ISTILAM

1311 - Abis Ibnu Rebia (rahimehullah) anlatiyor: "Ben Hz. Omer (radiyallahu anh)'i Haceru'l-Esved'i operken gordum. Onu hem optu, hem de: "Biliyorum ki sen bir tassin, ne bir faydan ne de zararin vardir. Ben Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i seni oper gormeseydim, seni asla opmezdim" dedi."
Buhari, Hacc 50, 57, 60; Muslim Hacc, 248, 120; Muvatta, Hacc 36, (1367); Tirmizi, Hacc 37, (860); Ebu Davud, Menasik 47, (1873); Nesai, Hacc 147, (5, 227); Ibnu Mace, Menasik, 27, (2943).

1312 - Ibnu Omer (radiyallahu anhuma) soyle demistir: "Ben Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i Kabe'den sadece iki ruknu operken gordum, bunlar da iki rukn-i Yemani'dir."
Buhari, Hacc 59; Muslim, Hacc 242, (1267); Ebu Davud, Menasik 48, (1874); Nesai, Hacc 156, (5, 231-232).

1313 - Bir rivayette, Ibnu Omer (radiyallahu anhuma)'in soyle dedigi belirtilmistir: "Ben, su iki Yemani rukne ve Haceru'l-Esved'e Resulullah'in istilam ettigini goreliden beri rahat halde de olsam, sikisik halde de olsam istilamda bulunmayi hic terketmedim."
Buhari, Hacc 60;Muslim, Hacc 245, (1268)(54).

1314 - Seyheynin (Buhari ve Muslimuma) bir diger rivayetinde Nafi der ki:"Ben Ibnu Omer (radiyallahu anh)'i (tavaf yaparken gordum. Haceu'l-Esved'i) eliyle istilam ediyor, sonra da elini opuyurdu."
Buhari, Hacc 60; Muslim, Hacc 246, (1268).

1315 - Ebu Davud ve Nesai'deki bir rivayet soyledir: "(Ibnu Omer) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam), (tavafin) her savtinda rukn-i Yemani ve Haceru'l-Esved'i istilam etmeyi terketmezdi."
Ebu Davud, Menasik 48, (1876); Nesai, Hacc 156, (5, 231).

1316 - Buhari ve Nesai'de gelen bir diger rivayet soyle: "Bir adam Ibnu Omer (radiyallahu anhuma)'e Haceru'l-Esved'i istilam etme hususunda sormustu. Su cevabi aldi:
"Ben, Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i, onu hem istilam eder hem de oper gordum..."
Adam tekrar sordu: "Pekala, sikisacak olsam, bana galebe calacak olsalar, (ne yapayimIbnu Omer (radiyallahu anhuma) kizgin bir eda ile: "Sorusu Yemen'de batasica, Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i, onu hem istilam eder, hem oper gordum."
Buhari, Hacc 60; Nesai, Hacc 155, (5, 231).

1317 - Amr Ibnu Suayb babasi tarikiyle bildiriyor: "Abdullah'la -ki babasidir- tavafta bulundum. Kabe'nin arka kismina gelince:"istiazede (siginmada) bulunmuyor musun?" dedim.
"Atesten Allah'a siginirim!" dedi ve yurudu. Haceru'l-Esved'e kadar gelip istilamda bulundu. Rukn ile kapi arasinda (Multez m'de) durarak gogsunu, yuzunu, kollarini ve avuclarini soyle yamadi -onlari iyice acarak gosterdi- ve sonra:
"Iste Resulullah'i aynen boyle yaparken gordum!" dedi.
Ebu Davud,Menasik 55, (1899).

1318 - Ebu't-Tufeyl anlatiyor: "Ben Hz. Ibnu Abbas ve Hz. Muaviye (radiyallahu anhuma) ile birlikte idim. Muaviye (radiyallahu anh) hazretleri her rukne ugradikca istilamda bulunuyordu. Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) kendisine:
"Resulullah (aleyhissalatu vesselam) sadece Haceru'l-Esved veruknu'l-Yemani'den baska yeri istilam etmezdi" dedi. Hz. Muaviye su cevabi verdi:
"Beytullah'tan hicbir sey ihmal edilmez."
Ibnu z-Zubeyr butun rukunlere (koselere) istilamda bulunurdu."
Buhari, Hacc 59; Muslim, Hacc 247, (1269); Tirmizi, Hacc 35, (858).

1319 - Hanzala (Ibnu Ebi Sufyan Ibni Abdirrahman) (rahimehumullah) anlatiyor: "Tavus merhumu (tavafyaparken) gordum. Rukne gelince (Haceru'l-Esved) uzerinde izdiham bulursa sikisiklik yapmaz, gecergiderdi; bos ve musait bulursa uc sefer operdi. Sonra sunu soyledi:
"Ben Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma)'i aynen boyle yaparken gordum." Ibnu Abbas da:
"Hz. Omer (radiyallahu anh)'i aynen boyle yaparken gordum" dedi.
Hz. Omer (radiyallahu anh) de: "Ben Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i boyle yaparken gordum". dedi."
Nesai, Hacc 148, (5, 227).

1320 - Urve Ibnu'z-Zubeyr (rahimehullah) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Ibnu Avf (radiyallahu anh)'a:"Ey Ebu Muhammed! Ruknu'l-Esved'i nasil istilam ettin?"diye sordu.
"Istilam ettim ve biraktim!" deyince, Resulullah (aleyhissalatu vesselam);
"Dogru yapmissin" dedi."
Muvatta, Hacc 113; (1, 366).

1321 - Ibnu Omer (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Kendisine Hz. Aise (radiyallahu anha)'nin: "Hicr'in bir kismi Beytullah'tan degildir"dedigi haber verilince sunu soyledi:"Allah'a kasem olsun, sayet Aise bunu Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'tan isitmis ise, kanaatim o ki, Resulullah (aleyhissalatu vesselam) su iki ruknun istilamini, bunlar Beyt'in temelleri uzerinde olmadiklari icin terketmis olmalidir. Keza halk da bu sebeple tavafi Hicr'in gerisinden yapmaktadir."
Ebu Davud, Menasik 48, (1875).

1322 - Ubeyd Ibnu Umeyr anlatiyor: "Ibnu Omer (radiyallahu anhuma) iki rukne geldigi zaman (opmek icin) bunlar uzerine abanir, sikisiklik yapardi. Kendisine: "Ey Ebu Abdirrahman, dedim, sen Resulullah'in diger ashabinin hicbirinde gormedigim sekilde bu rukunlere abanip sikisiklik yapiyorsun (sebebi nedir)?"
Bana su cevabi verdi: "Ben boyle yapiyorsam, Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'tan sunu isittigim icindir: "Bu iki ruknu meshetmek gunahlara kefarettir." Keza Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'tan sunu da isittim: "Kim su Beytullah'i bir hafta boyu tavaf eder ve sayarsa bir kole azad etmek gibidir." Keza sunu da soyledigini isittim: "Kisi tavaf icin bir ayagini koyup digerini kaldirdikca her adimi sebebiyle Allah onun bir hatasini siler ve bir sevap yazar."
Tirmizi, Hacc 111, (959); Nesai, Hacc 134, (5, 221).

