,yorgun mu bilmem, Mehtabı hasta mı,solgun mu bilmem. ---Aheste çek kürekleri mehtap uyanmasın, Eskici dükkanında asma saat, Çelik bir şal atmış omuzlarına. ---Yalnızlığın okşadığı kalbime,yağmurlar küskün, En güzel türküyü bir kurşun söyler. ---Bu akşam sonbahar ne kadar serin, Geceyi hasretle zaman. 6.)İNTAK(KONUŞTURMA) İnsan dışındaki varlıkları konuşturmaktır.Her intak sanatında teşhis sanatı vardır;ancak her teşhiste intak sanatı yoktur. ---Deniz ve Mehtap sordular seni: Neredesin? ---Maymun şunu anlatmak istemişti fikrince: Boşa gitmez kötüye bir ceza verilince. ---Dal bir gün dedi ki tomurcuğuna: İçimde kanayan yara gibisin. ---Ey benim sarı tamburam! Sen ne için inilersin? İçim oyuk,derdim büyük Ben onunçün inilerim ---Ben ki toz kanatlı bir kelebeğim, Minicik gövdeme yüklü Kaf dağı. ---Adam elini uzattı,tam onu koparacağı sırada menekşe: Bana dokunma!diye bağırdı. 7.)TECAHÜL-İ ARİF Anlam inceliği oluşturmak için herkesçe bilinen bir gerçeği bilmiyormuş gibi aktarmalıdır. ---Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? Benim mi Allahım bu çizgili yüz. ---Sular mı yandı,neden tunca benziyor mermer? Geç fark ettim taşın sert olduğunu. ---Gökyüzünün başka rengi de varmış, Su insanı boğar,ateş yakarmış. ---Şu karşıma göğüs geren, Taş bağırlı dağlar mısın? ---Saçların dalgalı,boya mı sürdün? Gelmiyorsun artık,bana mı küstün? ---İçimde kar donar,buzlar tutuşur, Yağan ateş midir,kar mıdır bilmem. 8.)HÜSN-İ TA'LİL Sebebi bilinen bir olayın meydana gelişini,gerçek sebebinin dışında başka,güzel bir nedene bağlamadır. ---Gül bahçesi sevgiliden haber geldiği için Süslendi ve güzel kokular süründü. ---Yoksun diye bahçemde çiçekler açmıyor bak. ---Senin o gül yüzünü görmek için Sana güneş bakmak için doğuyor. ---Benim kaderime ve yalnızlığıma Irmaklar bile ağladı. ---Rüzgar gökte bir gezinti, Üşürüz her akşam vakti, Ne sıcak vücutlar gitti, Toprağı ısıtmak için. ---Güller kızarır utancından o gonca gül gülünce Sümbül bükülür kıskancından kakül bükülünce. ---Bir an önce görülsün diye Akdeniz, Toroslarda ağaçlar hep çocuk kalır. ---Toros dağlarının üstüne Ay, un eledi bütün gece. 
|
| Seçenekler | |
| Stil | |
|
|
Ağaç şeklinde