|
|
#1
9 December 2008, 09:29
|
|||
|
|||
BağLaçLaR
Cümleleri veya aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlayarak aralarında anlam ilgisi kuran sözcüklere denir.
“İLE” - “VE” BAĞLAÇLARI Aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlar. ---Evin ve bahçenin kapısı açıktı.(Tamlayan) ---Bu radyo Adana’da ve Mersin’de yayın yapıyor.(D.T) ---Akşam arkadaşıma gideceğim ve her şeyi anlatacağım. ---Cehennemle cenneti bu dünyada yaşadık.(Nesne) ---Evle okul arasında mekik dokuyor.(Tamlayan) ---Annesiyle babası yarın bize gelecek.(Özne) Uyarı:Biri bağlaç diğeri edat olan iki çeşit “ile” vardır.Bir cümlede “ile”nin yerine “ve”yi getirebiliyorsak bağlaç, getiremiyorsak edattır. ---“Bazen yandık bazen menekşelerle söyleştik.(Edat) ---“Kazaklarla ceketi parayla aldım.(B-E) “DE” BAĞLACI *Eşitlik, gibilik anlamı katar. ---O filmi ben de seyrettim. ---Bence Aslı da bu işten anlamıyor. *Abartma anlamı katar. ---Çocuğun okuduğu şiir de şiirdi hani. ---Aldıkları araba da araba yani. *Küçümseme anlamı katar. ---Sen sınavı kazanacaksın da ben göreceğim. ---Sanki bu işten anlıyorsun da konuşuyorsun. ---Büyüyecek de adam olacak da bize bakacak. *Sitem anlamı katar. ---Okula kadar geldin de bir selam vermedin. ---İzmir’e kadar geldin de yanıma uğramadın. *Şaşma,inat,sebep, korkutma anlamı katar. ---Kardeşin de mi bizimle gelecek?(Şaşma) ---Ufaklık, kalemi vermem de vermem,diyor.(İnat) ---Ailesiyle kavga etti de evi terk etti.(Sebep) ---Dışarı çık da göreyim. *Ama, fakat anlamında kullanılır. ---Pansiyona kaydını yaptı da yerleşmedi. ---Bize gelmiş de fazla kalmamış.” Uyarı:Türkçede biri bağlaç diğeri hal eki olan iki çeşit “de” vardır. “De”yi cümleden çıkardığımızda cümlenin yapısı bozulursa ektir bitişik yazılır, bozulmazsa bağlaçtır ayrı yazılır. ---Bakkalda sebze de satılıyormuş. ---Ayşe de okulda kalmış. “AMA” , “FAKAT” BAĞLACI *Karşıt anlamlı iki cümleyi birbirine bağlar. ---Sınava çok iyi hazırlandı ama üniversiteyi kazanamadı. ---Her sabah spor yapıyor ama zayıflayamıyordu. *Koşul, pekiştirme anlamı katar. ---Dışarı çıkabilirsin ama eve erken döneceksin. ---Seninle sinemaya gelirim ama işim olmazsa. ---Bu kitabı sana alacağım ama okuyacaksın. ---Dışarıda soğuk ama çok soğuk bir hava var. ---Büyük ama çok büyük bir bahçesi vardı. “ANCAK” ,“YALNIZ” BAĞLACI *Ama, fakat anlamında kullanılıyorsa bağlaç, * Bir tek,sadece anlamında kullanılıyorsa edat, * Önündeki ismi niteliyorsa sıfat, * Fiili niteliyorsa zarftır. ---Geziye yalnız bizim sınıf katıldı. (edat) ---Bu adam evde yalnız yaşıyor. (zarf) ---Yalnız insanlar hayata karamsar bakarlar. (sıfat) ---Onunla konuşurum yalnız fikrim yine de değişmez.(bağ) ---Bu işin üstesinden ancak sen gelirsin. (edat) ---Yoğun trafikte işe ancak yetişebildim. (zarf) ---Bütün gün evde yalnızdım. (adaşmış sıfat) ---Filmi seyredebilirsin ancak yarın erken kalkmalısın.(b.) “Kİ” BAĞLACI *Özneyi pekiştirir. ---Ben ki yedi iklimin padişahıyım. ---Sen ki Fransa eyaletinin valisisin. *Neden-sonuç vardır. ---Günü kötü geçmiş ki çok kızgın görünüyor. ---Sana değer veriyorum ki seninle konuşuyorum. *Kuşku,yakınma,şaşma,amaç-sonuç, tahmin ---Beni tanımıyorsun ki…(Yakınma) ---Kafamı bir kaldırdım ki onu karşımda gördüm.(Şaşma,) ---Arabayı o çizmiş olabilir mi ki?(Kuşku) ---Sana iş buldum ki kimseye muhtaç olmayasın.(A-S) ---Geç saatlere kadar çalışmış olmalı ki sabah uyanamamış. (tahmin) “HEM…HEM” BAĞLACI Karşılaştırılan iki unsurun hepsi anlamını vermektedir.Eş görevli sözcükleri bağlar. ---Hem arabayı hem evi üzerine alacakmış.(Nesne) ---Hem ucuz hem kaliteli ayakkabı satıyor.(Sıfat) ---Hem çalışıyor hem üniversite okuyor.(Cümle) NE…NE BAĞLACI Cümleyi anlamca olumsuz yapar.Karşılaştırılan iki unsurun hiçbiri anlamını verir. *Sallanmaz o kalkışta ne bir mendil ne bir kol.(Özne) *Adam kızını ne arıyor ne soruyor. (yüklem) *Ne kızı veriyor ne dünürü küstürüyor. (cümle) *Bu konu ne seni ne beni ilgilendirir. (nesneyi) NOT: İki karşıt sıfatı birbirine bağlarsa “ikisinin arası, ortası” anlamı verir. · Kız ne zayıf ne şişman biriydi. · Konuşan adam ne uzun ne kısaydı. ya… ya bağlacı: Karşılaştırılan unsurlardan birini ifade etmek için kullanılır. · Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin. (cümleleri) · Aynayı ya Ayşe ya Özlem kırmıştır. (özne) · Ya salonun ya mutfağın penceresi kırıldı. (tamlayan) · Takıma ya beni ya onu alacaksın (nesneyi) DİĞER BAĞLAÇLAR ---Ogün okula gelemedim çünkü çok hastaydım. (sebep) ---Bu maçı kazanacağız hatta şampiyon olacağız.(pekiştirme) ---Mademki söz verdin, sözünü tutacaksın. ---Bu mağazada elbiseler çok güzel üstelik çok ucuz. ---Sanki dağları sen yarattın. ---Meğer bütün evi o dağıtmış. ---Eğer kardeşine uğrarsan selamımı söyle. ---Çok geç kaldılar; yoksa kaza yaptılar. ---Ders çalışmıyor; üstelik yaramazlık yapıyor. ---Önce bunlardan yani çok iyi bildiğiniz sorulardan başlayın. ---Bizde yahut sizde çalışabiliriz. ---İster yazarsın ister yazmazsın. 
|
Normal
