Seversintabi.com Türkiye'nin En Büyük Forumu Bence Seversin Tabi - Gottlob Frege Kimdir-Felsefesi-Sözleri-Eserleri

Modern Matematiksel Mantık'ın ve Analitik felsefenin kurucusu sayılan Alman matematikçi[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] mantıkçı ve filozoftur.

Wismar'da doğdu. 1869'da Jena Üniversitesi'nde öğrenime başladı ve iki yıl sonra[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] 1873'te Felsefe Doktoru unvanını aldığı Göttingen'e taşındı. İki yıl sonra Jena'ya döndü ve matematik dersleri vermeye başladı. Matematik alanında 1879'da doçent ve 1896'da profesör oldu. 1925'de Bad Kleinen'de öldü.

Bilime Katkıları

Aristo'dan sonraki zamanların en büyük mantıkçısı kabul edilir. 1879'da yayınladığı[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] devrim niteliğindeki Begriffsschrift veya Kavram Yazısı[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Aristo'dan beri nüfuzunda bir değişiklik olmayan eski Terim Mantığı'nın yerini alarak mantığın tarihinde yeni bir dönemi haber veriyordu. Begriffsschrift bugün matematiğin her alanında kullanılan nicelikleme gibi[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Orta Çağ'ın Çoklu Genelleme Problemi'ne çözüm getiren kavramlar ve fonksiyon ve değişkenlerin açık bir şekilde konumlandırılması gibi özellikleriyle temelleri sarstı.

Frege[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Önermeler Mantığı ve kendi icadı Yüklem Mantığı'nın aksiyomatikleştirilmesini oluşturan kişidir. Bertrand Russell'ın Tarifler Teorisi ve Russell ile Alfred North Whitehead'in Principia Mathematica 'sı için son derece temel bir kavram olan nicelikleme de yine Frege'ye aittir. Çalışmaları kendi döneminde geniş ölçüde tanınmamış ve fikirleri[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] özellikle Giuseppe Peano ve Russell gibi[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] etkilediği insanlar aracılığıyla yayılmıştır. Ludwig Wittgenstein ve Edmund Husserl da felsefî açıdan etkilediği kayda değer insanlardır.

Frege[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] en temelinde önerme'nin fonksiyon-argüman analizi[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] özel isimlerin anlam ve gönderim tefriki[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] kavram ve nesne tefriki ve bağlam prensibinin geliştirilmesi bulunan[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Lisan Felsefesi'ne yaptığı derin sistematik katkılarla Analitik Felsefe'nin kurucularından sayılır. Edmund Husserl ve Max Schröder gibi zamanının önde gelen birçok mantıkçı ve felsefecisiyle yazışmıştır.

Frege[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] mantıkçılığın[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] matematiğin mantığa indirgenebileceği düşüncesinin önde gelen ilk savunucusudur. Grundgesetze der Arithmetik isimli çalışmasında[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] aritmetiğin kanunlarını mantıktan çıkarmaya tevessül eder. (Masraflarını kendi karşıladığı) ilk cildi yayınladığında[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Russell[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ismiyle anılan paradoksu keşfetmiş ve Grundgesetzenin aksiyomlarının bu çelişkiye yol açtığını ifade etmiştir. Frege[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] bu paradoksun varlığını kabul edip[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] kitabın ikinci cildinin ek kısmında bu soruna yol açtığını düşündüğü aksiyomu belirtmişse de[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] aksiyomlarında tatmin edici bir değişikliğe gidememiştir. Russell ve John Von Neumann'ın sonraki çalışmalarında[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] bu problemin nasıl çözümleneceği yer almıştır.

Buna ve Russell'ın Frege'ye olan övgüsündeki cömertliğe karşın[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] yaşamı boyunca üne kavuşmamış ve --Tractatus ve Felsefî Soruşturmalar'da fikirleri Frege'nin mantık ve dil alanındaki kavramları etrafında dönen-- Ludwig Wittgenstein üzerindeki etkisi olmasa[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] bir filozof olarak değerinin hiçbir zaman anlaşılmayabileceği düşünülmüştür.

Frege üzerindeki önemli otoriteler arasında Michael Dummett[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Günther Patzig[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Hans Sluga[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Terence Parsons ve Vincent Riolo sayılabilir.

Önemli Eserleri

- Begriffsschrift (Kavram Yazısı)[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] eine der arithmetischen nachgebildete Formelsprache des reinen Denkens[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Halle a. S.[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] 1879
- Die Grundlagen der Arithmetik (Aritmetik'in Temelleri): eine logisch-mathematische Untersuchung über den Begriff der Zahl[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Breslau[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] 1884
- "Funktion und Begriff" (Fonksiyon ve Kavram): Talk given in a Meeting on January 9[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] 1891 of the Jenaischen Gesellschaft für Medizin und Naturwissenschaft[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Jena[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] 1891
- "Über Sinn und Bedeutung" (Anlam ve Gönderim Üzerine)[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] in Zeitschrift für Philosophie und philosophische Kritik[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] C (1892): 25-50
- "Über Begriff und Gegenstand" (Kavram ve Nesne Üzerine)[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] in Vierteljahresschrift für wissenschaftliche Philosophie[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] XVI (1892): 192-205
- Grundgesetze der Arithmetik (Aritmetik'in Temel Kanunları)[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Jena: Verlag Hermann Pohle[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Band I (1893)[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Band II (1903)
- Was ist eine Funktion? (Fonksiyon Nedir?)[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] in Festschrift Ludwig Boltzmann gewidmet zum sechzigsten Geburtstage[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] February 20 1904[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] S. Meyer (ed.)[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Leipzig[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] 1904[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] pp. 656-666
- "Der Gedanke" (Düşünce) Eine logische Untersuchung[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] in Beiträge zur Philosophie des Deutschen Idealismus I (1918-1919): 58-77
- "Die Verneinung" (Değilleme / Nefy / Negasyon)[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] in Beiträge zur Philosophie des deutschen Idealismus I (1918-1919): 143-157
- "Gedankengefüge" (Bileşik Düşünce)[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] in Beiträge zur Philosophie des Deutschen Idealismus III (1923): 36-51
- Frege bu makalelerden son üçünü Mantıksal Araştırmalar adıyla yayınlamak amacındaydı. 1975'te[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ölümünden sonra en azından İngilizce tercümeleri Logical Investigations adıyla yayınlanmıştır.