|
|
|
#6
1 December 2008, 16:43
|
|||
|
|||
Cvp: hukuka giriş
C-Adaletin gerçekleşmesinde hakkaniyetin rolü
Kanun koyucu adaletin gerçekleştirilmesi için hakkaniyet ilkesini kabul etmiştir (MK 4/BK 44) Adalet de hakkaniyet de ahlaka yöneliktir, ancak ikisi arasındaki düşünce farklıdır. Adalet- Hakkaniyet İlişkisi Adalet hukuk kurallarına egemen en yüksek ahlaki düşünceyi ifade ederken, hakkaniyet somut olayın özelliklerini göz önünde tutarak adalete ulaşmak için başvurulan yollardan biridir (somut olay adaleti). Hakkaniyet adil olmayan kuralın değil, adil olmayan sonuçların değiştirilmesi amacına hizmet eder. IV-Hukukun oluşum ve gelişimlere yanıt verme görevi 1- Hakimin hukuk yaratması 2-Hakimin takdir yetkisi 3- Dürüstlük kuralları 4- Hakkın kötüye kullanılması yasağı HUKUK KURALLARI -HUKUKİ KURUMLAR- HUKUK DÜZENİ- HUKUK SİSTEMİ Hukuk kuralları:Toplum içinde kişi davranışlarını düzenleyen ve uyulması devlet gücü ile (yaptırım) sağlanmış kurallardır Hukuki kurumlar: Aynı amaca yönelik hukuk kurallarının oluşturduğu bütün. Hukuk düzeni: yürürlükteki hukuk kurallarının tümünün getirdiği yetkiler, izinler, yasak ve emirlerin toplamıdır (Türk Hukuku, AB Hukuku) Hukuk Sistemi: Bir hukuk düzeninin toplumun kendi sosyal, ekonomik, politik gereksinimlerine ve sosyal yaşantısına cevap vermek için esinlendiği büyük sistemler. BÜYÜK HUKUK SİSTEMLERİ 1- Roma- Cermen Hukuk sistemi 2- Common Law 3- Dini Hukuk sistemi 4- Sosyalist hukuk sistemi HUKUK KURALLARININ UNSURLARI VE ORTAK NİTELİKLERİ Hukuk kurallarının unsurları 1-Talep normları: Kişilerin davranışlarına veya ilişkilerine bağlı olarak bazı emirler, yasaklar, izinler ve yetkiler içerir. Bunlar doğrudan doğruya bir davanın temelini oluşturur. 2-Yardımcı normlar: Talep normlarını daha yakından belirleyen, tamamlayan sınırlayan veya değiştiren normlardır. HUKUK KURALLARININ HUKUKSAL NİTELİKLERİNE GÖRE AYRIMI Emredici Kurallar Yedek Kurallar Tamamlayıcı kurallar Yorumlayıcı kurallar Tanımlayıcı kurallar: Bir hukuki kavramın, kurumun hangi anlama geldiğini açıklayan kurallardır: Örnek: MK 13 ayırdetme gücünü tanımlar EMREDİCİ KURALLAR Amacı Kamu düzenini korumak Ahlak kurallarını korumak Zayıfları korumak Niteliği Kanunla kuralın emredici olduğu belirtilenler Açıkça emredici olduğu belirtilmeyenler Ör:Adam öldürmek yasaktır.bir kişinin kendini öldürtmek için yapacağı ant. geçersizdir.Böyle bir ant. yı gerçekleştiren kişi ceza kanununun ilgili maddesiyle cezalandırılır. Yedek Kurallar Tamamlayıcı Kurallar: Taraflar yaptıkları anlaşmada birinci derecedeki noktalarda anlaşmış, ikinci derecedeki nokta-larda anlaşmamışlar ve bu noktaları tamamlayan bir hukuk ku-ralı varsa bu kurallar uygulanır. Bunlar tamamlayıcı kurallardır. Örnek: Yasal faiz, yasal mal rejimi, aynı zamanda ifa yükümü Yorumlayıcı Kurallar Tarafların bir hukuki işlemde kullandıkları ancak ne anlam geldiğini açıklamadıkları hususlara ilişkin bir hüküm kanunda öngörülmüşse o hüküm yorumlayıcı hükümdür. Örnek:Senedin iadesi borcun ödendiği anlamına gelir.ama taraflar senedin tercüme için veya bir noksanının giderilmesi için verildiği konusunda anlaşabilirler. Taraflar sözleşmede ayın başı tabirini kullanmış fakat bunla neyi kastettiklerini açıklamamışlarsa bu tabirden ayın 1. günü anlaşılması gerekir. Tamamlayıcı hukuk kuralları: Tamamlayıcı hukuk kuralları esasen taraf iradelerinin öncelikli olduğu alanlarda onların iradelerindeki ek***likleri tamamlamak amacıyla konmuştur.