Cocukluk Tehdit Altında HIV AIDS


DÜNYA ÇOCUKLARININ DURUMU &
ÇOCUKLUK TEHDİT ALTINDA
"Dünya, bir milyarı yoksulluk içinde, çatışmaların paramparça ettiği ülkelerde, HIV/AIDS'in kuşatması altındaki toplumlarda yaşayan ve çocuklarından yoksun bırakılan çocuklara karşı ahlaki ve hukuki sorumluluğunu yerine getirmelidir."
YOKSULLUK İÇİNDE YAŞAYAN ÇOCUKLAR

Yoksulluk içinde yaşayan çocuklar, yaşam, sağlık, beslenme, eğitim, katılım ve sömürü, ayrımcılık ve diğer olumsuzluklardan korunma haklarından da yoksun kalırlar. Milyonlarca çocuk, beslenme, temiz su ve sanitasyon, temel sağlık hizmetleri, barınma eğitim ve enformasyon imkanlarından ileri derecede yoksun durumdadır. Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, ileri derecede yoksunluğun hem görünür bir sonucu, hem de temel nedenlerinden biridir. Mutlak yoksunluğun yaygın olmadığı ülkelerde bile, aile geliri ve varlıkları anlamında göreceli yoksunluk çocukların önündeki fırsat eşitsizliğinin olduğunun işaretidir.

Güvenlik ve onurlu yaşam hakları ihlal edilen çocuklar aynı zamanda yoksullaşmaktadırlar. Her yıl on milyonlarca çocuk sömürü, şiddet ve istismarın kurbanı olmakta, bütün bu olumsuzluklar iyi bir çocukluk dönemi geçirilmesini olanaksızlaştırmakta ve çocukların potansiyellerini tam olarak geliştirmelerini engellemektedir.

SİLAHLI ÇATIŞMA ORTAMINDA ÇOCUKLAR

Çocuklar silahlı çatışmalardan en çok etkilenenler arasındadır. Ölmeseler ve yaralanmasalar bile, bu yüzden annesiz/babasız kalabilmekte, kaçırılabilmekte ya da şiddet, yerlerinden olma, yoksulluk ve sevdiklerini yitirme gibi olumsuzluklar çocuklarda psikolojik ve psikososyal yaralara yol açabilmektedir. Hayatta kalabilenler, çoğu durumda kendilerini bu kez farklı bir savaşın içinde bulmaktadırlar: hastalıklara, yetersiz barınma koşullarına, temel hizmetlerin eksikliğine ve yetersiz beslenmeye karşı verilen savaş. Okulların da şiddet ağının içine çekilmesi çoğu kez trajik sonuçlara yol açabilmektedir. Çocuklar zorla silahlanıp çatışmalara katılmaya, başkalarına hizmet etmeye, cinsel şiddet ya da sömürüye katlanmaya zorlanmakta ya da savaştan kalan patlayıcı maddeler her yıl çok sayıda çocuğun ölümüne ve yaralanmasına neden olmaktadır. Silahlı çatışmalar sırasında ve sonrasında, özellikle kız çocuklar cinsel şiddete, istismara, sömürüye ve dışlanmaya maruz bırakılmaktadırlar. Bu arada, bir çok kız da savaş deneyimi yaşamaktadır.

HIV/AIDS'İN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

HIV/AIDS doğrudan çocukları yıkıma uğratmaktadır. 2003 yılı sonu itibariyle bu hastalık yüzünden ve/ya da babasız kalan çocuk sayısı 15 milyonu bulmuştur. Bu durumdaki her 10 çocuktan 8'i Sahra Güneyi Afrika'da yaşamaktadır. Yükselen enfeksiyon ve ölüm damgasını kırmak için ivedi ve kararlı önlemler alınmadığı takdirde 2010 yılına kadar tahminen 18 milyon kadar Afrikalı çocuk annesini, babasını ya da ikisini birden AIDS yüzünden yitirmiş olacaktır.

Bu kayıp çocuklara bakan herhangi birinin artık olmamasının çok ötesinde anlamlar taşımaktadır. Böyle bir kayıp, çocuğun yaşamının her alanında etkiler yaratır. Çocuğun duygusal esenliği, fiziksel güvenliği, zihinsel gelişimi ve genel sağlığı bundan son derece olumsuz biçimde etkilenir.

HIV/AIDS yüzünden kimsesiz ya da güç durumda kalan çocukların haklarına saygı gösterilmesi, önümüzdeki 20 yıllık sürede uluslar arası bir öncelik olarak ele alınmalıdır.

HER ÇOCUK İÇİN ÇOCUKLUK

Yüz milyonlarca çocuk söz konusu olduğunda, Çocuk Hakları Sözleşmesinde yer alan çocukluk sözünün tutulmadığı şimdiden söylenebilir. Çocuklar sevgi, bakım ve koruma imkanlarından aile ortamlarında yararlanmalarını sağlayacak haklarını pratikte gerçekleştirememekte, potansiyellerini eksiksiz olarak gerçekleştirecek ortamı bulamamaktadırlar. İlerde kendileri anne/baba olduklarında, kendi çocukları da yoksulluk, silahlı çatışma ve HIV/AIDS gibi tehditler yüzünden kendi haklarından yoksun kalacaklardır.