1323 - Abdullah Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) demistir ki: "Multezem, rukn ile kapi arasidir."
Muvatta, Hacc 81, (1, 424).

1324 - Abdurrahman Ibnu Avf (radiyallahu anh) anlatiyor: "Bir adamin soyle soyledigini isittim: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Omer Ibnu'l-Hattab (radiyallahu anh)'a: "Ey Ebu Hafs, sende fazla kuvvet var. (Haceru'l-Esved'i opecegim diye) zayifa eziyet vermeyesin. Ruknu bos gorursen yanasarak istilam et, degilse tekbir getirip gec" dedi. Sonra adam sunu soyledi: "Hz. Omer (radiyallahu anh)'in bir adama sunu soyledigini isittim: "Insanlara fazla kuvvetinle eziyetverme."
Rezin'in ilavesidir. Bu rivayeti S'afii hazretleri Musned'inde (2, 43)kaydetmistir. Ahmed Ibnu Hanbel'in Musned'inde, hadisi bizzat Hz. Omer rivayet eder (1, 23).

1325 - Nafi' anlatiyor: "Ibnu Omer (radiyallahu anhuma) her yedide iki rek'at namaz kilardi."
Buhari, Hacc 69; Muallak (senetsiz) o1arak kaydetmistir.)

1326 - Urve (rahimehullah) anlatiyor: "Ibnu'z-Zubeyr yedilerin arasini birlestirir ve yuruyusu hizlandirirdi ve Hz. Aise (radiyallahuanha)'nin de boyle yaptigini soylerdi. Ancak en sonda her yedi icin iki rek'at (tavaf) namazi kilardi."
Rezin'in ilavesidir.

1327 - Bir diger rivayette: "Ibnu Zubeyr'in "Fecirden sonra tavaf ta bulundugu, iki rek'at namaz kildigi, tavaf edince hizli yurudugu" belirtilir."
Rezin ilavesidir.

1328 - Hz. Aise'ye hizmet eden bir kadinin rivayetine gore: "Hz. Aise (radiyallahu anha) kendisiyle birlikte kesintisiz, yedili dort tavaf yapmis, her bir yedinin ardindan kilinmasi gereken iki rek'atlik tavaf namazlarini en sonda ard arda kilmistir. Hz. Aise (radiyallahu anha) ilaveten demistir ki: "Her bir savtin sonunda rukn-u istilam mustehabdir."
Rezin ilavesidir.

1329 - Abdurrahrman Ibnu Abdi'l-Kari anlatiyor: "Omer Ibnu'I-Hattab (radiyallahu anh) ile, sabah namazindan sonra tavaf ettik. Hz. Omer tavafi tamamlayinca gunese bakti ve (dogdugunu) goremedi. Devesine binip Zu-Tava nam mevkiye kadar geldi. Orada devesini durdurarak iki rek'at (tavaf sunnetini) kildi."
Muvatta, Hacc 38, (1, 369).

1330 - Ismail Ibnu Umeyye (merhum) anlatiyor: "Zuhri'ye, "Ata: "Farz namaz, iki rek'atlik tavaf namazinin yerini de tutar" diyor, (ne dersiniz)?" dedim. Su cevabi verdi: "Sunnete uymak daha iyidir. Resulullah (aleyhissalatu vesselam ) yedi savtlik bir tavaf yapti. Mutlaka onun icin iki rek'atlik bir tavaf namazi kilmistir."
Buhari,Hacc 69.

1331 - Hz. Cabir (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam), iki rek'atlik tavaf namazinda iki Ihlas suresini yani: Kul ya eyyuhe'l-kafirun ve Kul huvallahu ehad surelerini okudu."
Tirmizi, Hacc 43, (869).

1332 - Kesir Ibnu Cemhan anlatiyor: "Ibnu Omer (radiyallahu anhuma)'i, sa'y mahallinde (mes'a) yururken gorup kendisine: "Kosma mahallinde yuruyor musun?" dedim. Bana:
"Kossaydim, Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i kosuyor gormusum demektir. Yuruduysem Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i yurur gordum demektir. Simdi ben yasli bir insanim."
Tirmizi, Hacc 39, (864); Ebu Davud, Menasik 56, 1904); Nesai, Hacc 174, (5,241-242); Ibnu Mace Hacc 43, (2988).

1333 - Hz. Cabir (radiyallahu anh) anlatiyor: Resulullah (aleyhissalatu vesselàm Safa'dan indigi zaman normal yururdu. Ayaklari vadinin tabanina degince de kosardi. Kosmasi vadi tabaninin bitimine kadar devam ederdi."
Muvatta, Hacc 42, (1, 374); Nesai, Hacc 178, (5, 243).

1334 - Yine Hz. Cabir (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i Mescid-i Haram'dan cikip Safa'ya yonelirken: "Allah'in basladigi ile baslayalim" deyip (sa'ye) Safa' dan basladigni gordum."
Muvatta, Hacc 42, (5, 374); Tirmizi, Hacc 38, (862); Nesai, Hacc, 163 (5l235), 168 (5l237). Bu manada Muslim'de de gelmistir: Hacc 147, (1218). Keza Ebu Davud'da Menasik 57, (1905); ibnu Mace, Menasik 84, (3074).
Rezin, Ebu Hureyre (radiyallahu anh)'den naklen su ilavede bulundu: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam), Safa'ya cikinca oradan Beytullah'a bakti, ellerini kaldirip diledigi sekilde Allah'i zikretmeye koyuldu."

1335 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Safa ile Merve arasinda, vadinin dibinde kosmak sunnet degildir. Burada cahiliye ehli kosar ve soyle derdi: Batha'yi (vadinin dibini) biz ancak kosarak geceriz."
Buhari, Menakibu'l-Ensar 26.

1336 - Safiyye Bintu Seybe anlatiyor: "Bir kadin dedi ki: "Resulullah (aleyhissalatu vesselain)'i, Safa ve Merve tepeleri arasindaki vadinin dibinde "Vadi ancak kosularak katedilir" diyerek yururken gordum."
Neai, Hacc 177, (5, 242); Ibnu Mace, Menasik 43, (2987).

1337 - Zuhri (merhum) anlatiyor: "Ibnu Omer (radiyallahu anhuma)'e sordular:
"Sen Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i Safa ile Merve arasinda remel yaparken (hizli kosarken) gordun mu?"
"Evet, dedi. Insanlardan bir cemaatle birlikteydi. Hep birlikte kosuyorlardi. Ben onlari onun kosusuyla kosuyor goruyordum."
Nesai, Hacc,175, (5, 242).