özel hukukun çoğu kuralı tamamlayıcı hukuk kuralıdır. ÖR:Taraflar bir borç ilişkisinde ödenecek olan faiz oranını kanuni faizden daha farklı olarak tespit ederse bu geçerlidir aksi halde kanuni faiz uygulanır. TANIMLAYICI HUKUK KURALLARI Bu kurallar hukuki kurumları tanımlar ve bu kurumların anlaşılmasına yardımcı olurlar. ÖR:Nişanlanmayı,temyiz kudretini tanımlarlar.bunların farklı anlaşılması söz konusu olamaz. Hukuk Kurallarının ortak nitelikleri 1- Hukuk kralları maddi kalıp (olgu) ve hukuksal sonuçtan oluşur -Hem talep normu (tam norm) hem yardımcı norm bağlayıcı bir hukuksal sonucu içerir -Talep normunda yer alan ve kişi davranışına ilişkin düzenlemenin olduğu kısma maddi kalıp denir. 2-Hukuk kuralları kişi davranışlarını, istisnaen de doğa olaylarını düzenler 3- Hukuk kuralları genel, soyut ve süreklidir 4- Hukuk kuralları bir yaptırıma dayalıdır. Yaptırım Yaptırım: Bir hukuk kuralına aykırı davranıldığında o davranışta bulunan kişinin karşılaşması, hukuk düzenince öngörülen sonuç. ÖR:Adam öldürmeye hapis cezası,borç ödememeye cebri icra,haksız rekabete tazminat, küçüklerle yada akli dengesi yerinde olmayanlarla yapılan işlemlerde hükümsüzlük ve bir hukuk kuralına aykırı idari işleme iptal edilebilirlik… Ek*** borçların çeşitleri 1- Doğuştan ek*** borçlar Kumar ve bahisten doğan borçlar Ahlaki ödevlerin ifasından doğan borçlar 2- Geçici ek*** borçlar Karı- koca arasındaki alacak borç ilişkisinden doğan borçlar 3- Sonradan ek*** borçlar Zamanaşımına uğramış borçlar YAPTIRIM TÜRLERİ CEBRİ İCRA:Mükellefin yerine getirmediği borcunu devlet gücü ile borcunu yerine getirmeye mecbur ettirilmesidir. ÖRS),(A)’ya TV satmışsa (A) TV bedelini satım sözleşmesinde kararlaştırılan şekilde ödemelidir.(A) TV nin bedelini kararlaştırılan zamanda (S)’ye ödememişse (A)’nın cezalandırılması yerine hukuk kuralının zorla uygulanması daha uygun olacaktır.devlet (A)’dan TV bedelini zorla alıp (S)’ye verecektir. TAZMİNAT:Bir kimsenin bir hukuk kuralına veya yaptığı sözleşmeye aykırı davranması sonucunda doğacak zararı ödeme yükümüdür. ÖR:Trafik kazasında kusursuz olarak yaralananın tedavi masraflarının,nişanın bozulmasıyla kusursuz olan tarafın uğradığı manevi çöküntünün tazmini gibi.. GEÇERSİZLİK:Kurulmuş olan bir hukuki işleme kanun koyucunun tarafların istediği hüküm ve neticelerin bağlanmamasıdır. Ek***lik,butlan ve iptali içerir. ÖR:Bir kişinin öldürtülmesi için yapılan ant.