|
|
#1
9 December 2008, 09:31
|
|||
|
|||
Benzetme (Teşbih)
Sözü daha etkili kılmak amacıyla ortak nitelikleri bulunan nesne ya da kavramlar arasında benzerlik kurma sanatıdır. Halk edebiyatında ve divan edebiyatında kullanılmıştır. Türk sözlü ve yazılı edebiyatında yoğun olarak kullanılır. Örneğin, "Tilki gibi kurnaz adam" bir teşbihtir. İnsan, kurnazlığıyla bilinen tilkiye benzetilmektedir.
Öğeleri Bir teşbihte dört öğe bulunur: Benzetilen (Müşebbehün-bin): Kendisine benzetilen, birbirine benzetilen nesne ya da kavramlardan nitelikçe daha güçlü, daha üstün olan. Örneğe göre: "tilki". Benzeyen (Müşebbeh): Birbirine benzetilen nesne ya da kavramlardan nitelikçe daha güçsüz, zayıf olan. Örnekte: "adam". Benzetme yönü (Vech-i şebeh): Birbirlerine benzetilen nesne ve kavramlar arasındaki ortak nitelik. Örnekte "kurnazlık". Benzetme ilgeci (Edat-ı teşbih): Nesne ve kavramlar arasında benzetme ilgisi kuran ilgeç ya da ilgeç işlevi gören sözcük. Örnekte: "gibi". Örneğin "Yol yılan gibi kıvrılıyor" dendiğinde, "yol" benzeyen, "yılan" kendisine benzetilen, "kıvrılıyor" benzetme yönü, "gibi" ise benzetme edatıdır. Örneğin "Kız tavşan gibi koşuyor" dendiğinde, "kız" benzeyen, "tavşan" kendisine benzetilen, "koşuyor" benzetme yönü", "gibi" ise benzetme edatıdır. Türleri Teşbih, bu öğelerden bir ya da birkaçının kullanılıp kullanılmamasına göre dörde ayrılır: Dört öğenin de bulunduğu teşbih ayrıntılı benzetmeÖrneğin, "Ahmet aslan gibi güçlüdür". Benzetme yönü bulunmayan teşbih kısaltılmış benzetme Örneğin, "Ahmet aslan gibidir". Burada "güçlülük" vurgulanmamıştır. Benzetme ilgeci bulunmayan teşbih pekiştirilmiş benzetme(Örneğin, "Ahmet kuvvetli aslandır". Bu teşbihte "gibi" ilgeci kullanılmamış. Benzetme yönü ve benzetme ilgeci bulunmayan teşbih yalın benzetme 
|
Normal