TAVAF VE SA'YIN AHKAMI

1338 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) buyurdular ki: "Beytullah etrafindaki tavaf, namaz gibidir. Ancak bunda konusabilirsiniz. Oyle ise, kim tavafsirasinda konusursa sadece hayir konussun."
Tirmizi, Hacc 112, (960); Nesai, Hacc 136, (5, 222).

1339 - Nesai'nin bir baska rivayetinde soyle buyurulmustur: "Tavaf sirasinda az kelam edin. Zira sizler namazdasiniz."

1340 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam), Veda haccinda bir deve uzerinde tavaf yapti. Rukn'e bir bastonla istilam buyurdu."
Bir rivayette: "Rukn'e her gelisinde, ona elindeki bir seyle isaret buyurdu" denmistir.
Buhari, Hacc 58, 61, 62, 74, Salat 24, Muslim, Hacc 253, (1272);Ebu Davud, Menasik 49, (1877); Nesai, Hacc 15, (5, 233);Tirniizi, Hacc 40, (865); Ibnu Mace, Menasik 28, (2948).

1341 - Ebu Davud'da gelen bir diger rivayette: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Mekke'ye geldigi vakit hasta idi. Bu sebeple binegi uzerinde tavaf etti. Tavaf sirasinda Ruknun karsisina her geliste onu bastonu ile selamladi. Tavafini bitirince, devesini ihdi ve iki rek'at namaz kildi." denir.
Ebu Davud, Menasik 49, (1881).

1342 - Hz. Aise (radiyallahu anha) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) halk kendinden uzaklastirilir endisesiyle deve uzerinde tavaf etti ve Rukn'u istilam buyurdu."
Muslim, Hacc 256, (1274); Nesai, Hacc 140, (5, 224).

1343 - Muslim ve Ebu Davud'un Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma)'tan kaydettikleri bir diger rivayette soyle denir: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam).Rukn'e beraberinde bulunan bir bastonla istilamda bulunuyor ve bastonu opuyordu."

1344 - Ummu Seleme (radiyallahu anha) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'a hasta oldugumu soyledim. Bana: " Oyleyse, insanlarin gerisinden, bir hayvan uzerinde tavafet" dedi. Ben, Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Beytullah'in yan tarafinda namaz kilarken tavaf ettim. O namazda "Ve't-Tur ve Kitabi'n-Mestur" suresini okuyordu."
Buhari, Hacc 74, 64, 71, Salat 78; Muslim, Hacc 258, (1276); Muvatta, Hacc 40, (1, 371); Ebu Davud, Menasik 49, (1882); Nesai, Hac 138, (5, 223); Ibnu Mace, Menasik 34, (2961).

1345 - Vebre Ibnu Abdirrahman anlatiyor: "Bir adam, Ibnu Omer (radiyallahu anhuma)'e:
"Vakfe yerine gelmezden once Beytullah'i tavaf etmem uygun olur mu?" diye sordu. Ibnu Omer (radiyallahu anhuma) cevaben:
"Evet!" deyince, adam:
"Ama Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma): "Vakfe yapmadan Beytulah'i tavaf etme" dedi!" der. Ibnu Omer (radiyallahu anhuma) de:
"Resulullah (aleyhissalatu vesselam) hacc yapti. O zaman, vakfe yapmadan Beytullah'i tavaf etti. Ve dahi, sayet sozunde sadik isen, Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'in sozuyle amel mi daha dogrudur, Ibnu Abbas'in kavliyle amel mi?" der."
Muslim, Hacc,187, (1233); Nesaz, Hacc 141, (5,224).

1346 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) (Veda haccinda) Mekke'ye geldi, tavafini yapti, Safa ve Merve arasinda sa'yetti. (Geldigi zaman yaptigi bu ilk) tavaftan sonra, Arafat'tan donunceye kadar Kabe'ye yaklasmadi."
Buhari, Hacc 70, 23,127.

1347 - Cubeyr Ibnu Mut'im (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) buyurdular ki: "Ey Abdumenafogullari, sizden kim halki idarede bir sorumluluk deruhte ederse, Beytullah'i gunduz veya gece herhangi bir saatte ziyaret edip namaz kilani sakin menetmesin."
Tirmizi, Hacc 42, (868); Ebu Davud, Menasik 53, (1894); Nesai, Hacc137, (5, 223); Ibnu Mace, Ikametu's-Salat 149, (1254).

1348 - Ebuz-Zubeyr el Mekki anlatiyor: "Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma)'in ikindi namazindan sonra yedi kere tavaf edip hucresine cekildigini gordum. Artik orada ne yaptigini (tavaf namazi kilip kilmadigini) bilmiyorum."
Ebu'z-Zubeyr devamla dedi ki: "Ben Beytullah'in sabah namazindan sonra, gunes doguncaya kadar, ikindi namazindan sonra da gunes batincaya kadar bosaldigini, kimsenin tavaf etmedigini gordum."
Muvatta, Hacc 117, (1, 369).

ZIYARET TAVAFI

1349 - Ibnu Abbas ve Hz. Aise (radiyallahu anhum) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam), yevm-i nahrde (Kurban'in birinci gunu) tavafi geceye te'hir etti."
Bir baska rivayette: "....Ziyaret tavafini" denmistir. "...Beyt-i Atik'i tavaf etsinler" (Hacc 29) ayetiyle emredilen tavaf bu tavaftir.
Ebu Davud, Menasik 83, (2000); Tirmizi, Hacc 80, (920); Ibniz Mace, Menasik 77, (3059). Bu hadisi Buhari, ta'lik olarak kaydetmistir (Hacc 129).

1350 - Nafi, Ibnu Omer (radiyallahu anhuma)'den naklen diyor ki: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) yevm-i nahirde ifaza (ziyaret) tavafini yapti, sonra donup ogleyi Mina'da kildi."
Buhari, Hacc 129, Muslim,Hacc 335, (1308); Ebu Davud, Menasik 83, (1998).

VEDA TAVAFI

1351 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Halk (haccin bitmesiyle) her tarafa dagiliyordu. Resulullah (aleyhissalatu vesselam):
"Sakin kimse, son vardigi yer Beytullah olmadikca bir yere gitmesin" buyurdu."
Muslim, Hacc 379, (1327); Ebu Davud, Menasik 84, (2002); Ibnu Mace, Menasik 82, (3070).

1352 - Muvatta'da geldigine gore, Hz. Omer (radiyallahu anh) soyle buyurmustur: "Hacc menasikinin en sonuncusu Beytullah'i tavaftir."
Muvatta'da kaydedilir ki, Hz. Omer (radiyallahu anh) veda tavafi yapmadan ayrilan birisini Merru'z-Zahran denen yerden veda tavafi yapmak uzere geri cevirdi."
Muvatta, Hacc 1, 369).

