Oldukça yaygın bir rahatsızlık olan ve özellikle kış mevsiminde artış gösteren idrar yolu enfeksiyonları, idrar torbasının (mesane) basit iltihaplanması veya diğer idrar sistemi organlarının (örneğin böbrekler) daha ileri düzeyde iltihaplanması şeklinde olabilir. Altta yatan başka bir hastalığa bağlı olmayan sadece idrar torbasını içeren iltihaplanmalar basit enfeksiyon (sistit), bunun dışında kalan tüm idrar yolu iltihapları komplike enfeksiyon olarak adlandırılıyor.


NELERE YOL AÇAR?
İdrar sterildir, herhangi bir mikroorganizma içermez. İdrar yolu enfeksiyonları mikroorganizmaların idrar kanalı açıklığından girerek çoğalmaları sonucu meydana gelir. Enfeksiyonların birçoğunda etken, E.Coli basili olarak adlandırılan bakteridir. Bu bakteri bağırsak florasında bulunan bir bakteridir. İdrar kanalından girerek mesaneye ulaşır ve sistite yol açar. İdrar yolu enfeksiyonları tedavi edilmezse bakteriler böbreklere kadar ilerleyerek nefrite (böbrek iltihabı) yol açabilir. İdrar yollarında Klamidya ve Mikoplazma enfeksiyonları da görülebilir, fakat bu enfeksiyonlar böbreklere ilerlemez.

RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Bazı kişilerde idrar yolu enfeksiyonları daha sık görülür. Böbrek taşları, kateter uygulamaları, diyabet ve bağışıklık sisteminin baskılanması idrar yolu enfeksiyonlarının görülme sıklığını artırır. Her beş kadından biri hayatı boyunca en az bir kez idrar yolu enfeksiyonu geçirir. Kadınlarda idrar kanalı kısa olduğundan vajina ve bağırsaklardaki bakteriler kolaylıkla buraya bulaşıp ilerleyebilir. Cinsel ilişkide bulunmak da kadınlarda idrar yolu enfeksiyonlarının görülmesini artıran nedenlerden biridir. İdrar yolu enfeksiyonlarının görülme sıklığı yaşla birlikte artar.

BULGULARI NELERDİR?
Sık sık ve çok az miktarda idrara çıkmak ve idrar yaparken yanma en sık görülen bulgulardır. İdrar bulanık ve kanlı olabilir. Halsizlik ve kasık bölgesinde ağrı da bu yakınmalara eşlik edebilir. Enfeksiyon böbreklere ilerlerse ateş, bulantı, kusma, bel ve sırt ağrısı görülür. İdrar yolu enfeksiyonu geçiren kadınların % 20'sinde enfeksiyon tekrarlar. Bol su içmek, idrarı tutamamak, tuvalette genital bölgeyi önden arkaya doğru temizlemek, su dolu küvette banyo yapmak yerine duş almayı tercih etmek, cinsel ilişki öncesinde genital bölgeyi temizlemek, vajinal duş ve spreyleri kullanmaktan kaçınmak idrar yolu enfeksiyonlarının tekrarlamasını önleyebilir.

ERKEN DOĞUMA YOL AÇABİLİR
Gebe kadınların % 2-4'ünde idrar yolu enfeksiyonları görülür. Gebelik döneminde geçirildiğinde bu enfeksiyonlarının yayılma ihtimali daha fazladır. İdrar yolu enfeksiyonları erken doğuma yol açabilir. İdrar yolunda görülen enfeksiyonun genital bölgeye bulaşması ve jinekolojik bir hastalık haline gelmesi ve tedavisinin yapılmaması halinde özellikle kadınlarda çok büyük sorunlara yol açar. Jinekolojik enfeksiyonlardan dolayı oluşan kadın genital organlarındaki harabiyet, üreme kanallarındaki tıkanma ve rahmin iç tabakasının iltihaplanması, bebeklerin anne rahmine tutunmasını engeller. Bunun yanı sıra kalıcı hasarlara da yol açarak üreme sağlığını olumsuz etkileyebilir.

SİSTİT NEDEN OLUŞUR?
Altta yatan başka bir hastalığı olmasa da bazı kadınlarda sistit daha kolay gelişir. Sistit gelişiminde bazı faktörlerin etkili olduğu gösterilmiştir. Dışarıdaki mikropların idrar torbasına ulaşması daha kolay olmaktadır. Cinsel ilişkiye bağlı olarak bu bölgedeki mikroplar vajen ve idrar kanalının ağzına doğru itilirler. Bu yüzden sistit cinsel açıdan aktif olan kadınlarda diğer kadınlara göre daha sık görülür. "Balayı sistiti" olarak adlandırılan rahatsızlığın nedeni de cinsel aktivitenin artmasıdır. Cinsel ilişkiden hemen sonra idrar yapmayı adet edinen kadınlarda drar kanalına taşınan mikropların temizlenmesine bağlı olarak daha seyrek sistit görülür.

SİSTİT BELİRTİLERİ NELERDİR?
En sık belirtiler idrar yaparken yanma ve sık idrara çıkma isteğidir. İdrar yaparken yanma bazı kadınlarda çok şiddetli olabilir. Ateş, basit sistitte sık rastlanan bir bulgu değildir. Ateşiniz 38 derece ve üstünde ise hemen doktora başvurmalısınız. Eğer ateş ile beraber böğür ağrısı da varsa böbrek iltihabını akla getirir. Basit sistit tedavisi sıklıkla antibiyotik kullanımı ile yapılabilir.