(butlan) Ölüme bağlı tasarrufun tehdit altında yapılması durumunda iptali istenmesi(iptal) Ayırdetme gücüne sahip reşit olmayan (A)nın tan ehliyetli (B)ile yaptığı satış akdi,yasal temsilci onayıyla geçerli olur(ek***lik) CEZA:Hukuk kurallarına aykırı davranılması sonucu karşılaşılacak sonuç ÖR:Müebbet hapis,ağır hapis,para cezaları… ZORALIM:Suç işlenmesiyle ilişkin eşyanın, suç işlenmesinde kullanılan veya bu amaçla hazırlanan malın devlet hazinesine mal edilmesidir. ÖR:Uyuşturucu madde ve kaçak eşyaların kişinin elinden alınması İDARİ İŞLEMLERDE İPTAL:Hukuk kuralına aykırı olarak yapılmış bir idari işlem bu yüzden menfaatleri zedelenen kişinin talep etmesiyle görevli yargı memurlarınca ortadan kaldırılır. ÖR:Belediyenin aldığı karara dava açılması Hukukun Çeşitli Anlamları 1-Pozitif Hukuk 2-Mevzu Hukuk 3-Tabii Hukuk 4-Tarihi Hukuk Pozitif Hukuk “Belirli bir ülkede, belirli bir zamanda yürürlükte bulunan hukuk” anlamına gelir.(müspet hukuk) Mevzu Hukuk Bir ülkede belli bir zamanda yürürlükte bulunan hukuk kurallarından sadece yazılı olanlarını kapsar. Yetkili bir makam tarafından konulmuş hukuk kurallarının bütünüdür. Kanun-KHK-Antlaşma-Tüzük-Yönetmelik (Mevzuat) Doğal Hukuk Pozitif hukukun karşısında doğal hukuk vardır Yürürlükteki kanunlardan çıkan değil doğadan kaynaklanan hukuk demektir. Olanı (de lege lata) değil olması gerekeni (de lege ferenda) anlatır. (ideal hukuk) Tarihi Hukuk Yürürlükten kalkmış olan hukuktur. Roma Hukuku, Osmanlı Hukuku, .... .... Hukukun Dalları Kamu Hukuku: Devletin ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının , örgütlenişine, işleyişine, gördükleri hizmetlere ilişkin kuralları içerir. Özel Hukuk:Kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerini düzenler. Hukuksal ilişkiye katılan taraflar birbirlerine karşı eşit konumdadırlar. Özel hukukta irade serbestisi ilkesi geçerlidir. Bu ilke gereğince kişiler hukuk düzeni içinde hukuksal ilişkilerini serbestçe düzenlerler. Kamu hukuku, kişinin Devletle ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile olan ilişkisini ve Devletle diğer bir devlet arasındaki ilişkiyi düzenleyen hukuk kurallarıdır. ÖR:Anayasa,idare,ceza,yargılama,devletler genel hukuku ve mali hukuk. Kamu hukuku alanında kişinin devletle ilişkisinde kişi devletin emrine uyar. Ancak Devlet de hukuk kuralları ile bağlı ve sınırlandırılmıştır. Bu aynı zamanda hukuk devleti ile polis devleti arasındaki farkı ortaya çıkarır. Kamu Hukuku- Özel Hukuk Ayrımına Yönelik Kuramlar Menfaat Kuramı (Ulpianus, MS.170-228: Kamu hukuku Roma Devletine, özel hukuk kişilerin menfaatine ilişkin hukuktur) Bir hukuk kuralı ile kamu yararı öngörülmüşse kamu hukuku, bireysel çıkar öngörülmüşse özel hukuk kuralı söz konusudur. Örn.: Alım- satım, kira gibi ilişikleri düzenleyen kurallar özel hukuk kurallarıdır Bir kişinin vergi borcunu ödememesi, kamulaştırma halinde devletin menfaati vardır. Kamu hukuku kuralıdır. İlişkinin Tarafları Kuramı Montesquieu (1689-1755) Yönetenler-Yönetilenler Kamu hukuku, yönetenlerle yönetilenler arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuktur Özel hukuk, yönetilenlerin kendi aralarındaki ilişkileri düzenleyen hukuk kurallarıdır. Egemenlik Yetkisi Kuramı (Süjeler Kuramı) Özel hukuk ilişkisinde taraflar (süjeler) arasında eşitlik söz konusu