Bitki çayları son zamanlarda giderek popülerite kazanan içecekleridir. Eskiden sadece aktarlarda satılan bitkiler ve bunlardan elde edilen çaylar günümüzde hemen her markette pazara sunulmaktadır.
Bitkilerin hastalıkları tedavi edici etkisi ve bu amaçla kullanımı neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. Bazı kültürlerde ayrı öneme sahip olan şifalı bitkiler günümüzde de bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak bu uygulamaların hemen hiçbir bilimsel verilere dayanmamaktadır.
Homeopatik olarak adlandırılan bu tedavilerin etkinliği konusunda bilimsel çalışmalar olmadığı gibi bunalrın hamilelik ve emzirme dönemlerinde kullanımı ve etkileri ile ilgili de elimizde hemen hiç veri bulunmamaktadır. Ayrıca bu tip ilaç etkisi olan şifalı bitkilerin bazıları hatta çok masum gibi görünenleri bile yüksek dozlarda alındığında zehir etkisi ya da istenmeyen etki oluşturabilmektedir.
Bu bitkilerin bir çoğu kaynatılarak suyu içilmekte ya da direkt olarak yenilerek alınmaktadır.
Kesin olarak güvenli olduğu bilinmeyen bu tür şifalı olduğu ileri sürülen ot ve bitkileri hamileliğinizin ilk ve son trimesterlarında tüketmemeniz yararlı olabilir.
Bununla birlikte piyasada satılan hazır poşet çayların içindeki maddelerin çoğu normalde diyetiniz içinde bulunan ve büyük olasılıkla hamilelik sırasında zararlı etki göstermeyen maddeler içerir. Bu tür çayları aşırıya kaçmadan tüketmenizde bir zarar yokmuş gibi görünmektedir.
Bitkisel çay içmek isterseniz satın alırken içerdiği maddelere göz atın. İçindekiler eğer diyetinizde zaten bulunan portakal kabuğu, limon, adaçayı gibi bildik maddeler ise içmenizde sakınca yoktur. Ancak aslan kulağı, yarpuz, cohosh gibi garip ve daha alışık olmadığınız maddeler içeriyorsa kullanmamanız daha uygun olabilir.
Bazı maddeler ise düşük miktarlarda alındığında yararlı olabilirken yüksek miktarlarda olumsuz etkiler yaratabilir. Bu tür bitkilere en güzel örnek sinameki'dir. Sinameki barsakları uyarıcı etkiye sahip bir bitkidir ancak yüksek miktarlarda alındığında dehidratasyon ile sonuçlanabilecek ciddi ishal tablolarına yol açabilir. Bu hem sizin için hem de karnınızdaki bebeğiniz için hiç hoş olmayan bir durumdur.
Bazı bitkilerin ise rahim kasılmasını uyarıcı etkileri vardır. Pekçoğu yaygın olarak kullanılmayan bu maddeler doğum sancılarını başlatabileceğinden gebeliğin son dönemlerinde kullanılmaları önerilmez.
Bir başka konu da ithal çaylardır. İthal çayların içinde ülkemizde yetişmeyen bazı otlar bulunabilir. Bu nedenle içeriğinden emin olunmayan çayların kullanılmaması daha uygun olabilir.
Kısaca özetlemek gerekir ise yiyecek olarak kullanılan bitkilerin çay şeklinde de alınmasında bir sakınca yoktur.
Genel olarak hamilelikte kullanılması ya da aşırı miktarlarda alınmaması önerilen bitkiler ve olası etkileri aşağıdaki tabloda incelenebilir.