1353 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma): "Kadin hayizli oldugu takdirde (veda tavafi yapmadan) yola cikmasina ruhsat verildi" demistir.
Buhari, Hayz 27, Hacc 144; Muslim, Hacc 380, (1328).

1354 - Bir rivayette soyle gelmistir: "Halka, son varacaklari yerin Beytullah olmasi emir buyuruldu. Ancak hayizli kadina ruhsat verildi."
Mualim, Hacc 380, (1328).

1355 - Hz. Aise (radiyallahu anha) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'in zevcelerinden Safiyye Bintu Huyey (radiyallahu anha) hayiz oldu. Durum Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'a haber verilmisti.
"O bizi burada hapis mi edecek!" dedi. Kendisine, Safiyye'nin tavaf-i ifazayi yapmis oldugu soylenince:
"Oyleyse hayir, (beklemenize gerek yok, yola cikiniz)" aciklamsinda bulundu."
Buhari, Hacc 129,145, Hayz 27, Megazi 77; Muslim, Hacc, 382, (1211); Muvatta, Hacc 225-228, (1, 412-413); Nesai, Hayz 23, (1, 194); Tirmizi, Hacc 99, (943); Ebu Davud, Menasik 85, (2003); Nesai, Hayz 23 (1,194); Ibnu Mace, Menasik 83, (3072). Bu metin Seyheyn (Buhari ve Muslim) metnidir.)

1356 - Amre merhum anlatiyor: "Hz. Aise (radiyallahu anha) beraberinde kadinlar oldugu halde haccetse, kadinlarin hayiz oluvermelerinden korkardi: Bu sebeple yevm-i nahirde (kurbanin birinci giunu) hemen onlara oncelik tanir ve derhal ifaza tavaflarini yaptirirdi. Ifaza tavaflarini yaptilar mi, artik onlari (temizlensinler de veda tavafi da yapsinlar diye) beklemez, kadinlar hayizli iken hemen (Medine'ye donmek uzere) yola cikardi."
Muvatta, Hacc 227, (1, 413).

ERKEKLERIN KADINLARLARLA KARISIK TAVAFLARI

1357 - Ibnu Cureyc anlatiyor: "Ata, bana Ibnu Hisam'in kadinlari erkeklerle karisik olarak tavaftan yasakladigi zaman dedi ki: "O bunu nasil yasaklar, Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'in zevceleri bile erkeklerle birlikte haccettiler!" Ben Ata'ya sordum:
"Onlarin beraber hacclari ortunme emrinden once miydi, sonra miydi?"
"(Evet, kasem olsun) buna, ben ortunme emrinden sonra sahid oldum!" diye cevap verdi. Ben tekrar sordum:
"Pekala erkeklere nasil karisirlardi?" Su cevabi verdi:
"Erkeklere karismazlardi, Hz. Aise (radiyallahu anha) erkeklerden ayri olarak tavaf ederdi, onlara karismazdi." Hatta bir kadin kendisine: "Ey mu'minlerin annesi, yuru (Haceru'l-Esved'e elimizi degerek) istilam edelim!" demisti de Hz. Aise ona:
"Sen diledigin sekilde git" deyip kendisi gitmekten imtina etmisti.Onlar geceleyin kim olduklari bilinmez halde cikarlar, (erkeklerle beraber tavaf yaparlardi. )
Beytullah'a girmek istedikleri zaman da, erkeklerin tamamen cikarilmis olmalarina kadar durup beklerler, sonra girerlerdi.
(Ata devamla): "Ben (Mekke kadisi) Ubeyd Ibnu Umeyr'le birlikte,Muzdelife'deki Sebir daginda mucavir (yani ikamet eder) olan Hz. Aise (radiyallahu anha)'nin yanina giderdim" dedi. Ben hemen sordum:
"Pekala Hz. Aise'nin ortusu ne idi`?"
"Keceden yapilmis kucuk bir Turk cadirinin icindeydi. Cadirin bir perdesi vardi. Aise (radiyallahu anha) ile bizim aramizda bu perdeden baska bir sey yoktu. Ben Hz. Aise'nin uzerinde gul renginde bir zibin gordum."
Buhari, Hacc 64.)

HICR'IN GERISINDE TAVAF

1358 - Ebu's-Sefer Said Ibnu Muhammed anlatiyor: "Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma)'i isittim, diyordu ki: "Ey insanlar, size soyleyecegimi benden dinleyin, (bilahare) soyleyeceklerinizi de bana dinletin." "Ibnu Abbas soyle dedi, Ibnu Abbas boyle dedi" diye kafadan atmayin. Beytullah'i kim tavaf edecekse Hicr'in gerisinden tavaf etsin. Oraya"Hatim" demeyin. Zira cahiliye devrinde kisi yemin edip kamcisini veya ayakkabisinin tekini yahut yayini atardi."
Buhari, Menakibu'l-Ensar 26.

SAFA VE MARVE ARASINDA SA'Y

1359 - Hz. Cabir (radiyallahu anh) anlatiyor: "Ne Resulullah (aleyhissalatu vesselam) ne de Ashab-i Kiram (radiyallahu anhum)'i Safa ile Merve arasinda birden fazla tavafda bulunmadi, bu da ilk defa yaptiklari tavaf idi."
Ebu Davud, Menasik 54, (1895); Nesai, Hacc 182, (5, 244); Muslim, Hacc 140, (1215) Ibnu Mace, Menasik (2972).

1360 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalàtu vesselam), Kabe'yi basina yular veya baska bir sey takilmis halde tavaf eden bir adam gormustu. Hemen yulari koparip atti."
Buhari, Hacc, 65, 66, Eyman ve'n-Nuzur 31; Ebu Davud, Eyman ve 'n-Nuzur 23,(3302); Nesai, Hacc 186, (5, 221-222), Eyman ve'n-Nuzur 30, (7,1icon_cool.gif.
Bir baska rivayette soyle denmistir ". . .burnuna gecirilmis bir halka ile birisini yeden bir adam gormustu, derhal halkayi kopardi ve adama: "elinden tutarak yed!" diye emretti.

1361 - Ibnu Ebi Muleyke anlatiyor: "Hz. Omer (radiyallahu anh), Beytullah'i tavaf eden cuzzamli bir kadin gormustu, hemen:
"Ey Allah Teala'nin cariyesi, insanlara eza verme, sen evinde otursan kendin icin daha hayirli olurdu!" dedi. Kadin (soz tutup) evinde oturdu. Hz. Omer (radiyallahu anh)'in vefatindan sonra bir adam kadina ugrayarak:
"Seni haccdan yasaklayan kimse artik vefat etti, cik evinden!" dedi.Kadin adama soyle cevap verdi:
"Allah'a yemin olsun, ben ona sagken itaat edip, olunce isyan edecek kimse degilim."
Muvatta, Hacc 250, (1, 424).

