|
|
#1
17 December 2008, 08:30
|
|||
|
|||
Nevrotik Bozukluklar
NEVROTİK BOZUKLUKLAR
Günümüzde tedavi gören kişilerin çoğu nevrozdan şikayetçidir.ABD’de yaklaşık 20 milyon insan nevrotik bozukluktan tedavi görüyorlar. Nevrozlar nadiren hastanede tedavi görmeyi gerektirir. Buna karşılık insan yaşamı üzerinde bozucu etkileri vardır.Normal ve nevrotik kişilik arasında kesin bir ayrım çizgisi yoktur. Çoğumuzda nevrotik eğilimler olabilir. En basit deyimi ile sinirlilik hali olarak tanımlayabileceğimiz nevrozlar, sürekli bozukluklardan çok yüzeysel psikolojik ve işlevsel belirtiler gösteren durumlardır. Nevrotik davranışların kökeninde kaygı yatar. Hatta nevrotik tepkilerin çoğuna davranış bozuklukları da denir. Kişide kaygı genellikle kuruntu, korku, huzursuzluk durumu olarak belirlenir. Nevrotik insanların çoğu kaygılarının farkındadırlar. Bazı durumlarda kaygı öyle şiddetlenir ki dışarıdaki bir kişi tarafından gözlemlenebilir. Kaygıyla başa çıkmada kişilerin kullandığı savunma mekanizmaları vardır. Bu mekanizmalar ya kaygıyı bastırmakta başarısızdırlar ya da abartılmış biçimde kullanılmaları anormal davranışa neden olur. Nevrotik bozuklukların özellikleri: Nevrotik bozuklukların temelinde endişe yatar. Psikolog Karen Horney, nevrotik bireylerin özelliklerini şu şekilde tanımlıyor: • Aşırı şefkat isterler ve diğer kişilere bağımlıdırlar: Nevrotik bireyler dikkat ve güven gereksinimi içindedirler. Aynı zamanda bu insanlar diğer kişilere şefkat göstermede zorluk çekerler. • Güvensizlik duyarlar: Nevrotik bireyler güvensizdir, yabancıların yanında huzursuzluk duyarlar, toplumsal faaliyetlerde hastalık derecesinde rahatsız olurlar. Çoğu zaman çok çekingen olup başkaları tarafından yargılanmaktan çok korkarlar. • Plan yapamazlar: Çok kötü organizatördürler. Çok temiz ve düzgün olmalarına karşın ileriye dönük plan yapamazlar ve içinde bulundukları zamanın sorunlarıyla uğraşmaktan yorgun düşerler. • Saldırgan ve düşmanca tutum içindedirler: Çekingen olanların da yanı sıra gayet buyurgan ve dayanılmaz nevrotikler de vardır. Önemli biri gibi görünme ihtiyacı içerisindedirler. Aslında bu kişiler kusur bulan ve düşmanca hislerini bastırma ihtiyacı içerisindedirler. Horney’in dediği gibi kendini kolayca aldatılmış ya da kırılmış hissederler ve tüm dünyanın onların kötülüğü için çalıştığına inanırlar. • Anormal seks davranışları: Gerçek nevrotik kişilerin ya doyumsuz seks dürtüleri ya da sekse karşı bilinçaltı korkuları vardır. Bu da çoğu zaman nevrotik kişiyi sağlıklı ilişkiler kurmaktan alıkoyar. NEVROZ ÇEŞİTLERİ Dört çeşit nevroz vardır. • Kaygı bozuklukları (Anxiety Disorder) • Somatoform Bozukluklar (Somatoform Disorder) • Dissosiatif Bozukluklar (Dissosiatif Disorder) • Duygusal Bozukluklar (Mood Disorder) Şimdi bunları inceleyelim. Kaygı Bozuklukları (Anxiety Disorder): Daha öncede gördüğümüz gibi kaygı bazı durumlarda o denli şiddetlidir ki dışarıdan herhangi bir kişi tarafından gözlemlenebilir. Normalde kaygı dıştan çok belirgin olmayabilir, ancak kişi kaygıyı hisseder. Bazı nevrotik bireyler dengeli bir kaygı ve gerginlik hali yaşarlar. Bireydeki bu iç çatışma çoğu zaman kaygı patlamasına neden olur. Bu kaygı çoğu zaman terleme, kalp çarpıntısı, nefes alma zorlukları ve ishalle beraber gelir. Kaygı bozuklukları içinde, obsesif-kompulsif bozukluklar, saplantılar ve fobiler sayılabilir. 