Besin Piramidi

#1 2 December 2008, 17:06

Besin Piramidi

Besin piramidi sa lıklı ve yeterli beslenme diyetinin yapı taşlarını içerir.
Her besin grubu besin ö elerinin bir kısmını karşılamaktadır.Besin ö esi içerikleri de işti i için bir besin grubunda yer alan besin di er grubtaki besinin yerine geçmez.
Sonuçta hiçbir besin grubu birbirinin yerine geçmez. Ancak ayrı besin grubundaki yiyeceklerden farklı miktarlar birbirinin yerine geçebilir veya yer de iştirebilir.

Besin Piramidinin verdi i mesajlar:
1 - Çeşitlilik
2 - Denge
3 - Aşırı gıda veya besin tüketiminden kaçınma
Mesajları ile bireylerin yeterli ve dengeli beslenmesine yardımcı olmakta ve yaşam kalitesini arttırmaktadır.
Dengeli ve yeterli beslenmede her zaman hedef çeşitli gıdalarla beslenmektir.

BESLENME PİRAMİDİ VE İÇERİKLERİ:

Beslenme piramidi neleri içerir?
Her ülkenin kendine ait bir besin tüketim piramidi vardır.Her topluluk veya ülke yöresel besinler vb nedenlerle çeşitli farklılıklar içerir ve bu farklılıklar hepsi piramidin içinde alternatifleri ile yer almaktadır.

1 - Ekmektahıl pirinç ve makarna grubu:
Piramidin tabanı ekmek tahıl ürünleri pirinç ve makarna gibi tahıllardan yapılmış besinleri içerir .Ekmek grubun’da yer alan besinler belki de kompleks karbonhidrat içerikleri ve çok iyi enerji kayna ı olmalarından dolayı diyetin temeli olarak tanımlanmıştır.
Bir çok tahıl ürünü özellikle zenginleştirilmiş veya tam tahıl ürünü olanlarB vitaminlerini ve demiri de sa layabilirler.Zenginleştirilmiş tarımıişleme aşamalarında kayba u rayan besin ö elerini tekrar ürüne eklemek anlamındadır.
Tahıl ürünleri genelde Bvitaminleri( tiaminriboflavinniasin ) ve demirle zenginleştilirken folik asitle katkılandırılır.
Günlük tahıl ürünü oldukça tüketiminizin yarısını veya en az üç porsiyonunu tam tahıl ürünü şeklinde tüketmeye çalışmak sa lı ı korumak adına önemlidir.
Ekmek grubundaki porsiyon miktarlar yetişkin ve sa lıklı orta aktivitedeki bireyler için 6-11 porsiyonolarak önerilmektedir.
Toplumların tüketim alışkanlıklarına göre de işim gösterebilmektedir.Türk toplumu için ekmek tam tahıl ekme i tahıl çorbaları vb tahıl grubu besinler bu grubun en iyi kaynaklarıdır.
Önerilen sa lıklı miktarda tüketildi inde halk arasındaki yanlış inanışa göre ŞİŞMANLATMA özelli i taşımazlar
.Ancak tahıl grubu gıdalar bol ya ve sos vb yo un enerji içeren bir lezzet verici gıda ile hazırlanırsa enerji miktarı artar.

2-Sebze grubu:
Çeşitli vitamin ve minerallerin ayrıca posanın en iyi kaynaklarıdır.
Bu aktif kaynaklardan etkin biçimde yararlanmak için.
. Çeşitli sebzeleri mevsimine göre tüketin
. Koyu yeşil ve sarı kırmızı turuncu sebzelerden mevsimine göre bol miktarda pişirme ve saklama kurallarına dikkat ederek tüketin
. Günlük tüketti iniz besinlerin arasına daha fazla sebze ekleme yollarını düşünün.
. Mevsim koşulları dikkate alınarak sıklıkla tüketti iniz sebzelerden keyif alarak tüketmeye çalışın.
Ayrıca bu sebzeleri iyi yıkayarak tarımsal atıklardan uzaklaştırmayısısısa çalışın.
. Kabukları ile tüketilen sebzeleri kabukları ile iyice yıkayarak tüketin.Günlük posa ihtiyacınızı sa lamak için ideal çözüm kayna ıdır.Bu tüketim şekli kabızlıkşeker hastalı ı vb. hastalıkların tedavisine yardımcı olacaktır.

3-Meyve grubu:
Meyveler sebzelerde oldu u gibi de işen oranlarda A ve C vitamini çeşitli mineraller ve posa kayna ıdırlar.Turunçgilller karpuz –kavun A vitamini ve C vitamini çilek –bögürtlen gibi meyveler C vitaminin çok iyi kayna ıdırlar.
Koyu sarı meyvelerin ço u kavunkayısımango ise A vitamininin çok iyi kayna ıdırlar.Özellikle kabuklu olarak yenebilen elmaarmut erik gibi meyvelerle kuru meyveler iyi birer posa kayna ıdır.
Günlük 3-5 porsiyon meyve ve sebze tüketimi günlük vitamin mineral v posa ihtiyacınızın büyük bir ço unlu unu karşılamanıza yardımcı olacaktır.