1362 - Abdullah Ibnu's-Saib in anlattigina gore, (yaslanip gozlerini kaybettigi vakit) Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma)'a (tavaf sirasinda) refakat edip, Haceru'1-Esved'i takip eden (Haceru'1-Esved ile) kapi arasindaki kisimda (multezem) durdurmus bu sirada Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) kendisine: "Bana soylendigine gore, Resulullah (aleyhissalatu vesselam) iste burada namaz kilarmis" demistir. Abdullah Ibnu Saib de "evet" demis, bunun uzerine Ibnu Abbas, kalkip orada namaz kilmistir."
Ebu Davud, Menasik 55; Nesai, Hacc 133, (5, 221).

1363 - Imam Malik'e ulastigina gore, Sa'd Ibnu Ebi Vakkas (radiyallahu anh), murahik (yani zaman bakimindan daralmis, vakfeyi kacirma endisesine dusmus) olarak Mekke'ye gelince, Beytullah'la Safa ve Merve'yi tavaftan once, Arafat'a cikar, Arafat'tan dondukten sonra tavafini ifa ederdi."
Muvatta, Hacc 125, (1,371).

1364 - Hz. Aise (radiyallahu anha) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) buyurdular ki: "Beytullah'i tavaf etmek, Safa ve Merve arasinda sa'yetmek ve seytan taslamak Allah'i zikretmek icin emredilmistir."
Ebu Davud, Menasik 51, (1888); Tirmizi, Hacc 64, (902).

TAVAF VE SA'YDE DUA

1365 - Abdullah Ibnu Saib anlatiyor: "Safa ile Merve arasindaki tavaf sirasinda Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'in soyle dua ettigini isittim:
"Rabbimiz bize dunyada hayir ver, ahirette de hayir ver ve bizi ates azabindan koru."
Ebu Davud, Menasik 52, (1892).

1366 - Nafi' (rahimehullah)'nin anlattigina gore, Ibnu Omer (radiyallahu anhuma)'i Safa tepesi uzerinde soyle dua ederken isitmistir:
"Ey Allah'im, Kitab-i Mubin'inde: "Bana dua edin size icabet edeyim!" (Gafir 60) diyorsun, sen sozunden donmezsin. Ben simdi senden istiyorum: Bana hidayet verip Islam'i nasib ettin, onu geri alma. Son nefesimi Musluman olarak vermemi nasib et" (Amin).
Muvatta,Hacc 128, (1,372-373).
Ya Rabb, ayni duayi biz de yapiyoruz, kabul et!
Rezin sunu ilave etmistir: "(Ibnu Omer), uc kere tekbir getirir ve soyle derdi: "Allah'tan baska ilah yoktur, O tekdir, O'nun ortagi yoktur, mulk O'nundur, butun hamdler O'na aittir, O her seye kadirdir." Bunu da yedi kere tekrarlardi.
Merve'de de, her savtta ayni seyleri tekrar ederdi.
Rezin'in bu ilavesi de Muvatta'nin ayni babindadir (127. hadis)

1367 - Rezin'in bir rivayetinde soyle denir: "Bu yirmi bir tekbir, yedi tehlil eder. Bunlar arasinda da dua eder, Allah'tan ister, sonra (tepeden inmeye baslar), vadinin tabanina (simdilerde Yesil Sutunlara) varinca kosmaya baslar, buradan cikincaya kadar kosar, Merve yamacina varinca normal yurumeye devam eder. Tepeye, zirveye cikar, orada durup, Safa'da yaptiklarini aynen tekrar ederdi.
Bunu yedi kere tekrarlar ve boylece sa'yini tamamlamis olurdu."

1368 - Hz.Cabir (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Safa tepesinde durdugu zaman uc kere tekbir getirip sonra: Allah'tan baska ilah yoktur. O tekdir, O'nun ortagi yoktur, mulk O'nundur, hamd O'na aittir, O herseye kadirdir" derdi. Ve bunu uc sefer tekrar eder, dua okurdu. Ayni seyi Merve tepesinde de yapardi."
Muvatta, Hacc 127, (1, 372); Muslim, Hacc 147, (1218); Ebu Davud, Menasik 57, (1908); Ibnu Mace, Menasik 84, (3074).

1369 - Ibnu Sihab anlatiyor: "Ibnu Omer (radiyallahu anhuma)'in tavaf sirasinda telbiye getirmemesi, bunun mesru olmamasindandir. Bu sebeple oglu Salim de tavafta telbiyeyi mekruh addetmistir. Ibnu Uyeyne der ki: "Kendisine ihtida edilip uyulanlardan Ata Ibnu's-Saib haric hic kimsenin Beytullah'in etrafinda telbiye getirdigini gormedim." Safii hazretleri ve Ahmed Ibnu Hanbel sessizce telbiye getirmeyi caiz bulmuslardir. Ancak Rebia tavaf edince telbiye getirirdi."
Hanefilere gore, telbiye, Zilhicce'nin 10'uncu gunu (yani bayramin birinci gunu) seytana ilk tasin atilmasina kadar devam eder, o zaman birakilir.

BEYTULLAH'A GIRIS

1370 - Hz. Aise (radiyallahu anha) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) mesrur bir halde yanimdan cikmisti, sonra uzuntulu olarak geri dondu. Dedi ki:
"Kabe'ye girdim. Ancak pisman oldum, yaptigim bu isi geri getirebilseydim, girmezdim. Ummetime mesakkat vermis olmaktan korkuyorum: '

1371 - Tirmizi'de soyle denir: "...Yapmamis olmayi temenni ettim. Zira, kendimden sonra ummetimi yormus olmaktan korkuyorum."
Ebu Davud, Menasik 95, (2029); Tirniizi, Hacc 45, (873); Ibnu Mace, Menasik 79,(3063).

1372 - Ibnu Omer (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam), beraberinde Usame Ibnu Zeyd, Bilal, Osman Ibnu Talha (radiyallahu anhuma) oldugnu halde hep beraber girip kapiyi kapadilar. Actiklari zaman iceri ilk giren ben oldum. Bilal'le karsilastim ve hemen Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'in Kabe'nin icerisinde namaz kilip kilmadigini sordum.
"Evet" dedi, "iki Yemani direk arasinda." Kac rek'at kildigini sormayi unuttum."

1373 - Bir rivayette geldigine gore (Ibnu Omer) soyle demistir:"Ciktigi zaman Bilal (radiyallahu anh)'e sordum:
"Resulullah (aleyhissalatu vesselam) icerde ne yapti?" Cevaben:
"Iki diregi sagina, birini de soluna aldi, uc diregi de arkasina aldi. -O zaman Beytullah'ta alti direk vardi- sonra namaz kildi."

