AB Terimler Sözlüğü

#6 13 November 2008, 21:59

Olabilirlik (fizibilite)
Proje hedeflerinin gerçekten ulaşılabilir olup olmadığını ifade eder.

Olabilirlik (fizibilite) Çalışması
Değerlendirme aşamasında gerçekleştirilen fizibilite çalışması, önerilen projenin sağlam temellere dayanıp dayanmadığını ve tespit edilen hedef kitlenin/ faydalananların ihtiyaçlarını karşılamaya yatkınlığını inceler. Fizibilite çalışması, projenin tüm siyasi, teknik, ekonomik, mali, kurumsal, idari, çevresel, sosyokültürel ve cinsiyetle ilgili yönlerini dikkate alarak, tüm operasyonel ayrıntılarıyla tasarlamalıdır. Fizibilite çalışması Avrupa Komisyonuna ve ortak hükümet, ileride finansmanı sağlanabilecek olan projenin kabul edilmesi, değiştirilmesi veya reddedilebilmesi için yeterli bilgi sağlamalıdır.

Operasyonel Programlar
Beş IPA bileşeni çerçevesinde yararlanıcı ülke tarafından oluşturulan ve ölçütlerin tanımlanması ile MIPD’de tespit edilen hedefler ve önceliklere ulaşılması için gereken faaliyetleri kapsar.

Ortak İzleme Komitesi
Ortak İzleme Komitesi, Finansal İşbirliği Komitesi ve Avrupa Komisyonu temsilcilerinden oluşur.

Ortaklık Anlaşması
Ortaklık anlaşması, Avrupa Birliği ile adaylık başvurusunda bulunan üçüncü ülke arasında imzalanan bir ikili anlaşmadır. Avrupa Birliğine katılım bağlamında, ortaklık anlaşması katılım sürecinin uygulanmasında bir temel hizmeti görür. Türkiye halihazırda bir ortaklık anlaşmasına sahiptir.

Ortaklık Komitesi
Ortaklık Komitesi, Ortaklık ilişkisiyle ilgili teknik konuları incelemek ve Ortaklık Konseyi’nin gündemini hazırlamak üzere, gerek AB’den gerek Türkiye’den uzmanların bir araya gelmesini sağlar. Müzakere başlıklarına göre düzenlenen 8 alt komiteden oluşur:
Tarım ve Balıkçılık Komitesi
İç Pazar ve Rekabet Komitesi
Ticaret, Sanayi ve AKÇT Ürünleri Komitesi
Ekonomik ve Parasal Konular Komitesi
Yenilik (Innovation) Komitesi
Ulaştırma, Çevre ve Enerji Komitesi
Bölgesel Kalkınma, İstihdam ve Sosyal Politika Komitesi
Gümrükler, Vergilendirme, Uyuşturucu Kaçakçılığı ve Kara Para Aklama Komitesi

Ortaklık Konseyi
Ortaklık Konseyi, Türk Hükümeti ve Avrupa Birliği (Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu) temsilcilerinden oluşur. Ortaklık Konseyi, Türkiye-AB ilişkilerinin şekillendirilmesi ve yönlendirilmesinde kilit rol oynar. Amacı, siyasi, ekonomik ve ticari konularda Ortaklık Anlaşması’nın uygulanması ve geliştirilmesini sağlamaktır. Konsey, yılda iki kez bakanlar düzeyinde toplanır. Kararlar oybirliği ile alınır. Türkiye ve Topluluk tarafının birer oyu vardır.

Oybirliği
Bazı konularda kararlar alırken Avrupa Birliği Konseyi oybirliği içinde olmalıdır – yani tüm ülkeler aynı fikirde olmalıdır. Tek bir ülke tarafından dahi olsa herhangi bir fikir ayrılığı kararı engelleyecektir. Bu durum 25 ülkeli bir Birlikte ilerlemeyi oldukça zorlaştırmaktadır, bu nedenle oybirliği kuralı şu anda sadece sığınma, vergilendirme ile ortak dış politika ve güvenlik politikası gibi hassas alanlarda geçerlidir. Pek çok alanda kararlar nitelikli çoğunluk oylaması ile alınmaktadır.

Ön (ex-ante) onay
Avrupa Komisyonu Delegasyonu tarafından AB fonlarının yönetimine ilişkin AB kurallarının (ihaleden sözleşmeye) doğru uygulandığını teyit eden süreç.