İŞTE GERÇEKLER

Çocukluk

Tüm dünyadaki toplam çocuk sayısı: 2.2 milyar.
Gelişmekte olan ülkelerde yaşayan çocuk sayısı: 1.9 milyar.
Yoksulluk içinde yaşayan çocuk sayısı: 1 milyar, her iki çocuktan biri.
Sahra Güneyi Afrika'da: 153 milyon; Güney Asya'da 585 milyon; Doğu Asya ve Pasifik'te: 594 milyon; Latin Amerika ve Karayipler'de: 197 milyon; Orta ve Doğu Avrupa ile Bağımsız Devletler Topluluğu'nda:108 milyon

Barınma, Su ve Sağlık Hizmetleri

Gelişmekte olan ülkelerde 640 milyon çocuk yeterli barınma imkanlarından yoksun; her üç çocuktan biri.
400 milyon çocuk temiz içme suyu imkanlarından yoksun; her beş çocuktan biri.
270 milyon çocuk sağlık hizmetlerine erişemiyor; her yedi çocuktan biri.

Eğitim, İletişim ve Enformasyon

İlköğretim çağındaki 121 milyonu aşkın çocuk okula gitmiyor; bunların çoğunluğunu kızlar oluşturuyor.
Her 100 kişiye düşen telefon sayısı İsveç'te 162, Norveç'te 158, Güney Asya'da ise 4.
Her 100 kişi için internet kullanan sayısı İzlanda'da 65, Liechtenstein'de ve Hollanda'da 51, Güney Asya'da ise 2.

Yaşama

5 yaşından küçük olup Fransa, Almanya ve Yunanistan'da yaşayan toplam çocuk sayısı 10.6 milyon.
2003 yılında tüm dünyada daha 5 yaşına gelmeden ölen toplam çocuk sayısı: 10.6 milyon. Bu ölümlerin çoğu önlenebilirdi.
Dünyada her gün daha 5 yaşından önce ölen toplam çocuk sayısı: 29.1 - 58
Yeterli su ve sanitasyon imkanlarından yoksun oldukları için her gün ölen çocuk sayısı: 3.900; yıllık ölüm sayısı: 1.4 milyon.
Çocukların daha 5 yaşına gelmeden ölme olasılıklarının en yüksek olduğu 10 ülkenin yukarıdan aşağıya sıralaması: Sierra Leone, Nijer, Angola, Afganistan, Liberya, Somali, Mali, Burkina Faso, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Gine-Bissau.

Bağışıklama

DBT3 aşısı olan çocuk sayısı: 76
Her yıl aşılanan çocuk sayısı: 100 milyon.
Rutin bağışıklama yoluyla her yıl ölümleri önlenebilecek çocuk sayısı: 2.2 milyon.

Malnütrisyon

Düşük doğum ağırlıklı bebeklerin yüzdesi; Yemen, 32: Sudan: 31; Bangladeş: 30; Hindistan: 30 ve İsveç: 4.
5 yaş altı ileri ve orta derecede düşük kilolu çocuk yüzdesi; Sahra Güneyi Afrika: 29; Orta Doğu ve Kuzey Afrika: 14; Güney Asya: 46; Doğu Asya ve Pasifik: 17; Latin Amerika ve Karayipler: 7; Orta ve Doğu Avrupa ile Bağımsız Devletler Topluluğu: 6
5 yaş altı ve ileri derecede düşük kilolu çocuk yüzdesi; Sahra Güneyi Afrika: 8; Orta Doğu ve Kuzey Afrika: 2; Güney Asya: 16; Doğu Asya ve Pasifik: 3; Latin Amerika ve Karayipler: 1; Orta ve Doğu Avrupa ile Bağımsız Devletler Topluluğu: 1

Yaşam Beklentisi

2003 yılında Japonya'da doğan bir çocuğun yaşam beklentisi 82 yıldır; 5 yaşına gelmeden ölen Japon çocukların sayısı 5.000 dir.
Zambiya'da 2003 yılında doğan bir çocuğun yaşam beklentisi 33 yıldır; 5 yaşına gelmeden ölen çocuk sayısı da 82.000 dir.
Tüm dünya olarak yaşam beklentisi son 30 yıl içinde 7 yıl artarak 56'dan 63'e çıkmıştır.
Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da yaşam beklentisi 1970'den bu yana 16 yıl artmıştır.
Afrika'da yaşam beklentisinin 1970 yılından bu yana azaldığı ülke sayısı ise 18'dir.

