Geleceğin mühendislerine yeni alternatifler
Sayısal öğrencilerinin yoğunlukla tercih ettiği mühendislik alanları öğrencilere çok fazla alternatif sunuyor. Bugün Avrupa Birliği'ne giriş sürecinde ihtiyaç duyulacak ancak çok fazla bilinmeyen iki mühendislik dalını sizlere tanıtıyoruz



Enerji sistemleri mühendisliği

Cevaplayan: Yrd. Doç. Dr. BÜLENT BİLİR

1 Siz bu mesleği nasıl seçtiniz ?
Son yıllarda sanayide enerjinin üretimi, verimli kullanımı ve tasarrufu konuları gittikçe önem kazanmaktadır. Bu neden ile büyük sanayii kuruluşları artık enerji konusunda uzmanlaşmış mühendisler istihdam etmek zorunda kalmaktadır.
Geniş çalışma alanları bulunması ve fen ve matematik konularına olan eğilimim, bu mesleği seçmemde büyük etken olmuştur.

2 Bu mesleği seçenleri nasıl bir gelecek bekliyor ?
Enerji ile ilgili konular ve enerji güvenliği son yüzyılda büyük önem kazanmış ve ilgi odağı olma durumunu sürdürmektedir.
Büyüyen dünya enerji ihtiyacının karşılanması için alternatif enerji kaynakları üzerinde yapılan araştırma ve geliştirme çalışmaları, klasik enerji kaynaklarının daha verimli kullanılmasına yönelik çalışmalar ve enerjinin güvenli arzının önemi, toplumların ve siyasi güçlerin ilgisini çekmektedir.
Günümüzde enerji kullanımında güvenlik, ekonomiklilik ve çevre dostu olma gibi özellikler hedef olarak alınmaktadır. Dünyanın mevcut durumdaki fosil yakıta dayalı enerji sistemi yukarıda belirtilen hedefleri tam olarak sağlamamaktadır.
Çevreyle dost, sürdürülebilirlik özelliğine sahip, güvenle ulaşılan, uluslararası ilişkilerde dünyanın çıkarını gözeten ve ekonomik olan enerji sistemleri geleceği damgasını vuracaktır. Bu enerji sistemlerini etkin olarak yönetmek için de, bilgili ve lider enerji sistemleri mühendislerine ihtiyaç olacaktır.

3 Başarılı olmak için ne gibi özellikler gerekiyor?
Alternatif enerji kaynakları konusunda sürekli bir arayış içinde bulunan bilim dünyasına adım atmak isteyen genç enerji sistemleri mühendisi adaylarında olması gereken en önemli özellik sistemli çalışma alışkanlığına sahip olmaktır.
Bunun dışında analitik düşünme gücüne sahip olmaları, yaratıcı olmaları, fen, matematik ve bilhassa fizik konularına normalin üstünde ilgi duymaları ve akademik yeteneğe sahip olmaları gerekmektedir.

4 Bu bölümün mezunları hangi alanlarda çalışabilirler?
Enerji Sistemleri Mühendisleri, enerji üretimi, dağıtımı ve kullanılması alanlarında tasarımcı ya da uygulayıcı olarak çok geniş iş alanları bulacaklardır.
Mezunların çalışabileceği mevcut kuruluşlar olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (PİGM), Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA), Elektrik İşleri Etüd İdaresi (EİE), TEAŞ, TEDAŞ, DSİ, TKİ, TTK, TPAO, BOTAŞ, TÜPRAŞ, TAEK sayılabilir. Bunun dışında bugünlerde pek çok kuruluş biyoenerji, jeotermal, rüzgâr ve hidrolik enerji santralleri konusunda yatırım yapmaktadır.
Önümüzdeki yıllarda ise nükleer enerji santrallerinin yapımlarının gerçekleştirilmesi ile bu güne kadar kullanılmamış olan bor gibi diğer enerji kaynaklarının devreye girmesi beklenmektedir. Tüm bu alanlarda Ar-Ge düzeyinden başlayarak enerji dağıtımının en ekonomik şekilde gerçekleştirilmesine kadar her düzeyde enerji sistemleri mühendislerine gerek olacaktır.
Bunlara ayrıca Türkiye'nin kuzey-güney ve doğu-batı yönlerinde enerji koridoru olmasından dolayı yapılacak çalışmalarda görev alacak enerji sistemleri mühendislerini eklemek mümkündür. Mezunların yurt içinde olduğu gibi, yurt dışında da benzer taleplerle karşılaşacağı beklenmektedir.

5 Mesleğin zor yanları nelerdir?
Yakın gelecekte, endüstrinin çözmek zorunda olduğu, dünya enerji endüstrisinin karşılaşacağı dört anahtar sorun gündemdedir. Bunlar; fosil yakıt kaynaklarının tükenme endişesi, enerji güvenliğinin sağlanması, çevresel bozulmanın durdurulması ve gelişmekte olan dünyanın artan enerji gereksiniminin karşılanmasıdır.
Açık olarak görülen gerçek, bu yüzyılın ilk yarısında dünya ekonomisinde fosil yakıtlardan karbon-dışı yakıtlara doğru bir geçiş süreci yaşanacaktır ki bu da gelecek nesillerin yaşam ortamını ciddi olarak etkileyecektir.
Her ne kadar geçiş sürecinin başlangıcını bilim ve teknoloji belirleyecekse de, ekonomik etkiler de bu konuda büyük rol oynayacaktır. Bu neden iel enerji sistemleri mühendisleri, teknolojiyi çok yakından takip etmek zorundadırlar.

6 Mesleği seçmeyi planlayan gençlere neler önerirsiniz?
Bu mesleği seçen gençlere sistemli çalışmalarını, yeni teknolojilere açık olmalarını, fen ve fizik konularına ilgi duymalarını tavsiye ederim.