1374 - Bir rivayette soyle gelmistir: "Beytullah'a girdigi zaman soluna gelen iki direk arasinda iki rek'at namaz kildi. Sonra cikti ve Kabe'nin onunde iki rek'at namaz kildi."

1375 - Muslim'in bir diger rivayetinde soyle gelmistir: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Fetih senesi, devesi Kasva'nin uzerinde oldugii halde ilerledi, terkisinde de Usame (radiyallahu anh) vardi."

1376 - Bir diger rivayette soyle denmistir:
"...Usame'ye ait bir devenin uzerinde (gelip) Kabe'nin avlusunda deveyi ihdi. Sonra, Osman Ibnu Talha (radiyallahu anh)'yi cagirdi ve:
"Kabe'nin anahtarini bana ver!" dedi. Osman annesine kostu. Ancak kadin vermekten imtina etti. Osman (radiyallahu anh):
"Allah'a kasem olsun ya derhal verirsin veya su kilincim belimden hemen cikacaktir!"diye kukredi. Bunun uzerine kadin anahtari Osman'a hemen verdi, o da Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'a getirip teslim etti. Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Kabe'yi acti..." Devamini onceki rivayetteki gibi zikretti.

1377 - Yine Muslim'de kaydedilen bir rivayette, Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) sunu soyler: "Sizler Kabe'yi tavafla emrolundunuz, icine girmekle degil." Ve der ki: "Usame (radiyallahu anh) bana, Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'in, Beytullah'a girdigi zaman her tarafinda dua ettigini, disari cikincaya kadar namaz kilmadigini, cikinca Beytullah'in onunde (kapisina yakin yerde) iki rek'at kilip: "Bu (Beyt), kibledir" dedignni haber verdi."

1378 - Buhari'nin bir diger rivayetinde soyle denmistir. "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Kabe'ye girdi. Iceride alti direk vardi. Her bir diregin yaninda bir miktar durdu, dua etti, ama namaz kilmadi."

1379 - Nesai'de soyle denmistir: "Kabe'ye girdi ve her tarafinda tesbihde bulundu. Namaz kilmadan cikti. Makam'in gerisinde iki rek'at namaz kildi."

1380 - Nesai'nin bir diger rivayeti soyle: "Resulullah (aleyhissalàtu vesselam)) Kabe'ye girdi, ilerledi. Kapiya yakin bulunan iki sutunun arasina gelince oturdu. Allah'a hamd ve senada bulundu. Sonra kalkip Kabe'nin arka cihetinden karsisina gelen kisma kadar yurudu. Alnini ve yanagini surdu. Allah'a hamd'u senada bulundu, dua ve istigfar etti. Sonra Kabe'nin her bir kosesine gitti ve her birini tekbir, tehlil, tesbih ve Allah Teala'ya sena, dua ve istigfarla karsiladi.Sonra cikip, Beytullah'in on yuzunde iki rek'at namaz kildi. Namazdan cikinca: "Bu (Beyt), kibledir" dedi."
Buhari, Hacc 51, 52, 54, Megazi 77, 48, Salat 30,81, 96, Teheccut 25, Cihad 127; Muslim, Hacc 388-397 (1329-1332); Muvatta, Hacc 193, (1, 398);Ebu Davud, Menasik 93, (2023); Nesai, Mesacid 5, (2, 33-34), Hacc 126,127,131,139 (5,216-221), Kible 6, (5, 217)

1381 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) (Mekke'ye) geldigi vakit icerisinde put oldugu icin, Beytullah'a girmekten imtina etti (kacindi). Onlarin cikarilmalarini emretti. Hepsi de cikarildi. Hz. Ibrahim ve Hz. Ismail (aleyhimasselam)'in ellerinde fal oklari bulunan heykelleri de cikarildi. Resulullah (aleyhissalatu vesselam) (bunu gorunce): "Allah canlarini alsin! Allah'a kasem olsun, onlar da bilirler ki, Hz. Ibrahim ve Hz. Ismail (aleyhimasselam) bu oklarla kismet aramadilar."
Buhari, Hacc 54 Enbiya 8, Megazi 48;Ebu Davud, Hacc, 93, (2027).

1382 - Eslemiyye (radiyallahu anha) anlatiyor: "Hz. Osman (radiyallahu anh)'a dedim ki: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) seni cagirdigi zaman sana ne soyledi."Bana su cevabi verdi:
"Resulullah (aleyhissalatu vesselam) bana: "Sana iki boynuzu ortmeni soylemeyi unuttum. Zira Beytullah'da namaz kilan kimseyi mesgul edecek herhangi bir seyin bulunmasi dogru degildir" dedi. "
Ebu Davud, Menasik 95, (2030).

1383 - Hz. Aise (radiyallahu anha) anlatiyor: "Ben Kabe'ye girip icinde namaz kilmayi cok arzu ediyordum. Resulullah (aleyhissalatu vesselam) ellerimden tutup beni Hicr'a soktu ve: "Beytullah'a girmek istiyorsan burada namaz kil. Zira burasi ondan bir parcadir. Senin kavmin Kabe'yi (tamir maksadiyla) yeniden insa ederken, insaati kisa tutup onu Beytullah'tan haric biraktilar"dedi."
Tirnizi, Hacc 48, (876); Ebu Davud,Menasik 94, (2028); Nesai, Hacc 129, (5, 219), Muvatta, Hacc 105, (1, 364). (Muvatta'nin rivayeti mana yonuyle mutabakat saglar).

1384 - Nesai'de gelen bir diger rivayet soyle: "(Hz. Aise der ki):"Ey Allah'in Resulu, dedim, Beytullah'a girmeyeyim mi?"
Bana su cevabi verdi: "- Hicr'a gir, cunku o da Beytullah'tan bir parcadir."
Nesai, Hacc 129.

1385 - Nafi 'anlatiyor: "Ibnu Omer (radiyallahu anhuma), Kabe'ye girdi mi, girince yuzu istikametinde yurur, kapiyi arkasinda tutar, karsi duvarla arasinda uc zira'lik mesafe kalincaya kadar duz yurur, (orada durup) namaz kilar, boyle davranmakla, Hz. Bilal (radiyallahu anh)'in, "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) burada kildi" diye haber verdigi yerde namaz kilmayi kastederdi. Ancak (Ibnu Omer) sunu da soyledi:
"- Kisinin, Beytullah'in icerisinde, diledigi noktada namaz kilmasinda bir beis yoktur!"
Buhari, Hacc 52, 51, Salat 30, 81, 96.