Hamilelikte kullanılması sakıncalı olan bitkiler

Bitki Olası etkisi
Aloe VeraYaprakları müshil etkisi gösterdiğinden ağızdan alınmamalıdır
Sarı çiğdem, Cohosh, (Colichicum autumnale)Yüksek dozlarda alındığında hücre bölünmesini etkileyerek doğum defektlerine neden olabilir.
Fesleğen (reyhan) yağıUterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir.
Kanotu (Sanguinaria canadensis)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir. Kusmaya neden olabilir.
Aslan kulağı (Caulophyllum thalictroides)Uterus uyarıcıdır.Rahim kasılmalarını başlatabilir.
Karanfil yağı Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir.
Eşekkulağı, karakafes (Symphytum officinale)Bebek için toksik maddler içerdiğinden kullanılmamalıdır.
Pamuk kökü (Gossypium herbaceum)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir.
Dong quai (Angelica polymorpha var. sinensis)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir.
Koyungözü (Tanacetum parthenium)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir..
Kırlangıç otu (Chelidonium majus)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir..
Ardıç ve ardıç yağı (Juniperus communis)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir.
Ökseotu (Viscum album)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir. İçerdiği toksik maddeler plasentadan bebeğe geçebilir.
Yarpuz (Hedeoma pulegioides)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir.
Kınakına (Cinchona officinalis)Geçmişte sıtma tedavisinde kullanılan bu bitki körlük ve komaya neden olabilir.
Yalancı Ginseng (Panax notoginseng)Doğum anomalilerine neden olabilir.
Sedefotu (Ruta graveolens)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir.
Kafuriye (Artemisia abrotanum)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir. Doğum anomalilerine neden olabilir.
Adasoğanı (Urginea maritima)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir. Doğum anomalilerine neden olabilir.
Solucan otu(Tanacetum vulgare)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir. Doğum anomalilerine neden olabilir.
Yabani yer elması (Diascorea villosa)Uterus uyarıcıdır. Rahim kasılmalarını başlatabilir.

Hamilelikte aşırı miktarlarda kullanılması zararlı olabilecek bitkiler.
BitkiOlası etkis
iAkçaağaç (Rhamnus frangula)Çok kuvvetli bir müshildir ve bu nedenle yüksek dozlarda uzun süre kullanılmamalıdır.
Melekotu (Angelica archangelica)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Anason ve anason tohumu yağı (Pimpinella anisum)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır, düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir ancak yağı kullanılmamalıdır.
Kimyon (Carum carvi)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir
.Akdiken kabuğu (Rhamnus purshiana)Çok kuvvetli bir müshildir ve bu nedenle yüksek dozlarda uzun süre kullanılmamalıdır.
Kereviz tohumu ve yağı (Apium graveolens)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Papatya yağı Rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak papatya çayı içilebilir.
Tarçın (Cinnamomum zeylanicum)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Çuha Çiçeği(Primula veris)Çok kuvvetli bir müshildir ve bu nedenle yüksek dozlarda uzun süre kullanılmamalıdır.
Rezene ve rezene yağıYüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Çemenotu (Trigonella foenum-graecum)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Sarımsak(Allium sativa)Yüksek miktarlarda tüketilmesi mşde yanmasına neden olabileceği gibi emzirme döneminde süte kendine özgü kokusunu verebilir. Yasemin yağı Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır.
Kore Ginsengi (Panax ginseng)Yüksek dozlarda alınması kız bebekte erkeklik hormonlarının yükselmesine neden olabilir.
Lavanta (Lavendula argustifolia)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Meyankökü (Glycyrrhiza glabra)Yüksek dozlarda kan basıncını arttırabilir.
Yaban kerevizi (Levisticum officinale)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Mercanköşk, keklik otu (Origanum vulgare)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Sarısakız, mür (Commiphora molmol)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Maydonoz (Petroselinum crispum) Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı ve fetusu irrite edici etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Nane yağıYüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak kuru nane ya da nane yaprağı yemeklerde kullanılabilir. nane yağı ise kullanılmamalıdır.
Ahududu yaprağı ve çayı (Rubus idaeus)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır. Doğumu kolaylaştırmak için kullanılabilir.
Ravent kökü(Rheum palmatum)Çok kuvvetli bir müshildir ve bu nedenle yüksek dozlarda uzun süre kullanılmamalıdır.
Biberiye ve biberiye yağıYüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Safran (Crocus sativa)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Adaçayı Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir.
Sinameki (Senna alexandrina)Çok kuvvetli bir müshildir ve bu nedenle yüksek dozlarda uzun süre kullanılmamalıdır.
Siyah çay(Camellia sinensis)Fazla miktarda alınması çarpıntıya neden olabilir.
Kekik yağı (Thymus vulgaris)Rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi olabilir ancak kuru kekik yemeklerde kullanılabilir.
Mine çiçeği (Verbene officinalis)Yüksek dozlarda rahim kasılmalarını uyarıcı etkisi vardır ancak düşük dozlarda ve yemeklerde kullanılabilir
."Bu yazı Dr. Alper Mumcu'dan alınmıştır"