Ön Değerlendirme
Teklif edilen bir projenin, daha önceden belirlenmiş olan kriterler çerçevesinde, değerinin ve kabul edilebilirliğinin tespit edilmesi amacıyla analiz edilmesidir. Bu, bir projenin finansmanına karar verilmeden önceki son aşamadır. Mevcut koşullar içerisinde projenin olabilirliğini, konulan hedeflerin uygunluğunu ve maliyetlerin makul olup olmadığını kontrol eder. Bu terim sıkça fizibilite çalışması tabiri ile eşanlamlı olarak kullanılır.

Ön Değerlendirme Aşaması
Proje çevrimindeki üçüncü aşamadır. Projenin, daha sonra AB Komisyonu çalışanları tarafından değerinin ve sektörel politikalarla tutarlılığının incelenmek üzere, bir fizibilite çalışması şeklinde detaylandırılmasını öngörmektedir.

Ön Fizibilite Çalışmaları
Tanımlama aşamasında yürütülen, tüm sorunların tanımlandığı, alternatif çözümlerin değerlendirildiği ve nitelik faktörleri göz önünde bulundurularak bir alternatifin tercih edildiği ön fizibilite çalışmasıdır. Bu çalışma, Avrupa Komisyonuna ve ortak ülkeye, daha sonra yapılacak değerlendirmede, önerilen projenin kabul edilmesi, değiştirilerek düzeltilmesi veya reddedilebilmesi için yeterli bilgi sağlamalıdır.

Ön Koşullar
Proje başlamadan önce yerine getirilmesi gereken koşullardır. Örn: Faaliyetlere başlanılması. Ön koşullar (eğer varsa) yardım ile ilgili hükümlere eklenirler.

Özümseme kapasitesi
Bu genelde bir ülke veya organizasyonu yardım alma ve bu yardımı etkin bir şekilde kullanma becerisi anlamına gelir. Gelişmekte olan ülkelerde genellikle bu kapasite bulunmamaktadır. Örneğin bir ülke tüm çocuklarının ilkokula devam etmelerine imkan sağlayacak miktarda para alabilir - fakat öğretmen eksikliği, okul eksikliği veya zayıf idari sistem nedeniyle bu paranın kısa vadede harcanması imkansızdır. İlk önce öğretmen yetiştirme, okul yapma ve sistemin verimliliğini geliştirme konularında çalışma yapılmalıdır – bu şekilde ülkenin ‘özümseme kapasitesi’ artacaktır.

Paydaş Analizi
Önerilen projeden olumlu veya olumsuz yönde etkilenebilecek tüm paydaş gruplarının tespit edilmesini, bu grupların ilgi alanlarının, sorunlarının, potansiyellerinin ve diğer özelliklerinin belirlenmesini ve analizini içermektedir. Bu analizin sonuçları daha sonra proje tasarımına yansıtılır.

Paydaşlar
Bir proje/programla bir ilgisi olan bireyler, insan grupları, kurum/ kuruluşlar veya firmalar “Paydaş” olarak tanımlanmaktadır. Proje veya programların faaliyet veya çıktılarından (sonuçlarından) doğrudan veya dolaylı olarak olumlu veya olumsuz yönde etkilenebilir veya proje sürecini etkileyebilirler. Genellikle farklı alt grupların dikkate alınması gerekmektedir.

Program
Ortak bir genel hedefi olan projeler serisidir.

Programlama Aşaması
İndikatif Programın hazırlandığı, proje çevriminin ilk aşamasıdır. İndikatif Programa da bakınız.

Proje
Belli bir sonucu sınırlı bir zaman dilimi içerisinde sağlaması için tasarlanan, hedefi belli faaliyetler serisidir.

Proje Amacı
Projenin ana amacıdır. Proje hedefi, esas soruna yönelik olmalı ve hedef kitleler için sürdürülebilir faydalar cinsinden tanımlanmalıdır. Proje hedefi aynı zamanda, hedef kitleler içerisindeki kadın ve erkekler için, adil yararlar ifade etmelidir.
Her projenin sadece bir proje amacı olmalıdır.

Proje Döngüsü
Bir proje fikrinin ortaya çıkmasından projenin tamamlanmasına kadar geçen süre içerisindeki tüm aşamaları kapsamaktadır. Proje ile ilgili paydaşlara danışıldığını garanti altına alan bir yapı sağlar ve tüm aşamalardaki önemli kararları, bilgi gereksinimlerini ve sorumlulukları tanımlar ki böylece bir projenin gerçekleştirilmesindeki tüm aşamalarda kararlar belli bir bilgi dahilinde alınabilmiş olur. Değerlendirmelerden elde edilen tecrübeler, gelecekteki program ve projelerin tasarlanmasında kullanılır.

Proje Döngüsü Yönetimi
Mantıksal çerçeve yaklaşımı ile bütünsel yaklaşım temeline dayanan ve proje ile programların hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde kullanılan bir yöntemdir.