Ölü Takıları - Seversintabi.com Türkiye'nin En Büyük Forumu Bence Seversin Tabi

**GeCeKuPa** · #1 8 January 2009, 09:27

Ölü Takıları
Ağız ve Göz Bandları

Dini inançlar nedeniyle ölülere takılan bantlar genelde mezarlarda tek veya çift olarak bulunmaktadırlar.

Hemen hemen hepsinde ilk geçki deliği ya da delik yerine halkaları vardır. Bu ilk geçki delikleri pek azında düzenli açılmıştır. Çoğunda acele ile açıldıklarını gösterecek şekilde düzensiz delikler görülür. Çeşitli formlardadırlar. Genelde oval olup uçları yuvarlak ya da düzdür. Çok sağlam bulunanların yanı sıra parçalar halinde ele geçmektedirler. Mezarda isketletin başı hizasında bulundukları için ağız ve göz bantları olarak kullanıldıkları kesin olmakla birlikte hangilerinin göz, hangilerinin ağız için olduğunu saptamak olanaksızdır. Yalnız kabartma olarak dudak şekli ya da izi olanların ağız bantı olarak kullanıldıkları anlaşılmaktadır. Katalogta yer alan örneklerin biri dışında tek olmaları bunların ağız bantı olmaları olasılığını arttırmaktadır. Beş tanesinin uzunluğu 15 cm. civarında, diğerleri de 10 cm.'den küçüktür. Bu fark ve grupların kullanım amaçlarından mı, yoksa zamansan bir nedenden mi kaynaklandığını saptamak şimdilik olanaksızdır. İ.Ö. 3. ve 2. bin öğe takıları genelde bezemesiz yapılmış olup, ağız ve gözü kapatan bantların yanı sıra el ve ayak bileklerine takılan bantlarda bulunmuştur. İ.Ö. 8. yüzyıldan sonra bantların üzerinde geometrik kabartma, sikke veya mühür baskıları, bitki motifleriyle hayvan motiflerini görmekteyiz.

İçi hafifçe çukur, düzensiz yuvarlak, altın safiha gözü kapatmak için yapılmıştır. Kültepe Ib katı mezarlarında tek veya çift olarak altın gümüş ve tunçtan yapılmış pek çok safiha bulunmuştur. Büyük olanlar göğüs üzerine konulmak içindir.
Kenarlarında yer yer kopuklar olan elips biçimindeki gümüş safiha üzerinde, ortada enlemsine bir çizgi, çizginin her iki tarafında ve kenarlarında zikzak süslemeler vardır. Bantın ortasında ies altı tane üzüm salkımı bezemeleri görülmektedir.

Elips biçimindeki altının, sivri uçları kıvrılarak, buralarda birer halka oluşturulmuştur. Kullanılan teknik repoussédir. Çerçeve kabartma noktalarla çevrilidir. Bezeme olarak ortadaki saplı, yanlardakiler sapsız ve yatay olmak üzere üç palmiye yaprağı hemen hemen tüm yüzeyi kaplamaktadır. Boş kalan alanlarda aynı cins daha küçük yapraklar yer almaktadır. Yaprakların damarları belirgindir. Orta yaprağın sağ alt kısmında noktalama ile yapılmış bir bezeme (rozet) daha vardır. Kıbrıs Enkomi mezarlarında bulunan bir göğüslükte de aynı tip süslemeler görülmektedir.

İnce altın safihadan yapılmıştır. Eşkenar dörtgen formludur. İp deliklerinin olduğu karşılıklı iki ucu yuvarlak kesimlidir. İp delikleri önden vurularak açılmıştır. Bantın kenarlarında spiral bezemeler, ortaya doğru karşılıklı ikişer lotus yaprağı, ortada ise bir yaprak sırası vardır. Bezemeler altın levhaya arkadan çizilerek yapılmıştır.

Ortası, iki taraflı şişkin, kenarlara doğru ince ve uçları yuvarlaktır. Levhanın arka tarafından vurularak yapılan noktalamalar çerçeveyi meydana getirmiştir. İki uçta ip geçki delikleri vardır. Ortadaki büyük baskının yanlarında da birer küçük mühür, ya da sikke baskısının izi vardır. Bu baskılar silik oldukları için ayrıntıları anlaşılmamaktadır.

Kalın altın levhadan eşkenar dörtgen şeklinde kesilerek iç kısmına kenarlara paralel dört çizginin dışında dikey ve yatay eksenleri oluşturan iki çizgi daha çizilmiştir. İp deliklerinin olduğu uçlar yuvarlak kesilmiştir. İp delikleri "V" şeklindeki bir aletin levhaya arkadan bastırılmasıyla açılmıştır.
İnce altın safihadan eşkenar dörtgene benzeyen formda kesilmiştir. Ortadaki enlemesine çizginin iki tarafında, orta çizgiden kenarlara ve her iki yana doğru, birbirlerine paralel çizgiler, levhaya dönüşümlü olarak arka ve ön yüzden çizilerek yapılmışlardır. İp delikleri kısa kenardan biraz içeride ve ön yüzden vurularak açılmıştır.
Kulak tıkaçları ve Muskalar

Ağız ve göz bantlarının yanı sıra ölülerin kulaklarını kapatmak için ya dini inanış gereği veya haşaratın vücuda girmesini önlemek amacıyla kullanılmış olabilir. İ.Ö. 3. bine ait altın veya altın kaplama kulak tıkaçları bulunmuştur.

İnce boyunlu, konik gövdeli, baş kısmı hafifçe dışa çekik bir kulak tıkacı iç kalıp üzerine sarılarak yapılmıştır. Yüzeyde paralel çizgiler görülür.

Yuvarlak, altın safihanın ikiye katlandıktan sonra kenarlarındaki deliklerden birbirine şerit şeklindeki altın telle dikilmesiyle oluşturulmuş, içinde yer alan organik malzemenin korunmadığı, muska (?) olabilecek bir obje.