VAKFELER VE HUKUMLERI

1386 - Hz. Aise (radiyallahu anha) anlatiyor: "Kureys ve onun dinine mensub olanlar, (cahiliye devrinde) Muzdelife'de vakfe yapiyorlardi ve kendilerine hums denilirdi. Diger Araplar ise Arafat'da vakfe yapiyorlardi. Islam dini gelince, Cenab-i Hakk, Peygamberine (aleyhissalatu vesselam), Arafat'a gidip orada vakfe yapmalarini, sonra da oradan topluca ayrilmalarini emretti. Su ayet bu hususu beyan eder: "Sonra, insanlarin toplu olarak akin ettigi yerden siz de akin edin..."(Bakara 199).
Buhari, Tefsir, Bakara 35, Hacc 91; Muslim, Hacc 152, (1219); Tirmizi, Hacc 53,(884); Ebu Davud, Menasik 58, (1910); Nesai, Hacc 202 (5, 255).

1387 - Bir diger rivayette Hz. Aise (radiyallahu anha) der ki:"Hums: Allahu Teala hazretlerinin, haklarinda: "Sonra, insanlarin toplu olarak akin ettigi yerden siz de akin edin" (Bakara 199) ayetini indirdigi kimselerdir."
Hz. Aise (radiyallahu anha) devamla su aciklamayi yapti: "Insanlar Arafat'ta (vakfe yaparak oradan) bosanirlardi. Hums olanlar ise, Muzdelife'de (vakfe yaparak oradan) bosanirlar ve: "Biz ancak Harem'den akin ederiz" derlerdi. Ancak, "Sonra, insanlarin toplu olarak akin ettigi yerden siz de akin edin" (Bakara 199) mealindeki ayet nazil olunca, onlar da, (vakfe icin) Arafat'a ciktilar."

1388 - Rezin de bir rivayet ilave etmistir: "Kureys ve onun dininde olanlar -ki bunlar Hums denen zumredir- Muzdelife'de vakfe yapiyorlar ve: "Biz, Allahu Teala'nin katiniyiz yani Beytullah'in komsulariyiz, biz O'nun Harem'inden disari cikmayiz" derlerdi. Ebu Seyare, Arabi, (semeresiz) bir Arap eseginin uzerinde Arafat'tan indirdi."

1389 - Cubeyr Ibnu Mut'im (radiyallahu anh) anlatiyor: "Bir devemi kaybetmistim. Arefe gunu aramaya ciktim. Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i Arafat'da herkesle vakfe yaparken gordum. (Hayretimden):
"-Vallahi bu hums'tan biri, burda ne isi var?" dedim. Kureysliler, hums'tan addedilirdi."
Buhari, Hacc 91; Muslim, Hacc 153, (1220); Nesai, Hacc 202,(5, 255).

1390 - Amr Ibnu Abdillah Ibni Safuanin Yezid Ibnu Seyban el-Ezdi (radiyallahu anh)'den naklettigine gore soyle anlatmistir: "Biz, vakfe mahallinde (Arafat'ta), Amr'in imamdan uzak tuttugu bir yerde vakfe yaparken, Ibnu Mirba' el-Ensar yanimiza gelerek:
"Ben Allah Resulu (aleyhissalatu vesselam)'nun size gonderdigi elciyim. Efendimiz hazretleri sizlere su emri gonderdiler:
"Mesairleriniz uzere olun. Zira sizler, babaniz ibrahim'in mirasi uzeresiniz."
Tirmizi, Hacc 53, (883); Ebu Davud, Menasik 63, (1919); Nesai,Hacc 202, (5, 255); Ibnu Mace, Menasik 55, (3011).

1391 - Nubeyt Ibnu Serit el-Escai (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i arafe gunu, kizil bir devenin uzerinde hutbe verirken gordum."
Ebu Davud, Menasik 62, (1916); Nesai, Hacc 199(5, 253).

1392 - el-Adda Ibnu Halid Ibni Hevze el-Amiri (radiyallahu ,anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i, arafe gunu, bir devenin uzerinde uzengilere (basarak) dogrulmus, halka hutbe verirken gordum."
Ebu Davud, Menasik 62, (1917).

1393 - Zeyd Ibnu Eslem, Beni Damureli bir adamdan, o da babasi veya amcasindan sunu nakletmistir: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i Arafat'ta bir minber uzerinde gordum."
Ebu Davud, Menasik 62,(1915).

1394 - Ibnu Omer (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) arefe gunu sabahi, sabah namazini kilinca Mina'dan hareket ederek Arafat'a geldi, Nemire'ye indi. Burasi, Arafat'a gelen umeranin indikleri yerdir. Ogle namazi vakti olunca Resulullah (aleyhissalatu vesselam) sicakta Nemire'den yurudu. Ogle ile ikindiyi birlestirdi, sonra halka hitab etti. Sonra yuruyup Arafat'taki vakfe yerinde durdu."
Ebu Davud, Menasik 60, (1913).

1395 - Nafi' anlatiyor: "Ibnu Omer (radiyallahu anhuma) ogleyi, ikindiyi, aksami, yatsiyi ve sabahi Mina'da kilar, sonra gunes dogunca Arafat'a hareket ederdi."
Muvatta, Hacc 195,11, 400.

1396 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah, terviye gunu, Mina'da bize ogleyi, ikindiyi, aksami, yatsiyi ve ertesi gunu (Zilhicce'nin dokuzu) sabahi kildirir, sonra Arafat'a hareket ederdi."
Tirmizi, Hacc 50, 879).

1397 - Ebu Davud'da yine Ibnu Abbas: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam), terviye gunu ogleyi, arefe gunu de sabahi Mina'da kildirdi" demistir.
Ebu Davud, Hacc 59, (1911).

1398 - Urve Ibnu Mudarris et-Tai (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'a Muzdelife'de namazi kildigi zaman geldim.
"Ey Allah'in Resulu, dedim, ben Tayy daglarindan geliyorum. Hayvanim da kendim de yorgunum ve bitkin dustuk. Allah'a kasem olsun, ey Allah'in Resulu, gelirken gectigim her dagin basinda mutlaka durdum. Benim icin hacc imkani var mi?"
Resulullah (aleyhissalatu vesselam) su cevabi verdi:
"Bizimle birlikte su namazi burada kilip, bizimle kalan, bundan once de Arafat'da geceleyin veya gunduzleyin kalmis olan, artik haccini tamamlamis, haramlardan kurtulmus olur."
Tirmizi, Hacc 57, (891); Ebu Davud,Menasik 69, (1950); Nesai, Hacc 211, (5, 263); Ibnu Mace, Menasik 57, (3016).