1)Obsesif-Kompulsif bozukluklar: Obsesyon kişinin düşünce alanına sık sık giren bir düşüncedir. Kompulsif ise, o bireyin davranışlarında görülen bir bozukluktur. Birey bazı davranışları tekrar etmede kendini zorunlu hisseder. Örneğin bir kişi, birkaç dakikada bir ellerini yıkayabilir, biri çıktığı tüm basamakları saymak zorundadır. Bazı kişiler ise daha genel anlamda kompulsif özellikler gösterirler. Örneğin düzensizlik belirsizliğe hoşgörüleri yoktur. Düşüncede, giyimde ve işte sürekli düzenlilik içindedirler. Obsesif-Kompulsif davranışta mantığa bürünme sıklıkla kullanılan bir diğer savunma mekanizmasıdır. • Saplantı: Tekrar edilen bir çeşit geleneğe bağlı fakat mantıksal bir tarafı olmayan davranışlardır. Hemen hemen herkesin birtakım bastırılmış batıl inançları vardır. Bu kişiler genellikle davranışlarının anlam taşımadığın farkındadırlar ama onu kontrol edemezler.Bu kişiler hep her kapı tokmağını ellediklerinde,ellerini yıkamak isteyebilir.Odalarındaki her eşyanın aynı yerde durmasını isteyebilir. • Fobi:Herhangi bir şeyden duyulan mantık dışı ve yoğun bir korkudur.Çeşitli türde fobiler vardır.Ufak kapalı yerlerden,yüksek yerlerden,karanlıktan,belirli hayvanlardan korkma gibi.Korkulan obje,kolaylıkla yok edilemezse,fobi önemli bir problem haline gelebilir.Örneğin çok yüksek bir binada çalışma zorunda kalan bireyin asansör fobisi olduğunu ve fobisinin önemli bir sorun yarattığını düşünelim.Fobinin nedeni ne olursa olsun,davranış değiştirme teknikleri yoluyla kolayca çözülebilir. 2)Somatoform Bozukluklar: “Soma” vücut anlamına gelir. Bu gruptaki bozukluklar organik temeli olmayan ve abartılmış fiziksel yakınmalardır. Diğer bir deyişle onların hiçbir fiziksel bozuklukları yoktur. • Hipokondriak: Bu bozukluklardan en çok görüleni hipokondrik’tır. Küçücük bir rahatsızlıkları olsa bile sağlık konusunda aşırı kaygılanırlar. Bir belirti kaybolduğu zaman yerini başka bir belirti alır. Bir gün beli ağrıyabilir, öteki gün mide krampları çekebilir, diğer bir gün de başı ağrıyordur. Bu şikayetler mantıklı bir yol izlemez. 3) Dissosiatif bozukluklar: Dissosiatif bozukluklar söz konusu olduğunda birey stres ve kaygısını azaltmak için kendi kişiliğinden kaçar. Bastırmayı içeren bir nevrotik davranımdır. Bu davranım türünde kişilik ve belleğin bazı yönleri bölümlenerek ve hemen hemen bağımsız olarak işlevde bulunur. • Amnezi: Kişinin kimliğini, aşina olduğu kişi ve durumları unutmasıyla belirlenen bir nevrotik reaksiyon türüdür. Kişinin iç çatışmaları o kadar hoşgörülmeyecek hale gelir ki bellek kendiliğinden olaylara kapanır. Bu da kişinin yeni bir kimliğe doğru kaçışına izin verir. Birey mutsuz bir geçmişi hayatından atar ve hayatını istediği gibi yaşayacak bir gücü kendinde bulur. • Çoklu Kişilik: Farklı geçmişleri olan ve birbirinden oldukça farklı özellik gösteren iki veya daha fazla kişiliğin aynı kişide görüldüğü bir dissosiatif bozukluktur. 4)Duygusal Bozukluklar: Nevrotiklerin en çok görülen bir türüdür. Bunların arasında en yaygın olanı depresyon bozukluğudur. Depresyon genellikle olağandışı bir olayı izler. Sevilen bir kişinin ölümü, boşanma, işten çıkarılma gibi. Depresyon, belirli bir duruma aşırı tepki gösterilmesidir. Bazen bu uzun sürmez bazen de tam tersidir. Bu tür kişi içine kapanır bulanıma girer, yemek yemez, gece iyi uyumaz hatta intihara bile teşebbüs edebilir. 
|
Normal