olduğu halde , kamu hukuku ilişkisinde taraflar arasında bir astlık-üstlük ilişkisi vardır. ÖRevlet kişiden vergi alır.Kişiyi askere çağırır.Suç işleyen kişiyi cezalandırır.lüzum görüyorsa bedelini ödeyerek onun taşınmazını kamulaştırır.burada devlet ile özel kişi eşit durumda değildir. Anayasa Hukuku Anayasa Hukuku, devletin organizasyonunu, yani şeklini yapısını, organlarını (yasama, yürütme, yargı) ve işleyişini, bunların birbiri ile olan ilişkilerini, kişilerin temel hak ve özgürlüklerini, kişinin devlet karşısındaki durumunu düzenler. Anayasamızda beş temel ilke yer alır Anayasanın İlkeleri 1- Milli Devlet İlkesi 2-Demokratik Devlet İlkesi 3-Laik Devlet İlkesi 4-Sosyal Devlet İlkesi 5-Hukuk Devleti İlkesi Hukuk devleti , vatandaşlarına temel hak ve hürriyetleri tanıyan , yürütme organları ve idari makamların hukuka bağlılığını sağlayan devlettir. İdare Hukuku Devletin idaresinin teşkilat ve işleyişini, kişilerin idare ile olan ilişkilerini, kamu hizmetlerinin görülmesini düzenleyen hukuk kurallarıdır. 1- Teşkilat anlamında İdare: Yasama ve yargı organlarının uğraştıkları alanların dışında kalan bütün kamu hizmetlerini yerine getiren organdır. A) Genel Yönetim aa) Taşra örgütü bb)Merkez örgütü B) Yerinden yönetim aa) Yerel Kuruluşlar bb) Hizmet Kuruluşları cc) Meslek Kuruluşları Memur ve idari işlem kavramları Memur:İdarenin kendisine düşen hizmetleri yürütebilmesi için personele gereksinim vardır. Bu personele memur denir İdari İşlem:İdarenin İdare Hukuku alanında hüküm ve sonuç doğurmak üzere yaptığı işlemler. Tek taraflı idari işlemler (Yönetmelik çıkarma, memur atama) İki taraflı işlemler (imtiyaz sözleşmeleri) Ceza Hukuku Ceza Hukuku, toplum düzenini bozucu ve suç olarak nitelenen davranışların cezalandırılmasıyla ilgili kuralları içerir. Ceza normlarının bulundukları yer ve niteliklerine göre: A)temel ceza hukuku-tamamlayıcı ceza hukuku B)Müşterek ceza hukuku – özel ceza hukuku. C)yaptırımı olan normlar- bir normun uygulanmasında önemi olan hususları içeren normlar Ayrımları yapılır. Devletler Hukuku (uluslar arası hukuk) Bir devletin diğer devletler ile veya uluslar arası kuruluşların birbirleri ile olan ilişkilerini düzenler. Başlıca kaynakları, uluslar arası anlaşmalar, hukukun genel ilkeleri,uluslar arası gelenek kurallarıdır. Yaptırımlar net ve açık değildir (savaş ilanı, ambargo, mukabele-i bilmisil) Genel Kamu Hukuku Bu hukuk dalı soyut anlamda Devletin oluşumunu, devlet otoritesinin kaynağını, bu otorite karşısında kişilerin özgürlüklerini hukuk, felsefe, tarih ve sosyoloji açısından inceler. Pozitif hukuk dallarıyla meşgul olmaktan çok , devlet ve kamu özgürlükleri kavramlarının tarihsel, sosyolojik ve felsefi dayanaklarını araştırıp açıklamaya çalışan soyut bir bilim dalıdır. Bu yüzden “Devlet Kuramları” olarak adlandırılır. Mali Hukuk(Kambiyo ve Maliye-Vergi Hukuku) Kambiyo hukuku, uluslararası para ve ticaret ilişkilerini inceler Maliye-Vergi hukuku ise devletin bütçesini, gelir kaynağı olan verginin konulma çeşitlerini, gerçekleştirilmesini,tahsilini, bunlara ilişkin