Günlük meyve tüketiminizi arttırmak için:
- Mevsimine uygun meyveleri mutlaka ara ö ün veya ana ö ünlerde tüketin.
- Çeşitli meyveleri ö ünlerde bulundurmayısısısa çalışın.
- Sa lıklı olması yönünden atıştırma olarak kuru meyveleri yanınızda bulundurun
- Herhangi bir davet veya toplantıda özellikle kilo problemi olan bireyler de a ır şerbetli tatlılar yerine meyve tabaklarını tercih edin.
- İçecek olarak do al meyve sularını tercih edin
- Her türlü yeme inize meyveleri ekleyin

4-Sütyo urt ve peynir grubu:
Bu grubun içinde sütün dışında sütten elde edilen yo urt peynir süzme peyniryayık ayranı dondurulmuş yo urt dondurma puding ve milk shake gibi besinler de yer almaktadır.
Süt yo urt ve peynirvücudumuz için gerekli kalsiyum ve riboflavininin en iyi kayna ıdırlar.Kemik sa lı ı için gerekli olan kalsiyum süt grubu besinler tüketilmeden sa lanamaz. Bu grubta ki besinler aynı zamanda proteinfosforpotasyum Ave D vitamininin iyi kayna ıdırlar.

Günlük süt tüketiminizi arttırmak için Öneriler:
- Günlük ihtiyaçlar göz önüne alındı ında ve özellikle bebekler büyüme ça ındaki çocuklar menapoz dönemindeki kadınlaryaşlılar için kalsiyum ihtiyacı dikkate alınarak yemeklerinizde süt grubunda yer alan besinleri bulundurmayısısısa dikkat edin .
- Atıştırma yaptı ınızda kolesterolböbrek taşları vb sa lık sorunlarınızı da dikkate alarak kalsiyumdan zengin süt ürünlerini tercih ediniz (Süt yo urt ayranpeynir)
- İçeceklerinizde ya dan zengin krema yerine süt kullanın
- İçecek olarak ayranı tercih ediniz
- Çocuklarınızı bebeklik ça ından itibaren peynir ve süt tüketimine alıştırın.
- Yemeklerin yanında yo urt veya ayran veya cacık tüketerek ihtiyaçalarınızı karşılayabilirsiniz

5-Etkümes hayvanlarıbalıkkuru baklagilleryumurta ve ya lı tohumlar grubu:
Bu grubtaki tüm besinler çeşitli oranlarda çok iyi birer protein kayna ıdırları ırtavukhindibalık etikabuklu deniz ürünleriav hayvanlarıyumurta kurubaklagillerya lı tohumlar .
Et grubu besinlerin diyet ya ı açısındanda bir kaynak oldu u görülebilir.Bu grupta ya sız et ve derisiz tavuk eti(kızartılmamış) düşük ya lı besinler arasında yer almaktadır. Bunun yanında her ikiside hayvansal kaynaklı oldu undan de işen oranlarda kolesterol içerdikleri unutulmamalıdır.
Bitkisel kaynaklı olmalarına ra men kuru baklagiller çok iyi birer protein kayna ıdırlar ve bu nedenle et grubu içinde yer alırlar .Kuru baklagiller tahıllarla birlikte diyette yer aldıkları durumlarda ettavuk veya balı ın yerine çok rahatlıkla tam bir protein kayna ı olarak kullanabilirler.
Kuru baklagiller kompleks karbonhidratlar ve posa yönündende çok iyi kaynaktırlar ve do al olarak hem kolesterol hemde ya içermezler !
Ya lı tohumlar ve bunların ya ları protein ve bazı vitaminlerin kayna ı olmalarına karşınya (ço unlukla doymamış) ve enerji içerikleri yüksektir.
Kurubaklagillerin yarım kupası bir porsiyon sebze veya et grubu besine eş de erdedir

Öneriler:
. Yemek taba ınızın dörtte birli kısmında et grubu besinleri –ya sız et derisiz tavuk eti balık ve kuru baklagilleri bulundurunuz
. Her zaman kırmızı et ve tavuk etinin porsiyon miktarlarına dikkat edin
. Ço unlukla kurubaklagilleri veya tofu’yu tercih edin
. Ete alternatif olarak yumurtayı tercih edin

6- Katı ve sıvı ya lartatlılar:
Piramidin en üstünde hangi besinler yer alıyor?
Salta soslarısıvı ya larkrema katı ya larkrem peynirşekerlerhafif içeceklermeyve sularıreçeller şekerlemelertatlılar.
Çok küçük miktarlarda tüm bu besinler yemeklere lezzet katarlar .Bu grubtaki besinler çok fazla enerji ve çok az besin ö esi sa ladıkları için az tercih edilmelidirler.Katı ve sıvı ya lar ile tatlılar aslında bir besin grubu olarak tanımlanmazlarçünkü bu besinler için ihtiyaç duyulan miktarlar belirlenmiştir.Bu nedenle herhangi bir porsiyon ölçüsüde verilmemektedir.

Öneriler:
.Salata soslarını sınırlayın.
.Hafif içeçekleri ve şekerlemeleri az tüketin. window.google_render_ad();