Karapara Aklama - Seversintabi.com Türkiye'nin En Büyük Forumu Bence Seversin Tabi

**eLanuR** · #1 10 December 2008, 21:41

GİRİŞ
En geniş anlamıyla “yasa dışı faaliyetlerden elde edilen gelir ve menfaatlerin, yasalmış gibi gösterilerek ekonomik sisteme sokulması” olarak tanımlanabilecek olan karapara aklama olgusunun tam olarak ne zaman ortaya çıktığını tespit etmek olanaksızdır. Ancak, birçok suçun kaynağında yatan temel saikin para ve menfaat elde etme arzusu olduğu göz önüne alınırsa karapara aklamanın tarih boyunca var olageldiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Oldukça uzun bir geçmişe sahip olmakla birlikte, karapara aklamanın suç sayılması ve karapara aklama ile mücadele edilmeye başlanması sadece 20 yıl önceye uzanmaktadır. Karapara aklanmasının, karaparaya kaynaklık eden suçtan (öncül suçtan) ayrı olarak suç sayılmasındaki amaç; suç gelirlerinden yararlanan kişileri bu gelirlerden mahrum etmek suretiyle, kazanç elde etmek amacıyla işlenen suçların işlenmesini engellemektir. Özellikle organize suç örgütleriyle mücadelede, bu örgütlerin gelir kaynaklarının kurutulması olmazsa olmaz şarttır.
Günümüzde karapara aklama, finans sistemlerinin geliştiği, mali enstrümanların yaygın olarak kullanıldığı, daha da önemlisi denetimin az olduğu ülkelerde rahatlıkla yapılabilmektedir. Toplumda bu suça karşı bilincin artmasıyla birlikte yasa yapıcılar ve uygulayıcılar tarafından bu suçla mücadelede gerek düzenlemeler ve gerekse kapsamlı araştırma ve soruşturmalar vasıtasıyla önemli aşamalar kaydedilmiştir. Bununla birlikte suçlular da getirilen tedbirlere karşı kendi aklama tekniklerini geliştirmekte gecikmemişlerdir. Aklama tekniklerindeki karmaşıklığa paralel olarak bu işte uzmanlaşan profesyoneller ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu kişiler, içinde bulundukları ülkenin mali, ekonomik şartlarına ve denetim gücüne bağlı olarak yeni teknikler geliştirebilmekte, özellikle denetimin zayıf olduğu ülke ve sektörleri rahatlıkla suiistimal edebilmektedirler.
Yapılan araştırmalar, karapara aklamada çok sayıda yöntemin kullanılabileceğini göstermekle birlikte, bu yöntemlerin bazı ortak noktalarının olduğunu göstermiştir. Yani hemen hemen bütün yöntemlerde karapara, belirli benzer aşamalardan geçirilmek suretiyle ekonomiye aklanmış olarak sokulmaktadır. Kirli bir çamaşırın makinede yıkanmasına benzetilen bu süreç; yerleştirme (placement), ayrıştırma (layering) ve bütünleştirme (integration) olmak üzere üç aşamada ele alınmaktadır.
Karaparanın aklanması sadece bir ülke sınırları içinde yapılmamaktadır. İletişim teknolojisindeki ve bankacılık alanındaki baş döndürücü ilerleme, ülkeler arasındaki para akışının önündeki engellerin kaldırılması, karaparanın ülkeler arasında transferi yoluyla aklanmasını oldukça kolaylaştırmıştır. Bu durum aynı zamanda bu suçla mücadelede ortak hareket etmenin gerekliliğini de ortaya koymuştur. Ülkeler arasında yapılan ikili, bölgesel ve küresel çapta anlaşmalarla suçlular engellenmeye çalışılmaktadır. Ülkemiz de gerek üyesi bulunduğu uluslararası kuruluşlar, gerekse taraf olduğu anlaşmalar yoluyla, karapara aklama ile uluslararası mücadeledeki yerini almıştır.
MASAK, hizmet içi eğitimi kapsamında düzenlenen seminerler için hazırlanan bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde karapara ve karapara aklama suçu, tanım ve unsurları ülkemiz mevzuatı açısından ayrıntılı olarak incelenmiş, bununla birlikte FATF (Mali Eylem Görev Grubu) ülkelerindeki karapara aklama suçu ile ilgili düzenlemeler de ana hatlarıyla çalışma kapsamına dahil edilmiştir.
Karapara aklamanın aşamaları ve yöntemlerinin konu edildiği ikinci bölümde; suçla mücadelede dikkatlerin nerelere yoğunlaştırılması gerektiği; özellikle yöntemlerin açıklandığı bölümde çok kullanılan yöntemlerin belirgin özellikleri vurgulanmak suretiyle adım adım nasıl gerçekleştirildiği belirtilmiştir. Böylece herhangi bir finansal işlemde karapara aklama amacının olup olmadığı hususunda ipuçları verilmeye çalışılmıştır.
Üçüncü ve son bölümde ise MASAK’ın ilgili olduğu uluslararası örgütler ve sözleşmeler ana hatları itibariyle açıklanmıştır. Bu çalışmada ikili anlaşmalara kısaca yer verilmiş olup, içeriği itibariyle MASAK’ı ve örneğin 91/308/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifi’nde olduğu gibi mali sektörü de yakından ilgilendiren uluslararası mevzuatın üstünde durulmaya çalışılmıştır. Karapara aklamayla dolaylı olarak ilgili olması nedeniyle “yolsuzluk” ve “şeffaflık” konularıyla ilgili uluslararası gelişmelere de yer verilmiştir.
Karapara aklama olgusunun ülkemiz açısından son derece yeni olması nedeni ile bu konuda şimdiye kadar yayımlanan ve kaynak eser olarak başvurulabilecek Türkçe çalışmaların sayısı sınırlıdır. Başta seminer notu olarak tasarlanmış olan bu çalışmamızın bu boşluğun doldurulmasına katkıda bulunmasını ve konuyla ilgilenenlere yararlı olmasını diliyoruz.