1399 - Abdurrahman Ibnu Ya'mur ed-Dili (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Arafat'da iken, munadisine (dellalina) soyle nida edip duyurmasini emretti: "Hacc Arafat'tir, kim Cem (Muzdelife) gecesi fecrin dogmasindan once (vakfeye) yetisirse, hacci idrak etmis demektir. Eyyam-i Mina uc gundur. Kim ilk iki gunde acele davranirsa, herhangi bir gunah terettup etmedigi gibi, te'hir edene de bir gunah terettup etmez."
Tirmizi, Hacc 57, (889); Ebu Davud, Menasik 69, (1949);Nesai, Hacc 211, (5, 264); Ibnu Mace, Menasik 37, (3015).

1400 - Hz.Ali (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Kuzah'ta vakfe yapti ve: "Burasi Kuzah'tir, vakfe mahallidir, Cem'in (Muzdelife'nin) tamami vakfe mahallidir. Ben burada kurbani kestim. Mina'nin her yani kesim yeridir. Kurbanlarinizi evlerinizde kesin" buyurdu."
Ebu Davud, Menasik 65, (1935).

1401 - Imam Malik (rahimehullah)'e ulastigina gore, Resulullah (aleyhissalatu vesselam) soyle buyurmustur: "Arafat'in tamami vakfe yeridir. Urene vadisinden cikin (vakfe yeri degildir). Muzdelife'nin tamami vakfe yeridir, Muhassir vadisinden cikin (vakfe yeri degildir)."
Muvatta, Hacc 166 (1, 388); Muslim, Hacc 149.)

IFAZA HAKKINDADIR

1402 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Arafat'tan yola cikmisti, arkasindan birisinin (kosturmak icin) devesine siddetle bagirip, vurdugunu isitti. Bunun uzerine kamcisiyla (etrafindakilere kulak verin diye) isaret edip, soyle buyurdu:
"Sakin olun. (Allah'i razi edecek iyi davranis ve) birr acelede degildir."
Buhari, Hacc 94, Muslim, Hacc 268, (1282), 282, (1286); Ebu Davud, Menasik 64, (1920); NesaI, Hacc 204,(5, 257-258).

1403 - Usame Ibnu Zeyd (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) gunes battigi zaman Arafat'tan (ifaza yaparak) yola cikti. Dag gecidine geldigi zaman deveden inip bevletti. Sonra abdest aldi. Abdesti bol su kullanarak degil, hafifce aldi. Ben:
"Namaz mi kilacagiz ey Allah'in Resulu`?" diye sordum.
"Hayir, namaz onumuzde!" dedi ve devesine bindi. Muzdelife'ye gelince hayvandan indi ve yeniden abdest aldi. Bu sefer bol su kullandi.Sonra namaz basladi. Aksam namazini kildi. Sonra herkes devesini ihdi.Yine namaza baslandi. Bu sefer de yatsiyi kildi. Ikisi arasinda baska bir namaz kilmadi."
Buhari, Vudu 6, 35, Hacc 93, 95; Muslim, Hacc 266, (1280). Muvatta, Hacc 19?, (1, 400-401); Ebu Davud, Menasik 64, (1925); Nesai, Mevakit 56 (1, 292), Hacc 206, (5, 259).

1404 - Urve'den yapilan bir rivayet soyledir: "Hz. Usame (radiyallahu anh)'ye :"Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Veda haccindan, ifazadan (Arafat'tan ayrildiktan) sonra yolculugu nasil yapti?" diye sorulmustu. Su cevabi verdi:
"Hizli yururdu. Ancak yolda bir duzluge rastlarsa daha hizli yururdu."
Buhari, Hacc 92, Cihad 136, Megazi 77; Muslim, hacc 282, (1286); Muvatta, Hacc 176, (1, 392); Ebu Davud, Menasik 64, (1923); Nesai, Hacc 205, (5,259).

1405 -Fatima Bintu'l-Munzir anlatiyor: "Esma Bintu Ebi Bekr (radiyallahu anhuma) kendisi ve beraberindekilere Muzdelife'de sabah namazi kildiriverecek olan kimseye, safak soktugu zaman kildirmasini emredip, binegine atlar ve Mina'ya hareket eder (yolda da) durmazdi."
Muvatta, Hacc 175, (1, 392).

1406 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma): "Ben Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'in Muzdelife gecesinde, ailesinden, erkenden taslamaya gonderdigi zayiflar grubu arasinda idim" demistir.
Buhari, Hacc 98;Muslim, Hacc 300, (1293); Tirmizi, Hacc 58, (892, 893); Ebu Davud, Menasik 66, (1939,1940); Nesai, Hacc 208, (5, 261, 271, 272); Ibnu Mace, Menasik 62, (3025).

1407 - Hz.Aise (radiyallahu anha) anlatiyor: "Sevde (radiyallahu anha), Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'tan Muzdelife'den geceleyin ifaza yapmak icin izin istedi. Sevde iri, agir yuruyen bir kadindi. Resulullah (aleyhissalatu vesselam) ona izin verdi."
Hz. Aise (radiyallahu anha): "Keske ben de onun gibi izin istemis olsaydim" diye hayiflanirdi. (Vaktiyle izin almamis oldugu icin) O, hep imamla birlikte ifazada bulunurdu."
Buhari, Hacc 98; Muslim, Hacc 293-296,(1290); Nesai Hacc 209, (5, 262), 214 (5, 266).

1408 - Yine Hz. Aise (radiyallahu anha) anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam) Ummu Seleme'yi kurban gecesi (Mina'ya) gonderdi. Ummu Seleme, daha safak sokmeden seytan taslamasini yapti. Sonra gidip ifaza (tavafini) yapti."
Elbu Davud, Menasik 66, (1942); Nesai, Hacc 223, (5, 272).

1409 - Fatima Bintu'l-Munzir anlatiyor: "Esma Bintu Ebi Bekr (radiyallahu anhuma) kendisi ve beraberindekilere Muzdelife'de sabah namazi kildiriverecek olan kimseye, safak soktugu zaman kildirmasini emredip, binegine atlar ve Mina'ya hareket eder (yolda da) durmazdi."
Muvatta, Hacc 175, (1, 392).

ARAFAT VE MUZDELIFE'DE TELBIYE

1410 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Hz. Usame (radiyallahu anh) Arafat'tan Muzdelife'ye kadar Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'in terkisinde idi. Sonra Muzdelife'den Mina'ya kadar da Fadl Ibnu Abbas'i terkisine aldi. Her ikisi de: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) buyuk seytani (Cemretu'1-Akabe) taslayincaya kadar telbiyeyi birakmadi" demistir."
Buhari, Hacc 86, Cihad 126; Muslim, Hacc 266, (1281); Tirmizi, Hacc 78, (918); Ebu Davud, Menasik 28, (1815); Nesai, Hacc 216, (5, 268), 229, (Buhari'de gosterilen bablarda rivayet mana yonuyle mevcuttur, lafzan degil).