Melikşah (1072 - 1092 )

Büyük Selçuklu Sultanı.

6 Ağustos 1055 pazar günü doğan Melikşah, küçük yaşlardan itibaren babası Sultan Alp Arslan taraından itina ile yetiştirildi. Heniz 9 yaşındayken vezir Nizamülmülk´ ün yanında savaşa katıldı. 1066´ da Radgan´ da veliaht ilan edildi. Babasının seferleri sırasında Rey´ de kalarak vekalet etti ve devlet işlerinde mükemmel yetişti.

Melikşah 24 kasım 1072´ de babasının şehid edilmesin üzerine henüz 18 yaşında iken Selçuklu tahtına çıktı. Hükümdarlıüını kabul etmeyen amcası Kirman meliki Kavurd´ u 1073´ de Hemedan yakınlarında yenerek esir etti. Kirman ve çervesini Kavurd´ un çocuklarına bırakan Melikşah, Semerkant hanı ikinci Nasr´ ın ele geçirdiği Tirmiz üzerine yürüdü. Ancak Nasr´ ın gelerek özür dilemesi ve bağlılığını arz etmesi üzerine onu affetti.

1075´ de Kafkasya seferine çıkan Sultan Melikşah Kartli bölgesini hakimiyeti altına aldı ve idaresini emirlerinden Savtigin´ e bıraktı.. Ayrıca kardeşi Tutuş´ u Suriye, Emir Porsuk´u da Anadolu´ daki fetihlere memur etti.

Tutuş, 1078´ de Fatımiler üzerine yürüyerek Şam´ ı fethetti. Bu sırada Sultan Melikşah´ a karşı isyan eden Atsız´ ı da cezalandıran Tutuş, Suriye´ yi tamamen ele geçirerek Suriye Selçukluları Devleti´ ni kurdu..

Büyük Selçukluların 1085´ de Diyarbekir´ i ele geçirmeleri neticesinde Mervaniler Devleti yıkıldı. Ertesi yıl, Suriye seferine çıkan Sultan Melikşah, Urfa, Menbic ve Halep kalelerinden sonra Antalya´ da Akdeniz´ e dayandı. Burda elbisesini çıkarıp yere seren ve namaz kılıp Allahü tealanın inayetine şükreden Sultan, denizden aldığı kumları İran´a götürüp babası Alp Arslan´ın kabrine serpti ve ;"Babacığım! İşte sana müjde, henüz bir çocuk olarak bırakmış olduğun oğlun, Allah´ın izniyle dünyayı baştan sona fethetmiştir." dedi.

Melikşah 1092´de Bağdat´a giderek Hicaz, Yemen ve Aden bölgesinin alınması amacıyla ordularını sefere hazırladı. Aynı yıl Mekke ve Medine ile Arabistan yarımadasının büyük bölümü ele geçirildi. Hac yolları emniyet altına alındı. Sultan Melikşah´ın hedefi, Kuzey Afrika´yı tamamiyle İslam birliği içersine almaktı. Ancak bu emeline kavuşamadan Bağdad yakınlarında avlanırken, hastalanarak 19 Kasım 1092 Cuma günü vefat etti. Naaşı İsfehan´a nakledilerek kendisi için yaptırdığı medresedeki türbesine defnedildi.

Sultan Melikşah yirmi senelik saltanatında devletin sınırlarını Kaşgar´dan Batı Anadolu´ya Kafkasya´dan Yemen´e kadar genişletti. Orta boylu, geniş omuzlu ve beyaz yüzlü idi. Büyük bir devletin sultanı olmasına rağmen yumuşak tabiatlı bir zat idi. Sarayında daima devrin alimleriyle sohbette bulunurr ve kıymatli fikirlerini alırdı. Her cins silahı mükemmel kullanır, iyi ata binerdi.

Melikşah, bütün Selçuklu ülkelerini imar ettirdi ve halkı refaha kavuşturdu. Büyük şehirlerde Nizamiye medreselerini kurdu. İlim, kültür, ziraat, sanayi ve ticaretçok ilerledi. Nizamülmülk, onun hakkındaki düşüncelerini şöyle dile getiriyordu:"Melikşah, dindar, alimlere hürmet, zahidlere (dünyaya düşkün olmıyanlara) iyilik, fakirlere şefkat ve halka adalet gibi, dünyada kimsenin haiz olmadığı yüksek vasıflara sahip bir cihan hakimdir."