Tuvalet veya oturak eğitimi sıkıntılı bir iş olarak değil hoş bir deneyim olarak yaşanmalıdır. Bunun önşartları: doğru zamanlama, olumlu tutum, yumuşak ve rahat bir yaklaşımdır.

Tuvalet eğitimi anne-baba ve çocuk için önemli ve farklı anlamlar içerir. Usandırıcı, zaman alıcı, kirli ve masraflı çocuk bezlerinden kurtulmak, ve kreş seçeneklerinin artması ebeveynler için önemli konulardandır. Pek çok anne-babanın bebeğin ilk doğduğu günden başlayarak, akıllarını lazımlık eğitimine takmalarında; ne zaman başlayacaklarını ve nasıl başaracaklarını merak etmelerinde şaşılacak bir yan yoktur. Çocuk açısından bakıldığında bu olay bağımsızlık ile ilgilidir: “Kısa bir süre önce yürümeye başlayan küçük çocuğunuzun bağımsızlık yolunda yeni bir adım atması” anlamına gelir.
Tuvalet eğitimi basit olarak: “Kuru ve temiz kalması için çocuğunuza yardımcı olmak” şeklinde tanımlanabilir. Yapmanız gereken, çocuğunuzun oturağı kullanmaya hazır ve kullanabilecek durunda olduğu anı gözlemek, ardından da bunu nasıl yapacağını ona göstermektir.

¦ Ne Zaman Başlamalı?

Doğru yaş, çocuğunuzun hazır olduğu zamandır. Çocuk hazır olmadan başlanılan eğitimlerde süreç uzamaktadır. 18 aylıkken eğitime başlanan çocukların birçoğu 4 yaşına gelmelerine karşın eğitimlerini tamamlayamamalarına karşın; eğitime 2 yaşında başlayanların çoğu bunu 3 yaşında tamamlamış olmaktadır.
Çocuk gelişimi açısından bakıldığında şunlar söylenebilir:
· 12 aylıktan küçük bir çocuğun barsak hareketlerini ve çişini kontrol etmesi beklenemez.
· İkinci yılda ortaya çıkan ve çocuğun hemen herşeye itiraz etmesi olarak kendini gösteren “negativism” dönemi hafifleyene dek başlamamakta yarar vardır.
· 18 ila 24. aylar arasında bir çocuk yavaş yavaş hazır olduğunun sinyallerini vermeye başlar.
· Tuvalet eğitimini kazanmak için ortalama yaş; kızlar için 29 ay, erkekler için 30 aydır. Ortalama demek bu aylara gelindiğinde hala çocukların yarısının tuvalet eğitimini tamamlamamış olması demektir.
· Tuvaleti kullanmak; yürümek, konuşmak, küplerle oynamak gibi bir bağımsızlık göstergesidir. Çocuklar bu tür eylemleri kendilerini duygusal olarak hazır hissettiklerinde daha kolay başarırlar.
· İdrar kesesi ve barsaklarda boşaltımı düzenleyen kasları kontrol etmeyi öğrenmiş olan çocuklarda tuvalet eğitimine başlanabilir. Genelde bebekler 15-18 aylık olmadan önce bağırsaklarının hareketini denetleyemez ve oturak kullanmaya hazır duruma gelemezler; ardından idrar keselerini denetlemeleri yani çişlerini tutabilmeleri için daha 4-5 ay geçmesi gerekir.
· Oturak kullanmayı öğrendikten sonra en az üç yaşına, hatta daha ileri yaşlara kadar sık sık kazalarla karşılaşılır.
· Bazı çocukların oturak kullanmayı öğrenmeleri diğerlerine göre daha uzun sürer. Genellikle erkek çocuklar kızlardan daha yavaştır. Unutulmaması gereken, tümünün, sırası gelince bu işi öğrenecekleridir. Organik bir sorun söz konusu olmadıkça, 4-5 yaşına gelmiş de hala altı bağlı dolaşan çocuk yoktur.