HIV/AIDS

Botswana'da 15-49 yaş grubunda HIV pozitif olanların yüzdesi 37.3'tür; Swaziland'da ise bu yüzde 38.8'e çıkmaktadır.
Tüm dünyada HIV/AIDS yüzünden annesiz/babasız kalan çocuk sayısı: 15 milyon; Almanya'da yaşayan çocuk sayısı15.2 milyon, Birleşik Krallık'ta ise 13.2 milyon.
Sahra Güneyi Afrika'da 14 yaşından küçük olup, HIV pozitif tahmini çocuk sayısı: 1.9 milyon; İspanya'da 5 yaşından küçük toplam çocuk sayısı: 1.9 milyon.
2003 yılında meydana gelen yeni HIV enfeksiyon vakaları: 5 milyon; bu enfeksiyonların görüldüğü 25 yaşından küçük insan sayısı: 2.5 milyonun üzerinde.
Dünyadaki toplam HIV pozitif insan sayısı: 38 milyon; bunların arasında 15-24 yaş olanlar: 10 milyonun üzerinde; bunların arasında kadınların sayısı: 6.2 milyon.

HIV/AIDS'i Tedavi Maliyeti

Mozambik'te HIV enfeksiyonlu yetişkinlerin yüzdesi: 12.
Bir yıl süreyle generik antiretroviral tedavinin olası en düşük maliyeti: 300 dolar.
Mozambik'te kişi başına yıllık gelir: 210 dolar.
Gelişmekte olan ülkelerde antiretroviral tedaviye gereksinimi olan, ancak bundan yararlanamayanların yüzdesi: 93.

Çatışmalar

1990 yılından 2003 yılına kadar patlak veren belli başlı silahlı çatışmaların sayısı: 59. Bunların arasında iki ülke arasındaki savaş niteliğinde olanların sayısı: 4.
Dünyanın en yoksul 20 ülkesi arasında son 15 yıl içinde önemli silahlı çatışmalara tanık olanların sayısı: 16.
1990 yılından bu yana silahlı çatışmalar yüzünden ölen tahmini çocuk sayısı: 1.6 milyon.
5 yıldır süren "tipik" bir savaşta 5 yaş altı ölüm hızında meydana gelecek tahmini artış: yüzde 13.
Silahlı çatışmalar ve insan hakları ihlalleri yüzünden evlerini terk etmek zorunda kalan çocuk sayısı ABD'de yaşayan 5 yaşından küçük çocuk sayısı kadardır: 20 milyon.
1994 yılında Rwanda'da 90 gün içinde ölen çocuk sayısı: 300.000; 2003 yılında Kanada'da dünyaya gelen çocuk sayısı: 319.000.
Son 20 yıl içinde Irak'taki çocukların kaç kez silahlı çatışmaların ortasında kaldıkları: 3. Ülke nüfusunun hemen hemen yarısı 18 yaşından küçük.
Irak'ın geniş çaplı BM yaptırımlarına aruz kaldığı süre: 12 yıl.
Bağdat'ta bombalar ve mühimmat yüzünden tehlikeli görülen tahmini nokta sayısı: 800.
Irak'taki toplam ilkokul sayısı: 14.000; Irak'ta yeterli su ve kanalizasyon tesisi olmayan okul sayısı: 7.000.
İlkokul çağındaki Iraklı çocuklara sağlanacak temel eğitim malzemelerinin maliyeti: 5 dolar.
Erkek çocukların yüzdesi olarak ortaöğretime brüt kız kaydı: 62; dünya ortalaması; yüzde 92.

Korumada İhlaller ve Yanlışlar

Her yıl kaçırılan toplam çocuk sayısı Avustralya'da yaşayan 5 yaşından küçük çocuk sayısı kadar: 1.2 milyon.
Milyonlarca dolarlı "cinsellik" sanayiinde cinsel sömürüye maruz kalan çocuk sayısı Belçika'da yaşayan çocuk sayısı kadar: 2 milyon.

Kararlı Bir Dünya; Yoksulluğu, Silahlı Çatışmaları ve HIV/AIDS'i Önleyebilir

Binyıl Kalkınma Hedefleri sayısı: 8; bunlardan çocuklarla ilgili olanlar: 8.
Binyıl Kalkınma Hedeflerinin 2015 yılına kadar gerçekleşmesi için gerekli yıllık harcama miktarı: 40 milyar ile 70 milyar dolar arasında; 2003 yılında dünyadaki askeri harcamalar: 956 milyar dolar.
OECD Kalkınma Yardımları Komitesi üye sayısı: 22. BM'nin resmi kalkınma yardımları olarak bu ülkelere, bütçelerinden ayırmalarını tavsiye ettiği pay: yüzde 0.7; 2002 yılında bu sınırı tutturan ya da aşan ülke sayısı: 5.
Çocuk Hakları Sözleşmesini onaylayan ülke sayısı: 192; Sözleşmeyi henüz onaylamayan ülke sayısı: 2.
Çocuk Hakları Sözleşmesinin, çocukların silahlı çatışmalara katılmalarıyla ilgili İsteğe Bağlı Protokolünü benimseyen ülke sayısı: 83