21. yüzyılın mesleği

Cevaplayan: Prof. Dr. NEJAT VEZİROĞLU
Birleşmiş Milletler Uluslararası Hidrojen Enerjisi Teknolojileri Merkezi Direktörü
Bugüne kadar ülkemizde Enerji Mühendisliği ya da Enerji Sistemleri Mühendisliği gibi bölümlerin olmaması büyük bir eksiklikti. Bahçeşehir Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, hidrojen enerji sistemlerini de içerecek şekilde, "Enerji Sistemleri Mühendisliği" adı altında bir bölümü eğitim ve öğretime açmış bulunmaktadır. Enerji sistemleri mühendisliği eğitiminde planlamadan kullanıma, dağıtımdan dönüşüme kadar her türlü enerji kaynağının (fosil kaynaklı, hidrolik, nükleer, rüzgar, güneş, dalga, biyo kütle, jeotermal, hidrojen, helyum, ...) incelenip öğretilecektir. Özellikle 21. yüzyılın enerjisi olan hidrojen enerjisi sistemlerini ülkemizde kuracak donanımlı mühendisler Avrupa Birliği'ne giriş sürecinde önemli olacaklardır.

Çevre mühendisliği

Cevaplayan: Prof. Dr. ŞENAY YALÇIN
1 Bu mesleği seçenleri nasıl bir gelecek bekliyor?
Çevre Mühendisliği 1960'larda İngiltere'de İnşaat Mühendisliği bünyesinde Halk Sağlığı Mühendisliği (Public Health Engineering) olarak ortaya çıkmıştır. 1970'ler ve 1980'lerde gelişmiş ülkelerdeki halkların çevreye karşı hassasiyetinin artması sonucu çevre koruma kanunları çıkarılmış, bunula birlikte Çevre Mühendisliği kapsamı genişletilmiş ve 1980'lerin sonlarına doğru günğümüzdeki halini almıştır. 20. yüzyılda bölgesel bir problem olmaktan çıkıp küresel boyutlara ulaşan çevre kirliliği; fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapısından dolayı bir çok disiplinin bir arada toplandığı ve geleceğin meslekleri arasında gösterilen bir meslek dalı haline gelmiştir.

2 Meslekte başarılı olmak için ne gibi özellikler gerekiyor?
Çevre mühendisliğine girmek isteyen gençlerin; yaratıcı, araştırıcı akademik yeteneğe sahip, çevre sorunlarına duyarlı, matematik, fizik, kimya, biyoloji gibi fen derslerinin yanında ekonomi, sosyoloji gibi sosyal alanlara da ilgi duyan, daha iyi ve sağlıklı bir çevre yaratabilmek için mücadele edebilecek liderlik özelliklerine sahip kişiler olması beklenir.

3 Bu bölümün mezunları hangi alanlarda çalışabilirler?
Çevre Mühendisliği'nin çalışma alanları ana hatlarıyla; su kaynaklarının korunması ve geliştirilmesi; havza yönetimi ve çevre düzeni planları; içme suyu temini, iletimi, arıtma tesislerinin projelendirilmesi; kanalizasyon ve yağmur suyu şebekelerinin projelendirilmesi ve işletilmesi; yeraltı ve yüzey suları kirliliği kontrolü; evsel ve endüstriyel atık su arıtma tesislerinde sistem seçimi, biyolojik, kimyasal ve fiziksel arıtma yöntemleri; sanayi ve altyapı yatırımları için çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporlarının hazırlanması; katı ve tehlikeli atıkların yönetimi; hava kirliliği yönetimi ve modellenmesi; risk yönetimi (insan sağlığı ve ekolojik sistemler üzerinde kimyasalların oluşturduğu risklerin değerlendirilmesi, oluşabilecek tehlikelere uygun cevap verebilecek, tehditlerin etkisini ve olma ihtimalini azaltacak hazırlıkları, prosedürleri ve kontrolleri teşhis etmek); gürültü kirliliğinin kontrolü, çevre kimyası ve mikrobiyolojisi analizlerinin değerlendirilmesi, teknolojik kirlenmenin yol açtığı estetik ve ekonomik kayıpların önlenerek insan sağlığına ve refahına uygun çevre koşullarının yaratılması ve çevre ile ilgili her konuda sosyal ve çevresel etkenlerin etkin bir şekilde yönetimi olarak ifade edilebilir.

4 Mesleğin zor yanları nelerdir?
Mesleğin zor yanları olarak mesai saatlerinin diğer mesleklere göre daha fazla olması, yorucu açık saha çalışmaları ve yeni çıkan teknolojileri sürekli takip etmekteki zorluklar sayılabilir.

5 Bu mesleği seçmeyi planlayan gençlere neler önerirsiniz?
Çevreye karşı daha duyarlı bir dünya oluşması için toplumların mevcut üretim, tüketim, teknoloji, sanayileşme ve hatta tüm yaşam biçimlerini sorgulamaları gerekmektedir. Dolayısıyla, her ülke, doğal kaynaklar ve insanların yaşam standartları konusuna önem vermek durumundadır.
Bu iş iyi eğitilmiş, sorumluluklarının bilincinde mühendisler, bilim adamları, teknik personel, hukukçu ve yöneticiler tarafindan yapılmalıdır. Küresel Çevrenin Bozulmasi sorunu ile ilgilenme konusunda herkes üzerine düşeni yaparken, çevre mühendisi ana sorumluluğu taşımaktadır ve bu sorumluluğun farkında olmalıdır. Bu neden ile bu sorumluluğu taşımaya hazır tüm lider özellikli genci Çevre Mühendisi olmaya çağırıyorum.