Oturak eğitimi, yarışılacak bir konu değildir. Başka anne-babalar çocuklarının bezlerden kurtulmuş olmasıyla övünüp duruyorlarsa bile, çocuğunuzu hazır hissetmiyorsanız, zorlamayın. Arkadaşlarınızın ve ailenizin deneyimlerine bakarak kendinizi baskı altında hissederek yanlış iş yapmayın. Bir yaşında veya daha altında tuvalet eğitimini almış bir çocuk doğru tuvalet eğitimi örneği değildir. Bunlar genelde ebeveynlerin aşırı çabası sonucudur.Amaç çocuğun kendi insiyatifini kullanarak tuvalet eğitimini başarması için cesaretlendirmek olmalıdır.

Ne zaman hazır?
Çocuğunuzun bu aşamaya yaklaşmakta olduğunun ilk belirtisi, altını kirlettiğinde bunun sinyallerini vermeye başlamasıdır.
Bunun dışında:
· Gündüzleri iki saat veya daha uzun süre altının kuru kalması, gündüz uykularından sonra kuru kalkması.
· Bağırsak hareketlerinin (kaka yapma zamanının) düzenli hale gelmesi; altını belirli saatlerde kirletmesi.
· Bazı söz veya mimiklerle kakasını veya çişini yapmak üzere olduğunu göstermesi.
· Kirli bezden rahatsız olduğunun işaretlerini vermeye başlaması
· Sizi memnun etme isteğini duyması, basit sözel komutlara uyması.
· Tuvalete gidip gelebilmesi, pantolonunu çıkarıp giyebilmeye başlaması
· Yetişkin iç çamaşırı giyme veya oturak (lazımlık) kullanma konusunda istekli görünmesi.

Bağımsızlık isteği çocuklarda genellikle iki yaşından sonra gelişir. Bağımsızlık çabaları desteklenirse bu duygu ile birlikte lazımlığı nasıl kullanmaya başlayacağını öğrenme isteği de ortaya çıkacaktır. Vücudunun bölümlerini ve fonksiyonlarını söyleyebilmesi, sevdiklerini-sevmediklerini tanımlaması, elbiselerini giyip-çıkarmaya çalışması bebeğinizin tuvalet eğitimi için uygun kıvama gelmekte olduğunun ip uçlarıdır.

İLK HAZIRLIKLAR

Oturağı kullanmaya hazır olacağı anı beklemeyin. Uygun bir oturak satın alın., banyoda veya odasında uygun bir yere yerleştirin. Çevresinde görmeye alıştığı şeylerden biri haline getirin. “Neye yaradığı” ve “biraz daha büyüyünce kullanacağı” konusunda açıklamalar yapın. Bu “oyunla karışık merak”ı bezini çıkarması konusunda ısrar ederek berbat etmeyin. Altını çıkarmadan oturması için ona cesaret verin. Oturağını sevinceye, onu benimseyinceye dek bunlara devam edin.

BAŞLAMAK

Üstünü çıkarmadan da olsa çekinmeden lazımlığa oturma işlemi başarıldıktan sonra onu elbisesiz ve bezsiz oturtmayı deneyebilirsiniz. Barsak hareketlerine yardımcı olmak açısından; oturduğunda ayakları ile yere sağlam bir şekilde basmayı gösterin (barsakları boşaltma işlemi bu pozisyonda daha rahat gerçekleşir). Oturak faslını gündelik rutinleriniz arasına katın ve sıklığını yavaş yavaş günde birkaç keze çıkarın.


Gelişimsel olarak bir çocuk kakasını kontrol etmeyi, idrardan önce öğrenir ve genellikle kaka yapmak üzere olduğunu anladığı an ile gerçekten yaptığı an arasında birkaç saniye vardır. Yani, zamanında davranırsanız kazaların büyük bir kısmından kurtulabilirsiniz