#1
|
|||
|
|||
HİkÂye
HİKÂYE
Baştan geçen olayları, ihtirasları, karakterleri, hayalî olarak ya da gerçeğe uygun bir şekilde, bir anlatış düzeni içinde anlatan yazı. Hikâyelerde, kişiler, olay ve olayın geçtiği yer vardır. Olay, bir didişmeden, yani iki kuvvetin çarpışmasından doğar. Çarpışan kuvvetler, insanla insan, hayvanla hayvan, insanla doğal kuvvetler, insanla tabiatüstü kuvvetler, insanla kendi düşünceleri olabilir. Olaylar, ya yazarın ağzından, ya da hikâye ile ilgili bir kişinin ağzından anlatılır. Tiyatro eserlerinde olduğu gibi, hikâyelerde de serim, düğüm, çözüm safhaları vardır. İlkin, olay ve olayı yaratan kişiler, sebepler belirtilir. Eserin düğüm ya da gelişme bölümünde, kişilerin özellikleri, olayların akışı, olayların geliştiği yerler, devir ve çevre belirtilir. Okuyucunun ilgisinin artması sağlanır. Bir noktada düğümlenen olaylar, sonunda çözülerek eser son bulur. Roman ile hikâye arasında, birinin çok uzun, birinin de kısa olmasının dışında önemli bir ayrım yoktur. Ancak romanda, uzunluk sebebi ile, olaylar ve kişiler daha ince noktalarına kadar incelenebilmekte, kişilerin karakterlerinin ve olayların her yüzü üzerinde teferruatıyla durulabilmektedir. Hikâyelerin de, roman gibi, pek çok çeşitleri vardır: Tarihî hikâyeler, realist hikâyeler, romantik hikâyeler, psikolojik hikâyeler, polis ve macera hikâyeleri gibi. Roman ve hikâye türü, toplum içinde, eski destanların vazifesini görmek ve onun yerini tutabilmek için Yeniçağda meydana gelmiş, Rönesans'tan bu yana özellikle XIX. yüzyıldan bu yana gittikçe gelişerek edebiyatın en yaygın türlerinden olmuşlardır. Türk edebiyatında da Batı anlamındaki roman ve hikâye, Tanzimat edebiyatı ile gelişmeğe başlamıştır.Dünya edebiyatının en ünlü hikâye yazarları arasında, bu türün kurucusu sayılan İtalya edebiyatında Boccacio (1313-1375), Fransız edebiyatında Maupassant (1850.1893), Rus edebiyatında Çehov (1860-1904) bulunmaktadır. Türk edebiyatında hikâye yazarları arasında, Ahmet Mithat, Halit Ziya Uşaklıgıl, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refik Halit Karay, Ömer Seyfettin, Reşat Nuri Güntekin, Memduh Şevket Esendal, Bekir Sıtkı Kunt, Sait Faik Abasıyanık, Orhan Kemal, Yaşar Kemal, İlhan Tarus, Nezihe Meriç, Haldun Taner v.s. vardır. |