hukuk kurallarını, resim ve harçları düzenler Vergi Hukukunun Temel İlkeleri 1-Genellik: Herkesin vergi vermekle yükümlü olması ilkesini ifade eder 2- Adalet: Herkesin mali gücü oranında vergi vermesi ilkesini ifade eder 3- Kanunilik: Vergi, harç, resim vb. mali yükümler ancak kanunla düzenlenebilir. Vergi: Devletin kişilere yaptığı belli bir hizmet veya iş söz konusu olmaksızın, yasa gereği herkesin ödemekle yükümlü olduğu para Harç: Devletin yaptığı belirli bir hizmetin karşılığı olarak alınan para (tapu harcı, noter harcı..) Resim: Belli bir hizmetin yapılmasına izin veya ruhsat verilmesi karşılığı alınan para(damga resmi, eğlence resmi, ilan resmi ..) Yargılama Hukuku Mahkemelerin yargı görevini yerine getirirken uyguladıkları yol ve yöntemlerle ilgili hukuk kurallarını içerir. 1- Anayasa yargısı 2- Genel yargı a) Medeni Yargı (hukuk yargısı) aa) Çekişmeli yargı bb) Çekişmesiz yargı b)Genel Ceza yargısı 3- Uyuşmazlık yargısı 4- Seçim yargısı 5-Hesap yargısı İcra ve İflas Hukuku İcra hukuku, özel hukuk alanında ortaya çıkan uyuşmazlıklara ilişkin olarak mahkemeler tarafından verilen kararların gerektiğinde Devlet organları eliyle zorla yerine getirilmesinde yetkili olan organların izleyecekleri yöntemleri belirleyen hukuk dalıdır. İflas hukuku özel bir takip yöntemi olan iflasa uygulanacak kuralları belirler. -İlamlı takip -İlamsız takip Özel Hukuk Dalları Medeni Hukuk Borçlar Hukuku Ticaret Hukuku Devletler özel Hukuku Medeni Hukuk Bir ülkenin yurttaşlarının birbirleriyle ve belirli bir ölçüde yurttaşların devletle doğrudan doğruya veya dolayısıyla olan ilişkilerini düzenleyen kurallardan oluşan pozitif bir hukuk dalıdır 1.1.2002 Tarihli Medeni Kanunun Bölümleri 1-Başlangıç Hükümleri 2- Kişiler Hukuku 3- Aile Hukuku 4- Miras Hukuku 5- Eşya Hukuku Borçlar Hukuku Borçlar Hukukunun en önemli kaynağını oluşturan Borçlar Kanunu Medeni Kanunun tamamlayıcı bir parçasıdır.Borçlar Hukuku borç ilişkilerini düzenler. Başka pek çok düzenleme de vardır. BK, genel hükümler ve özel hükümler olarak iki kısımdan oluşur. Ticaret Hukuku Ticari işletme esasına göre getirilmiş hükümlerden oluşan Ticaret Kanunu en temel kaynağını oluşturur. Kişiler arasındaki ticari nitelikli ilişkileri düzenler. Ticari işletmenin hukukudur. Ticari işletme, Ticaret şirketleri, Kıymetli Evrak, Deniz Ticareti, Sigorta Hukuku TTK’nın bölümleridir. Devletler Özel Hukuku Yabancılara ve aynı uyrukta olmayan kişiler arasındaki özel ilişkilere uygulanacak kuralların tespiti ile ilgilenen hukuktur. Temel Kaynağı MÖHUK ve uluslar arası anlaşmalardır. Devletler Özel Hukukun Temel Kavramları Tabiiyet :Kişileri ve şeyleri devlete bağlayan hukuki ve siyasi bağ. Kişiler için vatandaşlık, gemi, uçak tüzel kişiler vs. için tabiiyet kavramı kullanılır. Yabancılar Hukuku: Bir ülkenin vatandaşı olmayanlara (yabancılara) uyguladığı kurallara denir. Kanunlar Çatışması: Yabancılık unsuru taşıyan özel hukuk ilişkilerindeki uyuşmazlıklara bakacak mahkemelerin ve uygulanacak kuralların esasları. 
|
| Seçenekler | |
| Stil | |
|
|
Ağaç şeklinde